Ken je dat gevoel? Je zit in een vergadering die al een uur langer duurt dan gepland. De sfeer is gespannen, elke uitspraak wordt gewogen alsof het om een staatsgeheim gaat, en een grapje? Dat lijkt bijna ongepast. Wat ooit begon als een levendige organisatie, voelt nu als een ruimte zonder zuurstof.

In veel organisaties sluipt het ongemerkt binnen: verstikkende serieusheid. Een zware last die vergaderingen verlengt, innovatie verstikt en de menselijke maat naar de achtergrond drukt. Als een dichte mist die zich langzaam nestelt in de bedrijfscultuur, beperkt het onze creativiteit, spontaniteit en werkplezier.

De bevrijdende kracht van chaos

In een wereld waar serieusheid als de maatstaf voor succes geldt, is het tijd voor een radicaal inzicht: chaos is onze redder. Het is niet de strak gecontroleerde perfectie die ons vooruithelpt, maar de onverwachte, ongeplande momenten van ontregeling. Waar serieusheid muren bouwt, sloopt chaos die en maakt ruimte voor iets nieuws.

"We stoppen niet met spelen omdat we oud worden; we worden oud omdat we stoppen met spelen." – George Bernard Shaw

Dansen op de rand van het onbekende

Chaos dwingt ons om het onbekende te omarmen. Wanneer systemen wankelen en plannen falen, ontstaat ruimte voor nieuwe perspectieven. Creativiteit bloeit niet in de comfortzone, maar in het onvoorspelbare. Juist daar, waar niets vaststaat, kunnen we de toekomst vormgeven.

Falen is het begin

Falen is niet het einde, maar het begin van iets nieuws. In een wereld waar perfectie wordt verheerlijkt, vergeten we dat de grootste doorbraken voortkomen uit “mislukkingen”. Falen is geen falen, het is een leermoment, een noodzakelijke stap op weg naar groei.

SpaceX en raketlanceringen
De eerste drie raketlanceringen van SpaceX mislukten. Toch bleef het team leren en verbeteren, met uiteindelijk de eerste particuliere raket die het ISS bereikte. Deze mislukkingen waren cruciaal voor hun succes in de ruimtevaart.

J.K. Rowling en Harry Potter
Rowling werd door twaalf uitgeverijen afgewezen voordat haar manuscript werd geaccepteerd. Haar doorzettingsvermogen ondanks afwijzing leidde tot een van de meest succesvolle boekenreeksen ooit. Falen werd haar springplank naar succes.

Een organisatie groeit niet door perfectie, maar door de moed om te spelen, te proberen en soms te falen. In de ruimte van speelsheid bloeit vernieuwing.

De kracht van lichtheid

Lichtheid betekent niet dat we ons werk minder serieus nemen, maar dat we de ernst op een luchtigere manier kunnen dragen. Denk aan een vlieger in de wind – stijgend, dalend en spelend met de luchtstromen, terwijl het stevig vastgehouden wordt door een lijn die richting geeft.

Praktijkvoorbeeld: Tony’s Chocolonely
Tony’s Chocolonely is niet alleen een impact gedreven organisatie, maar ook een plek waar humor en creativiteit centraal staan. De bedrijfscultuur is informeel en medewerkers krijgen veel vrijheid om nieuwe ideeën uit te proberen. Het hoofdkantoor in Amsterdam heeft een glijbaan en een open, kleurrijke werkomgeving die samenwerking en spontaniteit bevordert. Successen worden gevierd, zowel de grote als de kleine. Tony’s weet hoe ze werkplezier moeten integreren in de dagelijkse gang van zaken. Hoewel Tony’s een serieuze missie heeft (slaafvrije chocolade), vermijden ze de typische vergaderzwaarte. Meetings zijn interactief en speels, met ruimte voor persoonlijke verhalen en humor.

Dynamiek discipline en plezier

In het leven en werk zijn we vaak geneigd te kiezen tussen twee uitersten: serieus en gefocust óf speels en ontspannen. Dit komt doordat uitersten cognitief eenvoudiger zijn; ze bieden helderheid in plaats van de voortdurende inspanning en reflectie die balans vereist. Maar de ware kunst is het vinden van de balans tussen beide. Net zoals een slinger in beweging blijft door het wisselen tussen twee uitersten, heeft ons leven een natuurlijke dynamiek nodig tussen discipline en plezier.

"Er moeten mensen zijn die zonnen aansteken. Die anderen verwarmen met een oprecht gebaar, Mensen die dansen in de regen en licht verspreiden, waar het donker was." – Toon Hermans

Praktische stappen voor lichtheid

1. Omarm risico's: Stel bijvoorbeeld eens de vraag in een vergadering: "Wat is een fout waar we vandaag iets van kunnen leren?"
2. Speel met perspectief: Vraag jezelf en anderen vaker af: "Wat als we het anders doen?"
3. Vier kleine successen: Geef eens een spontaan compliment of beloon kleine overwinningen. Dit zorgt voor een positieve energie in het team.
4. Leid raakzaam: Goed leiderschap betekent ook luisteren, inspireren en ruimte geven aan spontaniteit.
5. Creëer ademruimte: Denk aan een korte wandeling, een gezamenlijke koffiepauze of een inspirerend verhaal aan het begin van een meeting.

Mensen ervaren meer zingeving als ze het volledige spectrum aan emoties voelen. Wanneer er ruimte is voor zowel vreugde als verdriet, spanning en ontspanning, ontstaat een diepere verbinding met het werk en elkaar. Het toelaten van emoties maakt ons niet zwakker, maar juist menselijker en veerkrachtiger.

De weg naar evenwicht

Een organisatie zonder enige serieusheid mist richting en doel. Maar een organisatie zonder lichtheid? Die mist menselijkheid en groei. De kunst is om beide polen te omarmen, net zoals de natuur de seizoenen omarmt – elk met zijn eigen ritme en waarde. Laten we streven naar een werkomgeving waarin lachen niet wordt gezien als afleiding, maar als brandstof voor productiviteit. Waar creativiteit en compassie hand in hand gaan met structuur en focus.

Echte groei ontstaat uit speelse nieuwsgierigheid.