De 4 lessons learned in 2020

Het jaar 2020 was een bijzonder jaar. Maatschappelijke en technologische ontwikkelingen zijn in 2020 in een stroomversnellingen gekomen. Kijk maar naar de manier waarop we onze werkdag en onze kantooromgeving inrichten. En in andere situaties zijn we juist anders gaan denken. Hoe kijken we nu werkelijk aan tegen een begrip als business continuity? En nu we overal kunnen werken, verliest de Randstad dan nu zijn prominente rol? Het jaar 2020 heeft ons aan het denken gezet. Wat mij betreft zijn dit de 4 lessons learned:

• Digitale transformatie leidt tot meer productiviteit

De afgelopen tijd is duidelijk geworden dat het digitaliseren van processen heel snel kan gaan, wanneer dat noodzakelijk is. Organisaties die hun businessmodel stap voor stap wilden digitaliseren hebben ineens grote sprongen gemaakt. Of zelfs moeten maken. Een van de opvallendste trends was wel het thuiswerken en wat ik daarbij frappant vind, is dat de productiviteit van de mensen die thuiswerken in het algemeen hoog is. Minder kans op afleiding, zou je denken, en dus kunnen medewerkers zich uitsluitend focussen op hun werk. Ik ben daar helemaal niet blij mee. Natuurlijk is het fijn dat de productiviteit hoog is van thuiswerkers, er zijn immers genoeg andere uitdagingen van economische aard, maar wat is het effect op het sociale karakter van je onderneming op de lange termijn? Ik maak mij daar wel zorgen over. We zullen toch een balans moeten vinden waarin we, zeker nu we afscheid lijken te nemen van massaal kantoorbezoek, thuiswerken en samenzijn in een fysieke kantooromgeving afwisselen.

• Alles kan virtueel en online

Wat ik niet begrijp, is dat organisaties afgelopen najaar al verkondigden de kantoren tot in ieder geval juni 2021 te sluiten. Hoe kom je tot zo’n besluit, vraag ik mij oprecht af. Want eigenlijk zeg je: het kantoor hebben we niet meer nodig. Het is helemaal niet noodzakelijk om een beslissing te nemen zo ver in de tijd. Is dat omdat medewerkers ‘langetermijnduidelijkheid’ nodig hebben? Mensen zijn flexibel en dingen kunnen snel veranderen. En ook niet onbelangrijk: de technologische infrastructuur is erop berekend. We kunnen inmiddels alles virtueel en online doen en er zijn al snel best practices ontstaan. Zo is het belangrijk dat deelnemers in online meetings hun camera hebben aanstaan. Verder valt op dat er weinig ruimte is om over koetjes en kalfjes te praten; deelnemers in online meetings komen snel ter zake. Dat zorgt ervoor dat je snel beslissingen kunt nemen en conclusies trekken en dat spreekt mij aan. Wanneer je te maken hebt met grote groepen, zoals complete afdelingen of het gehele bedrijf, dan blijven fysieke bijeenkomsten mijn voorkeur houden. Dat ging in 2020 grotendeels helaas niet. En dat geldt ook voor meetings waarin bepaalde gevoelige onderwerpen besproken worden, zoals beoordeling of functionering. Dan wil je er wel zeker van zijn dat je echt één op één bent.

• Opnieuw nadenken over business continuity

Als organisatie heb je in het gunstigste geval een plan klaar liggen waarin je in grote lijnen uiteen hebt gezet wat je moet doen bij een crisis zoals COVID-19. Slechts enkelen zullen rekening gehouden hebben met het langdurige karakter van deze crisis. Veel organisaties worden gedwongen na te denken over alternatieve bronnen van inkomsten, zelfs over compleet andere businessmodellen. We zijn erachter gekomen dat we ons moeten voorbereiden op datgene wat we niet weten. En misschien moeten we ons wapenen tegen nog ingrijpendere omstandigheden. Ik wil niet al te somber klinken, maar wat doen we wanneer we als gevolg van zonnestormen een half jaar lang geen stroom hebben? Heeft er iemand nog een stencilapparaat op zolder staan? Als we iets hebben geleerd van 2020 dan is het wel dat business continuity een heel andere dimensie heeft gekregen.

• ‘De Randstad’ gaat verdwijnen

Hoewel we inderdaad steeds meer thuiswerken en mensen daardoor eerder geneigd zijn hun toevlucht te zoeken aan de randen van de Randstad of nog verder, ben ik ervan overtuigd dat het economisch concept erachter blijft bestaan. Ik zie wel dat steeds minder mensen voor hun werk gaan verhuizen en het is logisch dat men de Randstad verlaat om bijvoorbeeld in Flevoland een betaalbare woning te vinden. De fysieke afstand tussen wonen en werken is steeds minder relevant, dus dat is geen belemmering meer. Toch denk ik dat de sociale binding die mensen hebben met de Randstad zo sterk is dat de meesten de keuze maken om in de buurt te blijven wonen. We vinden het nu eenmaal erg prettig om de mensen van wie we houden in de buurt te hebben.