De balans van Het Nieuwe Werken

Het Nieuwe Werken is er al en verschaft een kansrijk perspectief. Een voorzichtige voorspelling is niet moeilijk. Steeds meer werk zal kenmerken van Het Nieuwe Werken vertonen. En gewoon worden. Het oude werken zal zich vernieuwen. En we zullen glimlachen over de tijd dat we ophef maakten over het fenomeen.

De sceptici trekken de realisten (zij die de voorkant van het fenomeen van een achterkant voorzien) een brug verder en komen met conclusies die er niet om liegen. Er zijn twee soorten sceptici. Zij die in Het Nieuwe Werken de zoveelste werkgeverstruc vermoeden en zij die Het Nieuwe Werken zien als een vorm van oud werken. Vaak nemen na een periode van gevierde vrijheid nieuwe routines hun plek weer in.

De macro-economische effecten van het nieuwe werken leveren de Nederlandse samenleving in 2015 jaarlijks bijna 2 miljard euro aan baten op. Aanname is dat tegen die tijd 20 procent van de beroepsbevolking één dag per week thuis werkt. Hierdoor ontstaat meer productiviteit, lagere kosten, energiebesparing en meer tevredenheid onder werknemers.

De effecten zijn uit te drukken in harde cijfers. Zo is de reistijd die afneemt door het nieuwe werken omgezet in tijd die je kunt gebruiken voor werk en privéleven. Opbrengst voor de samenleving: 1 miljard euro. Andere effecten door minder woon-werkverkeer: afname van emissies, minder geluidsoverlast en minder ongelukken (in totaal ruim 100 miljoen euro) en een grotere toegang tot de arbeidsmarkt voor bijvoorbeeld gehandicapten die thuis kunnen werken (164 miljoen euro). En de verhoging van de arbeidsproductiviteit door het nieuwe werken: 648 miljoen euro. (De onderzoekers baseren zich hierbij op een productiviteitsgroei van 2 procent.)

Onder het nieuwe werken valt veel meer dan alleen thuiswerken. Het gaat ook over een andere werkcultuur en een andere inrichting van kantoren. Niet alle werknemers blijken gebaat bij een open kantooromgeving met flexplekken. Het leidt bij sommige – met name introvertere – werknemers tot concentratieverlies en dus minder productiviteit. En ook thuiswerken heeft nadelen: verminderde sociale cohesie op de werkvloer en vervagende grenzen tussen werk en privé, coördinatie, onderlinge affiniteit en vertrouwen zijn lastiger te realiseren als werknemers (een deel van hun tijd) thuis werken. Dit kan leiden tot burn-outs, een flinke kostenpost. De vrijheid van thuis werken leidt tevens tot een daling van de leercurve.

Deze effecten zijn moeilijk te meten en daarom niet niet in harde cijfers weg te zetten. Maar het zijn juist deze effecten van het nieuwe werken waarover veel twijfel bestaat.

De rubriek ACTUEEL informeert u over recent verschenen berichten in de media. In elk bericht vermelden wij de oorspronkelijke bronnen. Bronnen: NRC door Freek Schravesande & Plein+