Geef de medewerkers hun vrijheid en beslissingsmacht terug

Columns

Jij hebt iets tegen HR, wordt me vaak gezegd. Klopt. Ik ben de Attila de Hun van personeelszaken. Ik brand het liefst alles plat. Geen mooier gezicht dan een functiehuis in lichterlaaie of een zwartgeblakerd beoordelingssysteem. Ik kan ook enorm genieten van de verschrikte snoetjes van al die HR-mensen als ik bovenop hun dogma’s ga staan. ‘Het gaat om de zorgvuldigheid.’, piepte er laatst nog een tegen me. Zorgvuldigheid? Moet je eens kijken hoe zorgvuldig ik een eind maak aan al je regeltjes en voorschriftjes!

Barbaar

Bewijzen te over dat ik een barbaar ben. Ik heb indertijd zodra ik kon de afdeling HR opgeheven, middenin een reorganisatie. ‘Wie beschermt de medewerkers dan?’, riepen de ontheemde personeelsmensen, onder luide bijval merkwaardigerwijs van allerlei managers tegen wie die medewerkers juist beschermd moesten worden. Ik had al weinig aanmoediging nodig om ook het managerscorps te decimeren, dus dat heb ik in één (1) moeite meegenomen. Luchtte lekker op.

Verschroeide aarde

De tactiek van de verschroeide aarde inderdaad, maar met geen ander doel dan de medewerkers hun vrijheid en beslissingsmacht terug te geven. Dat is even wennen of beter, voor de getroffen hr-mensen en managers went het nooit. Ze zijn maar al te vaak de bron van onvrijheid en onmacht die medewerkers dwars zit en uitlokt tot kinderachtig gedrag. ‘Ja, maar medewerkers vragen zelf om bazen en regels! Ze willen duidelijkheid, strengheid zelfs.’

Gek dat ik dat nooit hoor, behalve van de machthebbers dan.

Belletje trekken

Het heeft even geduurd voor ikzelf inzag hoe overbodig en verstikkend HR en management vaak zijn. Jarenlang was ik baas en als ik al niet geloofde in de regelen van onze kunst, dan volgde ik ze gedachteloos na,  gedwee zelfs. Gelovig, gedachteloos, gedwee, laat dat nu precies de gemoedstoestand zijn waarin ik niet gedij en waarvan ik vind dat anderen er ook niet in moeten gedijen. Ik ging dus een beetje peuteren aan al die heilige huisjes, niks gevaarlijks nog, belletje trekken, geen ruiten ingooien. De reacties waren extreem. De huiseigenaren belden direct de politie (lees de hoogste baas) en bij de buurtbewoners ging ik op de schouders. Aha! Even peuteren en je zit al op de open zenuw. Ik keek met nieuwe ogen naar mezelf, mijn collega’s en hun entourage, HR-mensen voorop. Beheersen was de norm, je weet maar nooit wat er gebeurt. Ik kreeg steeds meer oog voor (en hekel aan) het zichzelf vermenigvuldigende regelapparaat, het onverholen wantrouwen, het dedain, de angst, de zelfgenoegzaamheid, ja zelfs het taaltje van de autoriteiten, het bazenbargoens.

Van Saulus werd ik Paul(us) of, zo je wilt, Attila de Hun.


Paul Verburgt was jarenlang directeur van organisaties in de publieke en private sector en werkt nu als adviseur vanuit zijn bedrijf Minimalmanagement.

 

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Jos Steynebrugh
Een medewerker is net gaan samenwonen met een vrouw uit een derde wereldland. Ze is onverzekerd en heeft kanker. Verzekeren wordt moeilijk en/of peperduur. Mevrouw X van PZ belt even met de verzekeraar: “Hallo, Bram . . ja ja, met mijn geliefde gaat het goed. Luister, ik heb hier een collectiefje. “Zo, da’s geregeld” zegt ze na een paar minuten.
Zomaar een greep uit wat ik van dichtbij heb meegemaakt.

Ik heb PZ, of HRM zo je wil, héél anders zien functioneren. Als regelneef bij verzekeraars, hypotheekverstrekkers, outsourcing, spin bij werving en selectie, faciliterend bij loopbaanplanning, opleiding en training. Als ervaringsdeskundigen bij testen, bemiddelaars in conflicten, bewakers van ziekte en verzuim en begeleiding. Wakend oog bij functioneringsgesprekken, intermediar bij fusies, opstellen van taken en bevoegdheden, Maar ook het kaartje als iemand jarig is (of diens partner).

Of bij aantwoord op vragen als: Is er iemand gewerkt bij concurrent X, Y of Z? Wie weet iets van Document Informatie Systemen? Of CAD?

Samenvattend Paul, ik begrijp uit je rebelse lamentatie dat je een serie traumatische ervaringen hebt die nog niet echt verwerkt zijn. Maar da’s nog geen reden om zo’n volstrekt negatief artikel te schrijven zonder ook maar één enkele suggestie te doen over wàt dan wáár en hóé anders zou moeten.

Groet,
Jos Steynebrugh
Marketing en Innovatie Consulent
Leon Dohmen
Geen enkel mens vraagt om verkeersregels, Paul. En stel je eens voor dat er dan geen verkeersregels zouden zijn of dat ze worden afgeschaft. En de politie controleert natuurlijk ook niet meer, want er zijn immers geen regels meer om na te leven. Geef de mensen hun vrijheid en beslissingsmacht terug in het verkeer zou dan de sub-titel zijn van je column.

