Betere besluitvorming in de directiekamer?

Columns

Wat bijna niemand op het Binnenhof voor mogelijk hield, is toch gebeurd. GroenLinks en de VVD hebben elkaar onlangs gevonden. Beide politieke partijen zijn het roerend over één zaak eens. Verpleegkundigen bij zorginstellingen, moeten voortaan een vaste plek krijgen in de Raad van Bestuur. Deze professionals weten als geen ander wat patiënten nodig hebben, en beschikken over een schat aan kennis en ervaring. Daar kan ieder ziekenhuis zijn voordeel mee doen, is de gedachte.

In de Verenigde Staten heeft men al ruime ervaring met deze opzet. Daar wordt tegenwoordig door het bestuur goed geluisterd, naar de inbreng van iedere Chief Nursing Officer.

Met de nodige  gevolgen voor de dagelijkse gang van zaken. Zo is het ziekteverzuim en het verloop onder het personeel, bij een aantal ziekenhuizen flink gedaald, mede dankzij de input van de werkvloer. Hoog tijd dat een dergelijke functie ook in ons land breed wordt ingevoerd. Zeker met het oog op het toenemende verloop bij zorginstellingen, en de lage participatiegraad van verpleegkundigen in de bestuurskamer bij dergelijke organisaties. Op het ogenblik heeft  minder dan 15 procent van de Nederlandse zorginstellingen een verpleegkundige in de Raad van Bestuur!

Wie nog steeds denkt dat de IT-sector vooral wordt bevolkt door autistische nerds, die opgaan in hun eigen wereldje, heeft het mis. Bij de digitale dienstverlener Incentro uit Amsterdam staat men juist open voor de nodige kruisbestuiving. De directie heeft daar een Raad van Inspiratie in het leven geroepen. Die komt steeds in wisselende samenstelling bijeen, en adviseert de directie. In het verleden maakte bijvoorbeeld de Zwolse rapper/zanger Typhoon hiervan deel uit. En ook de algemeen directeur van PSV, Toon Gerbrands, heeft zijn steentje bijgedragen.

Gerbrands is een groot voorstander van het instellen van een Raad van Inspiratie. Via boeken en lezingen onderstreept hij het belang van omdenkers, dwarsdenkers en friskijkers in een organisatie. Juist zij kunnen zorgen voor de nodige blikverruiming, en een betere besluitvorming. Bovendien levert dit over het algemeen ook veel meer op, dan ingehuurde consultants, die je met een flinke rekening en succesillusie opzadelen!

Bij Friesland-Campina weten ze als geen ander, dat je de besluitvorming niet alleen moet overlaten aan het ‘old-boys-network’. Vriendjespolitiek in de vorm van elkaar benoemen is de dood in de pot. En alles overlaten aan een sector die flink vergrijsd, en bijna alleen uit mannen bestaat is ook geen optie meer. Daarom hebben ze bij dit bedrijf een eigen invulling gegeven aan de Raad van Inspiratie. Sinds jaar en dag maken een aantal boeren/boerinnen deel uit van de Raad van Commissarissen. Een aantal keren per jaar verruilen zij hun overall voor pak en stropdas.

Die inbreng is hard nodig. De agrarische sector staat tegenwoordig onder grote druk, en het milieubeleid van het kabinet vraagt om onorthodoxe maatregelen. Die komen er alleen maar, als je blauwe en witte boorden met elkaar om de tafel zet.

Beste politici,

Verpleegkundigen aan de bestuurstafel van zorginstellingen. Prima. Maar leg ook bij wet vast, dat iedere grote organisatie straks verplicht is, om een Raad van Inspiratie in te stellen. Want wat iedere boer al lang wist, weten ze nu ook bij Incentro en Friesland-Campina: Zonder kruisbestuiving is er geen groei mogelijk!

