Een nieuw Rabobank-rapport analyseert de concurrentiepositie van batterij-elektrische bedrijfsvoertuigen op de Nederlandse markt aan de hand van een Total Cost of Ownership (TCO)-benadering. De analyse omvat lichte, middelzware en zware voertuigcategorieën. Uitgangspunt is een basisscenario zonder overheidsbeleid, waarna de invloed van subsidies, ETS2, kilometerheffing, schaalvoordelen en dalende batterijprijzen op de TCO van middelzware en zware voertuigen is meegenomen.

Kosten van dagelijks gebruik

Batterij-elektrische lichte bedrijfsvoertuigen (LCV’s) blijken binnen hun klasse de laagste TCO te hebben, zelfs zonder beleidssteun. In het segment van middelzware voertuigen (MCV’s) wordt de elektrische variant met subsidies en vrijstelling van toekomstige vrachtwagenheffingen de voordeligste optie. Voor zware voertuigen (HCV’s) blijven batterij-elektrische alternatieven vooralsnog duurder dan voertuigen op fossiele brandstof, ondanks het huidige beleid.

De Rabobank verwacht dat schaalvoordelen en verdere prijsdalingen van batterijen de TCO van elektrische MCV’s en HCV’s op termijn zullen verbeteren. Bedrijven die gebruikmaken van ‘behind-the-meter’-systemen of stroom inkopen via Power Purchase Agreements kunnen hun energiekosten aanzienlijk verlagen tegenover bedrijven die afhankelijk zijn van marktprijzen.

Helaas gaat het met elektrische vrachtwagens nog niet hard; 7 tot 9% van de nieuwe vrachtwagens was de afgelopen vier maanden elektrisch. Er waren op 1 januari 2024 ruim 1.100 volledig elektrische vrachtwagens in Nederland; dat is nog geen 1 procent van de vloot. Het is wel zeven keer zoveel als begin 2022.

Impact op bedrijfsvoering

De beschikbaarheid van elektrische voertuigen neemt snel toe. Waar de transitie in eerste instantie zichtbaar is in de stadslogistiek, wordt ook voor langeafstandstransport vanaf 2030 een doorbraak verwacht. Dit vraagt om tijdige voorbereiding, niet alleen met voertuigen, maar ook op laadinfrastructuur, planning en samenwerking.

Vijf slimme keuzes helpen bij een succesvolle omschakeling; beschikbaar, betrouwbaar en betaalbaar:

1. Kies het juiste voertuigtype

Na 2025 is een nieuwe afweging nodig: welke voertuigen zijn het meest geschikt voor stedelijke distributie? Een een-op-een vervanging van dieselvoertuigen door elektrische varianten is niet automatisch efficiënt. Denk ook aan lichte elektrische voertuigen zoals vrachtfietsen, of het delen van transportcapaciteit met andere partijen. En de keuze voor een zware of licht batterij. De markt ontwikkelt zich snel; naast gevestigde fabrikanten brengen ook nieuwe spelers innovatieve modellen op de markt.

2. Optimaliseer het rijgedrag en de planning

De beperkte actieradius en laadtijd van elektrische voertuigen vereisen dynamische planning en aanpassingsvermogen. Rijstijl, routekeuze en realtime verkeersinformatie hebben directe invloed op de inzetbaarheid en het energiemanagement. Moderne voertuigen zijn uitgerust met boordcomputers die ritstatus, acculading en rijgedrag monitoren. Slimme inzet vraagt dus om nauwe samenwerking tussen planner en chauffeur. Steeds meer bedrijven zetten 'gamification' in om chauffeurs te betrekken bij zuinig en veilig rijgedrag.

3. Investeer in slimme laadinfrastructuur

Laadvoorzieningen komen er niet vanzelf. Bedrijven zullen zelf moeten investeren in infrastructuur en energieoplossingen. Zeker op locaties met veel voertuigen is een visie nodig op energiegebruik, opslag en opwekking. Beschikbaarheid van elektriciteit wordt een bepalende factor bij locatiekeuze. Smart charging – opladen op het juiste moment tegen de juiste prijs – is essentieel voor kostenefficiëntie.

4. Regel energiezaken strategisch in

In tegenstelling tot diesel, is elektriciteit geen uniforme markt. Prijzen verschillen per laadpunt, en snelladen is vaak fors duurder. Het loont om bij de aanschaf van voertuigen ook afspraken te maken over energielevering, contracten en tarieven. Een slimme energie-inkoopstrategie is cruciaal voor beheersbare operationele kosten.

5. Herontwerp het logistieke netwerk

De beperkte actieradius vraagt om strategische keuzes in de locatie van depots, hubs en laadpunten.  Daarnaast loont samenwerking met andere vervoerders of leveranciers. Elektrisch rijden gaat niet alleen over schonere voertuigen, maar ook over minder voertuigbewegingen en verkeersveiligheid.

Strategie?

Transportbedrijven moeten nu nadenken over hun strategie voor de komende 10 jaar. Het speelveld in de markt verandert langzaam. Zit je nog wel in de juiste markt met de juiste transportdiensten, de financiering van het bedrijf, hoe werk je samen met opdrachtgevers en wat betekent dit voor het strategische personeelsbeleid en de ICT- en datastrategie. De vraag of je dit zelf gaat doen of samen met andere transporteurs; get big or get out? En welke kennis heb je voor die transitie nodig in je bedrijf? 

De energietransitie in het wegtransport vraagt om doordachte, slimme beslissingen – en vooral: om tijdig te beginnen. Wacht niet te lang, maar neem vandaag de eerste stappen.

Walther Ploos van Amstel.

Lees ook: De vrachtwagenheffing komt eraan in 2026