Of dat zal functioneren ......?
Paul Verburgt
Beste Jos,

Als je het interview dat Willem Mastenbroek me in oktober 2007 afnam en op deze site publiceerde, er nog eens bij pakt, vind je een mooi overzicht van mijn opvattingen, ook over HR. Het heet Sturen op verantwoordelijkheden.

Ondertussen wil ik je bedanken voor je diagnose. Ik vroeg me al af waarom ik vaak van die 'rebelse' opvattingen heb, maar ik begrijp nu dat ik onverwerkte trauma's heb. Dus niet meer schrijven, maar naar de dokter.

Paul Verburgt
Paul Verburgt
Beste Leon,

Ik denk dat er grosso modo twee besturingsmodellen zijn. Het ene is gebaseerd op de drieëenheid: regels - toepassing - controle. Het andere model hanteert de drieëenheid: normen en waarden - eigen verantwoordelijkheid - accountability.

Ik ben een onversneden aanhanger van het laatste model. Begrijp me goed, met evenveel recht mag je het andere model aanhangen. Ik ben tegen de regelneven van HR, maar anderen mogen daar wat mij betreft gepassioneerde verdedigers van zijn.

'Mijn' model heeft een moderne en sexy uitstraling en dus zeggen velen het ook aan te hangen, maar als puntje bij paaltje komt, blijkt menigeen in het andere kamp te zitten. Dat is niet vreemd, want 'mijn' model is een moeilijk model. Je moet bijvoorbeeld een onbekommerd geloof hebben in de volwassenheid en goede bedoelingen van mensen. Dat geloof wordt op tal van momenten op de proef gesteld. Mensen zijn geen machines en doen soms dingen die je niet verwacht of - erger - niet wilt.

Zodra je op dat ongerief 'klassiek' (dus met regels etc.) reageert, is je eigen-verantwoordelijkheidsmodel failliet. Iedereen weet dat de hem gegunde vrijheid conditioneel was, een managementtool en niet een principiële keuze. Hou het dan simpel en kies voor het model van regels, toepassingen en controle.

Ook in 'mijn' model zijn er regels, uiteraard. Dus de vergelijking met een verkeersregelloos land, gaat niet op. Echter, uitgangspunten zijn normen en waarden, eigen verantwoordelijkheid, zelfredzaamheid, collegiale hulp, volwassenheid, vrijheid. In zo'n wereld is de rol van regels heel klein en werkt ze al snel verstorend.

Hoe vervelend voor de aanhangers van HR en P&O ook, juist deze afdelingen zijn onstelpbare bronnen van betuttelende en gelijkschakelende regels. Daarom heb ik altijd met veel reserve en bereid tot scherpe censuur de activiteiten van deze eenheden gevolgd.

Is daarmee de hele HR-wereld verdacht. Welnee en dat zeg ik ook nergens.

Paul Verburgt
Leon Dohmen
Paul,

Je bent tegen regels maar je eigen model kan niet zonder regels en een verkeersregelloos land is een verkeerd voorbeeld.

Nu kan ik je niet meer volgen .....

Vriendelijke groet,
Leon
Paul Verburgt
Leon,

Hè, laten we nou niet vervallen in vliegenafvangerij. Ik ben uitgebreid ingegaan op je vraag door twee modellen neer te zetten en daarvan de geest weer te geven. Volgens mij is dat allemaal heel goed te volgen.

Paul
Ary Stuifbergen
Leuk stukje en goed om een steen in de vijver te gooien.

Ik moest direct denken aan Ricardo Semler in zijn (een in dit verband aan te raden) boek "The seven-day weekend" (blz 5):

Ask Why. Ask it all the time, and always ask it three times in a row. This doesn't come naturally. People are conditioned to recoil from questioning too much. First .....
But mostly, it means putting aside all the rote or pat answer that have resulted from what I call 'crystallized' thinking, that state of mind where ideas have so hardened into inflexible and unquestioned concepts that they're no longer of any use. etc.

Het gaat m.i. over mensen als grote mensen beschouwen, waar je op basis van afspraken en vertrouwen het beste bereikt (qua resultaat en werkplezier). Geen functiebeschrijvingen maar tgroepsafspraken. Groep komt vanzelf met de beste oplossingen.
Jos Steynebrugh
Ary,
die groepsafspraken, werken die ook met een oranje T-shirt aan?
Jos Steynebrugh
Ary Stuifbergen
Jos,
Bij oranje zou 3 keer waarom vragen (zie Semler quote) heel goed werken.
Ary Stuifbergen
Branko Lastdrager
Burn it, burn it all and when somebody has the conscious guts to propose a rule, a norm or even the balls reinstating an ideology, we all need to ask why, why, why!

Kunnen we zonder regels? Misschien, voor nu is het nog niet heel erg realistisch. Sterker, in mijn optiek zijn we juist behoorlijk doorgeslagen in onze regelzucht. Blind voor de toenemende complexiteit, disfunctionaliteit en onwerkbaarheid die dat meebrengt. Wil je terug in balans dan kun je kiezen voor bijvoorbeeld de fluwelen revolutie of meer een revolutie met de franse slag. Paul kiest overduidelijk en hartverwarmend voor het laatste.

We are so controlled we are completely out of control. En alleen het gas loslaten helpt helaas in veel gevallen niet meer. Paul, mooi verhaal en kick 'm where it hurts!

Meer over Human Resources Management