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Carol Timmer
In 1972 trokken leerling verpleegkundigen naar het Amsterdamse stadhuis (toen nog gelegen aan de Oudezijds Voorburgwal) om er voor te zorgen dat er een verpleegkundig directeur in de directie van het Slotervaart ziekenhuis zou komen. Marijke Schreurs werd toen verpleegkundig directrice. Gelukkig kent het Amsterdam UMC nu ook weer verpleegkundig directeuren. Nu nog een verpleegkundige in de Raad van Bestuur.
Zie ook: https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:6583251802043502592/
Jurriaan Cals
Mooi voorbeeld uit de ICT sector en tegelijk een voorbeeld waarbij het vanuit het Angelsaksisch denken (het bestaande denken) bedacht is. Daar is weer gedacht voor de medewerkers hoe zij onderdeel kunnen worden binnen- en van de bestaande structuur.
Een andere manier zie je bij IHomer, ook een ICT bedrijf, daar hebben de medewerkers het zelf voor het zeggen, doen de eigen acquisitie, er is geen vakantieregistratie, geen urenregistratie, iedereen bepaald mee wat er gebeurt en iedereen is mede verantwoordelijk voor de omzet. Daar hoef je geen Raad van Inspiratie op te richten omdat het fundamenteel anders georganiseerd is. De kennis en de kunde van de medewerkers worden daar al benut. Dat wat er gebeurt is bedacht en georganiseerd door de medewerkers.
Tegelijk geven jullie het voorbeeld dat bij Friesland Campina een aantal boeren een paar keer per jaar hun overal verruilen voor een pak en stropdas. Als je dat nou eens zou omdraaien en daar zou schrijven dat een paar keer per jaar de mannen met de Van Bommels en de stropdassen een overal aantrekken en gaan kijken hoe het er in de realiteit aantoe gaat. Dan zou je anders organiseren.
Jullie blijven in dit artikel vanuit de bestaande logica pleisters plakken. In plaats van fundamenteel naar het vraagstuk erachter te kijken.
Zoals Einstein zei: Je kan het probleem niet oplossen met het denken wat het probleem veroorzaakt heeft.
Willem Mastenbroek
Pro-lid
Beste Jurriaan

Ik weet niet wie je bedoelt met 'jullie' maar voor de zekerheid een korte reactie van de hoofdredacteur van M'Site:

Kijk ook eens naar de recente coverstories: https://www.managementsite.nl/overzicht/cover-stories
Of de cases in: https://www.managementsite.nl/kennisbank/innovatief-organiseren
En: https://www.managementsite.nl/kennisbank/sturen-op-verantwoordelijkheid

Het voorbeeld van IHomer kende ik nog niet. Een column of artikel over dit bedrijf is welkom. We verzamelen in ManagementSite systematisch de voorbeelden van organisaties die duidelijk 'anders' of 'nieuw' organiseren.
Harry Wiggers
Al heel vaak hoor je dat het juist goed is om mensen van de werkvloer te laten vertegenwoordigen in de raad van bestuur. Dit artikel bevestigt dat nog eens. Ik ben het hier niet mee eens. Besturen vraagt namelijk om kennis vaardigheden die je vaak niet tegenkomt op de werkvloer. En uitvoerenden zouden mee moeten kunnen praten over bestuurskwesties die het hele bedrijf aangaan...? Dus de uitvoerenden zouden directe invloed kunnen hebben op strategisch plannen, financiën en marketing...? Ik dacht het toch niet! En willen ze toch hun invloed uitoefenen dan is er nog de OR. Ik zou wel willen pleiten voor een bestuur dat goed luistert naar het personeel en hun ideeën, problemen, ter harte nemen en er iets meedoen. PS: Dat "old-boys-network" vind ik een andere kwestie, maar moet wel worden aangepakt.
Fred J. Rorink
Pro-lid
Het lijkt op het eerste oog effectief en zeker ook zo sympathiek. Maar is dat ook ?

Door het benoemen van een verpleegkundige in een Raad van Bestuur worden de besluiten niet beter, eerder slechter. Een verpleegkundige is niet bekwaam om besluiten met een dergelijke importantie en reikwijdte zoals in een Raad van Bestuur mede te kunnen nemen. Gebruik de competenties van een verpleegkundige op de plek waar deze ten volle benut kunnen worden: in het operationele proces.

Een goede Raad van Bestuur organiseert besluitvorming met een actieve participatie van de diverse gremia in de organisatie en zorgt ervoor dat besluiten met duidelijke effecten op operationeel niveau terdege zijn beoordeeld door inbreng van operationeel managers. Deze laatste organiseren de actieve inbreng van uitvoerend medewerkers, ook in proactieve zin. Door deze wijze van organiseren en participeren verrijkt men besluitvorming waardoor de haalbaarheid, acceptatie en succesvolle realisatie verhoogd worden.
Ton Verbeek
Auteur
Beste Carol, Jurriaan, Willem, Harry en Fred,

De enige manier om er achter te komen of een idee ook echt goed werkt, is het uit te voeren en te kijken naar de resultaten. 'The proof of the pudding is in the eating'.

Dat hebben ze aan de andere kant van de oceaan goed begrepen.
Ik zou zeggen, mouwen opstropen en snel aan het werk, met deze vorm van nieuw organiseren!

In mijn nieuwste boek vind je een heel scala aan mogelijkheden, hoe je de werkvloer meer bij de besluitvorming kunt betrekken. Met af en toe verbluffende resultaten!

Meer over Besturen en organiseren