Suicide by Finance

Een wat dramatische titel, jazeker. Hoe kan financiering leiden tot de ondergang van een bedrijf? Laat ik u schetsen wat ik zie gebeuren, dan wordt dit pijnlijk duidelijk.
We zitten in een bankencrisis, ook wel een liquiditeitscrisis genoemd. De banken vertrouwen elkaar niet en willen elkaar geen geld uitlenen. Inmiddels begint die angst wat te verminderen. Schoorvoetend wordt er door banken onderling weer wat meer uitgeleend, maar wel tegen een extra premie, de z.g. liquiditeitsopslag. Deze premie is niet nieuw, maar door de crisis veel hoger dan vroeger. De liquiditeitspremie is bovendien hoger naarmate de gevraagde financiering langer moet duren.

Wat betekent dit voor u als ondernemer

Natuurlijk wordt die opslag, die de banken als een verhoging van hun kostprijs zien, aan u doorberekend. Dus als u een investering wilt financieren met een lening, dan betaalt u, net als vroeger, een basisrente met een opslag. Die baseert de bank op haar kostprijs met daar bovenop de gewenste winstmarge en een premie voor de risico’s die de bank in uw onderneming ziet. Daar komt nu die opslag voor liquiditeitskosten bij. Maar banken willen zich niet uit de markt prijzen, dus vaak rekenen ze niet alle liquiditeitskosten één op één door, want dan komen ze niet meer tot zaken. Daarom geven ze liever korte leningen, want dan duurt de pijn van het niet doorberekenen van hun inkoopkosten niet zo lang.

De opslag voor de risico’s in uw onderneming zijn ook aan het stijgen, de risico’s voor uw onderneming nemen door de huidige recessie immers toe. Gelukkig is de basisrente erg laag, de rente voor staatsleningen met een looptijd van 10 jaar is nu ongeveer 3,8%.

Wat is het probleem

Door de krappe liquiditeit in de markt betaalt u fors meer als u een langere financiering kiest. Dat leidt er toe dat de neiging groot is om (langjarige) investeringen met kortlopend krediet te financieren. Banken hebben bovendien belang bij het verstrekken van korte financieringen, zeker als ze niet al hun liquiditeitskosten kunnen doorberekenen. Waar ze u vroeger zouden aanmoedigen om zo lang mogelijk te financieren, liefst zo lang als de gefinancierde activa in uw onderneming blijven, bieden ze u nu makkelijker korte leningen aan.

U snapt natuurlijk best dat uw rente niet langer vast staat dan de periode waarin de financiering loopt. Dus u voelt prima aan dat u aan het eind van de financiering een nieuwe rente krijgt, die lager maar ook hoger kan zijn dan nu. Niets nieuws, de bank zal u er ook zeker op wijzen. Misschien bieden ze u zelfs speciale producten aan die het effect hebben van een verzekering tegen rentestijging.

Wat vaak vergeten wordt, door de ondernemer maar ook door de relatiebeheerder van de bank, is dat aan het eind van de looptijd ook door de bank opnieuw bezien wordt of ze uw onderneming überhaupt willen financieren en zo ja, tegen welke voorwaarden. Dat betekent dat u het risico loopt dat de bank aan het eind van de lening besluit u helemaal geen krediet te geven. In dat geval zit u mooi met de gebakken peren, want u moet de lening terugbetalen of elders herfinancieren.

Hoe reëel is deze zorg? Deze recessie zal nog wel even duren. En zelfs als de recessie officieel voorbij is, zal het nog vele jaren duren voor alle effecten uitgewerkt zijn. Mijn overtuiging is dat de banken de komende jaren een steeds strenger kredietbeleid zullen voeren. Bedrijven die nu nog wel financiering krijgen zullen over enkele jaren niet tegen de zelfde rente en voorwaarden krediet krijgen. Bovendien zullen bedrijven aan hogere eisen qua rentabiliteit (kort gezegd: uw verdiencapaciteit) en solvabiliteit (kort gezegd: uw eigen vermogen, waarmee u tegenslagen kunt opvangen) moeten voldoen.

Dat betekent dat u een gerede kans loopt dat de lening die u nu voor een korte looptijd aangaat straks door uw eigen bank niet opnieuw gefinancierd wordt. En dat andere banken u na die afwijzing ook niet graag zien komen. Als u dan toevallig zoveel geld hebt verdiend dat u op eigen kracht volledig kunt aflossen, dan redt u het wel. Maar dat zal voor de meeste bedrijven geen optie zijn. Dan is het: over en uit!

Nú een besparing op uw rentekosten binnenhalen is natuurlijk belangrijk, het zijn geen makkelijke tijden en kostenbesparingen zijn van harte welkom. Maar let op dat u niet meteen een groot liquiditeitsrisico binnenhaalt. Want als u over een paar jaar geen herfinanciering kunt krijgen, dan zult u in terugblik vaststellen dat die rentebesparing dat echt niet waard was.

De banken bewijzen zichzelf hier ook geen dienst mee. In feite wordt door de banken zelf een potentiële tweede liquiditeitscrisis, over twee à drie jaar, ingeleid. Maar deze keer beginnend in het bedrijfsleven. Die tweede crisis zal de banken ook raken, misschien nog wel erger dan deze eerste crisis.

Wees alert bij het aangaan van financiële verplichtingen. Als u een belangrijke investering doet, waarvoor een lange financiering het meest geschikt is, kies dan ook voor een lange financiering.
Als u om enige reden toch voor een lening met een kortere looptijd kiest, probeer dan nu al afspraken met uw bank te maken over de herfinanciering op de einddatum. Bij voorbeeld door nu al af te spreken welke eisen de bank dan aan uw rentabiliteit en solvabiliteit zal stellen. Dan kunt u daar in uw ondernemersbeslissingen rekening mee houden, zodat u tijdig weet wat u te wachten staat.

Voorbereiden en anticiperen is het devies, of, zoals een oud gezegde luidt: Who fails to plan, plans to fail!