Meer 'koninklijke' speeches graag!

Columns

The King’s Speech was de grote winnaar bij de Oscar-uitreikingen dit jaar. Maar wat een weinig ‘koninklijke’ speeches kregen we tijdens de uitreiking zelf te horen! Misschien komt het doordat het scenario van de avond net zo stevig dichtgetimmerd was als het scenario van menige film. Nu gaat het op zo’n avond natuurlijk niet om de speeches, maar is daar echt niets meer van te maken dan te zeggen dat je sprakeloos bent en vervolgens een bloedeloze opsomming van dierbaren geeft? Natuurlijk wel!
Daarom zijn hier vijf tips om persoonlijk en verbindend te presenteren. Voor Oscarwinnaars en voor iedereen die regelmatig een toespraak moet houden.

1 Zorg dat de inhoud van de speech de moeite waard is voor de luisteraar

Ik heb geen idee waarom Oscarwinnaars denken dat hun luisteraars het interessant vinden om te horen wie hen allemaal heeft bijgestaan op de lastige weg naar het felbegeerde beeldje. Iedere speech moet een kernboodschap hebben en die moet interessant zijn voor de luisteraars. Hij moet de luisteraar meenemen in een gedachte, een nieuw inzicht geven of ergens toe oproepen. Er zijn Oscarwinnaars die daar wel in slaagden, al moeten we even terug in de tijd. Tom Hanks gaf zijn speech 18 jaar geleden een stevige boodschap mee toen hij een Oscar kreeg voor zijn indrukwekkende hoofdrol als een advocaat met AIDS in de film in Philadelphia:
“The streets of heaven are too crowded with angels. We know their names. They number in the thousands for each one of the red ribbons that we wear here tonight. They finally rest in the warm embrace of the creator of us all, a healing embrace that cools their fevers, that clears their skin, and allows their eyes to see the simple, self-evident, common-sense truth that is made manifest by the benevolent creator of us all and was written down on paper by wise men, tolerant men, in the city of Philadelphia 200 years ago.”
Mooi!

2 Maak de speech persoonlijk

Het middel bij uitstek om een speech persoonlijk te maken, is een authentiek verhaal. Een verhaal is concreet en vaak erg herkenbaar. Waardoor de luisteraar zich gemakkelijk verbonden kan voelen met de verteller. Holly Hunter kreeg haar Oscar voor haar hoofdrol in The Piano (1994) en bedankte haar eerste pianolerares en haar ouders in een prachtig kort verhaaltje:
“When I was 6 years old, I started pretending to play the piano on the window sills of my bedroom in the house I grew up. After a while, my parents realised that I wasn’t going to stop. So they got me a cardboard keyboard to see if that I would get tired of that. But I wasn’t. I didn’t. So they got me a piano. And for the next 10 years, they let me have piano lessons. I want to thank my first piano teacher and I want to thank my parents for letting me have these lessons!”

3 Vermijd de ‘grappige’ metafoor.

In een goed bedoelde poging om lijn in hun speech te krijgen, zoeken veel sprekers hun heil in een metafoor. Of erger nog: in een grappige metafoor. Zelfs Colin Firth, dit jaar de terechte winnaar in de categorie Beste Acteur, liet zich ertoe verleiden. Zijn metafoor over zijn darmen die een dansje aan het doen waren riep bij mij vooral minder smakelijke associaties op. Breng liever lijn aan door een heldere kernboodschap te kiezen en die regelmatig te herhalen. Voor wie toch met een metafoor wil werken: selecteer hem nauwkeurig en toets van tevoren of hij geen tegenverhalen of negatieve associaties oproept. Voer hem ook niet tot in het oneindige door; laat hem halverwege de speech gerust weer los om er hooguit in de laatste zin nog een keertje terloops op terug te komen.

4 Niet alles en iedereen is belangrijk

Oscarwinnaars moeten nogal eens van het podium afgesleurd worden terwijl zij snel nog even een naam door de microfoon proberen te roepen van iemand die ook zeker bedankt moet worden. Die kennelijke behoefte om volledig te zijn hebben meer sprekers. Met als gevolg dat veel speeches uit reeksen gebeurtenissen, feiten en cijfers of namen bestaan, zonder duidelijke lijn of samenhang.
Kies liever twee of maximaal drie mensen of gebeurtenissen uit die u in uw presentatie noemt omdat ze de meeste indruk op u hebben gemaakt. Vertel ook waarom juist deze mensen of gebeurtenissen zoveel indruk op u hebben gemaakt. Het maakt uw presentatie veel persoonlijker en als de voorbeelden goed gekozen zijn, hoeft niemand zich gepasseerd hoeft te voelen.
Wie toch (over)volledig wil zijn: dat is alleen verteerbaar als u feiten, cijfers en namen zingend en dansend te berde brengt! Net zoals Cuba Gooding jr. (beste mannelijke bijrol, 1997).

5 Een goede voorbereiding is meer dan het halve werk

Tot mijn grote verrassing waren er weer de nodige Oscarwinnaars die een papiertje openvouwden … Terwijl ze wisten dat er een grote kans was dat ze een korte toespraak gingen houden. Dat valt in de categorie ‘slechte voorbereiding’. Wie een presentatie houdt, is het aan zijn luisteraars verplicht om te laten zien dat zij de tijd en moeite van een goede voorbereiding waard zijn. Begin dus tijdig met uw speech. Als u hem voor u laat uitwerken, bijvoorbeeld door een speechschrijver, draag dan toch zelf de bouwstenen aan. Laat de speech uitstralen dat dit uw boodschap is aan uw luisteraars. Speech dus ook zoveel mogelijk uit uw hoofd. Natuurlijk heeft iedereen er begrip voor dat u een samenvatting op kaartjes of een kort ‘spiekbriefje’ voor u hebt. Maar laat het daarbij. Wie zich wil verbinden met anderen, heeft een helder verhaal nodig. En dat verhaal moet in zijn hoofd zitten.

Is er dan geen enkel juweeltje te vinden tussen al die Oscarspeeches? Gelukkig wel. Kijk maar eens naar de speech van Shirley MacLain, toen ze na 22 jaar haar eerste Oscar kreeg voor haar hoofdrol in Terms of Endearment: uit het hoofd, met een boodschap, humoristisch, met een paar kleine verhaaltjes en een minimum aan bedankjes.
En wie toch sprakeloos raakt voor een groot publiek: doe het net zo gracieus als de kleine Anna Paguin, toen zij in 1994 een Oscar kreeg voor haar bijrol in The Piano!

Annet Scheringa, expert Storytelling.
Alle speeches uit deze column zijn terug te vinden op YouTube.

Meer informatie over beter presenteren in de kennisbank van ManagementSite

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Francine Derks
Toen ik de uitreiking van de Oscars dit jaar bekeek, vroeg ik mij hetzelfde af als jij Annet. Hoe is het mogelijk dat mensen die iedere dag bezig zijn met "goed overkomen", "teksten (van anderen) uitspreken", "persoonlijke presentatie" het er zó slecht vanaf brengen. Is het niet mogelijk om dit beter voor te bereiden? Desnoods iemand anders de speech te laten schrijven? Annet, je geeft kraakheldere tips en aanbevelingen om er een succes van te maken. Nu nog in het engels vertalen en naar de dames en heren acteurs sturen! Bedankt voor je artikel!
Dirk
Filmopnames duren ook niet voor niets vaak heel lang met scènes die steeds over moeten!

Meer over Presentatie