RFID in de supply chain

• Wat is RFID?
• Het RFID-systeem
• Naast voordelen ook beperkingen
• Typen RFID systemen
• RFID in logistiek
• Het tellen van producten/voorraden
• Versnelde en verbeterde productidentificatie
• Tracking en tracing
• De juiste tag op de juiste plaats
• De belofte van de toekomst?
• Paard van Troje?
• Voor wie meer wil lezen

De kleine RFID-tags staan volop in de belangstelling. Retailers als Wal Mart en Metro experimenteren volop met RFID, samen met hun leveranciers. De opmars van RFID gaat gepaard met talrijke beloftes: veiligheid, transparantie van logistieke ketens, volgen van gevaarlijke stoffen, tracking en tracing, vorrraadloos werken en kwaliteitsbeheersing. En critici maken zich zorgen over onze privacy. RFID het paard van Troje of de kleren van de keizer? Of inderdaad nog een speeltje?

Wat is RFID?

RFID is een techniek om producten en verpakkingen snel, draad- en contactloos mee te scannen, te identificeren en te volgen in logistieke ketens. Met RFID kunnen producten worden gescand zonder menselijke inspanning. Hierdoor is het mogelijk om goederen vaker te scannen. Dit geeft een beter inzicht in de locatie van producten en inzicht in veranderingen hierin. Hierdoor kan efficiënter worden gewerkt , wat kostenbesparing oplevert. En lagere voorraden zijn mogelijk. Daarnaast is er minder out-of-stock, kan diefstal in de keten worden voorkomen en wordt namaak van producten aangepakt.

RFID is een ware hype als je de vakbladen leest. Toch zijn de eerste critici ook al opgestaan: Gartner directeur Jeff Woods, ziet RFID als een hype waar een misplaatste ‘sense of urgency’ omheen hangt. RFID biedt op termijn volgens hen wel een kans op verbeterde informatievoorziening, maar logistieke sturing en organisatie bepalen uiteindelijk de optimalisatie van voorraden en customer service. Verder wordt RFID door critici gezien als te duur en zal het volgens hen voor toepassing op productniveau nooit rendabel worden. Wal-Mart heeft zijn ambities onlangs behoorlijk teruggeschroefd. Vorig jaar eiste de retailgigant van zijn honderd belangrijkste leveranciers dat die voor einde van dit jaar hun pallets en rolcontainers zouden voorzien van RFID-chips. Onderzoeksbureau Forrester deed zelf ook een meting en liet weten dat slechts een kwart van die leveranciers op tijd aan de eisen van Wal-Mart voldoet.Wal-Mart geeft inmiddels toe dat het er niet in slaagt RFID volgens plan van de grond te krijgen. Wal-Mart is er niet klaar voor, de branche niet en de technologie óók niet. Marktonderzoeker Forrester denkt dat de inzet van RFID zich voorlopig zal beperken tot het beheer van duurdere artikelen. Tijd om de balans op te maken: moet u investeren in RFID?

Het RFID-systeem

Een RFID-systeem bestaat uit een tag (transponder) en een reader (communicator of interrogator). Hierdoor kan informatie die op de tag is vastgelegd, op afstand worden uitgelezen met radio frequency communicatie. Deze informatie kan gelezen worden door een hand-held apparaat of een computer volgens vastgelegde standaards. De Tags zijn niet meer en niet minder dan kleine zendertjes die vanaf het moment dat ze binnen het bereik van een communicator komen worden geactiveerd door radiosignalen die deze via zijn antenne of scanner uitzendt. Zodra een tag geactiveerd wordt stuurt deze zijn gegevens naar de communicator die ze demoduleert, decodeert en bekrachtigt om ze vervolgens naar de hoofdcomputer door te sluizen.

Er zijn meerdere types tags:

De RFID-tag lijkt op een barcode, maar heeft extra voordelen:

• RFID-tags hoeven niet in direct zicht van een leesapparaat te worden gebracht om gelezen te worden. De tags hoeven niet handmatig gescand te worden.
• De snelheid van het lezen van tags is vele malen hoger dan bij barcodes waardoor een hele pallet of een winkelwagentje in één keer te gescand wordt.
• RFID-tags zijn naast uitleesbaar ook beschrijfbaar.
• Een RFID-tag kan meer data bevatten dan een barcode en wordt daarmee een verplaatsbare database.
• RFID-tags zijn toepasbaar in een vuile of natte omgeving. RFID-tags kunnen bijvoorbeeld ook gebruikt worden op producten die tijdens het productieproces geverfd worden of aan extreme temperaturen blootgesteld worden.

Bij het ontwerp van een RFID-systeem moet worden nagedacht over: leesafstand en -snelheid, datacapaciteit, onderscheidingsvermogen, robuustheid, duurzaamheid, de schrijfmogelijkheden (alleen lezen of ook schrijven), de temperatuuromstandigheden en natuurlijk de prijs. Meer informatie over het ontwerp van een RFID systeem.

Naast voordelen ook beperkingen

Naast de voordelen die RFID zijn er ook beperkingen. Een van de struikelblokken is de nog hoge kosten van productie, vooral de kosten van grondstoffen. Er worden nu tags ontwikkeld op basis van polymeer. Dit zijn chips van kunststoffen die als halfgeleider functioneren. De huidige chips worden gemaakt op basis van silicium. De belasting voor het milieu bij chips op basis van silicium is ook hoog.

Een ander probleem ontstaat als RFID-tags moeilijk in verpakkingen te verwerken zijn. De verbinding tussen antenne en chip is kwetsbaar. Een oplossing is gebruik maken van zogenaamde insteekkaarten of speciale RFID-tags ‘ingebakken’ in kunsthars.De afleesafstand moet in de toekomst nog worden vergroot omdat deze nog vrij klein is, maximaal 1,2 meter. Dat is voor veel logistieke toepassingen te beperkt. RFID technologie is dus zeker nog niet uitontwikkeld.

Typen RFID systemen

Er zijn vier typen RFID systemen.

1. Electronic Article Surveillance systemen worden al jaren in winkels tegen diefstal gebruikt.
2. In Portable Data Capture Systemen worden handheld terminals gebruikt die een RFID reader bevatten. Wanneer bijvoorbeeld in een distributiecentrum goederen worden geïdentificeerd, wordt de data met de handheld terminal gelezen en wordt deze data al dan niet naar een centraal systeem gestuurd.
3. Networked systemen kenmerken zich door vaste readers die op vaste plekken mensen of objecten met een tag identificeren.
4. Positioning Systemen worden vooral in voertuigen gebruikt om deze automatisch te positioneren of te ondersteunen bij navigatie. Dat kan buiten, op de openbare weg, maar ook binnen een fabriek waar karretjes hun weg door het productieproces moeten vinden.

RFID visionairen verwachten dat vooral Networked Systems en een combinatie van Portable en Networked systems in de toekomst een belangrijke rol zullen spelen. In het eerste geval lezen onderling verbonden readers op een vaste plaats tags die zich eveneens op een vaste plek bevinden. Als voorbeeld wordt een brug genoemd die in de constructie tags heeft; door readers worden veranderingen in de structuur of de druk op bepaalde delen van de brug gedetecteerd. Daarnaast kan ook gedacht worden aan intelligente draadloze netwerksystemen, waarbij de RFID-tag geïntegreerd wordt met intelligente sensorsystemen. Deze netwerken kunnen ad hoc, robuust en flexibel informatie van omgevingsparameters combineren met data op tags en zodoende een logistiek (of een ander) proces optimaliseren.
In het tweede type systeem zijn readers en tags soms vast, soms niet. Er ontstaat een ad hoc draadloos netwerk waarmee, afhankelijk van de toepassing, verschillende processen gemonitord kunnen worden.

RFID in logistiek

De toepassing van passieve tags trekt de grootste aandacht, omdat deze sterk in prijs gedaald zijn. De toepassingen richten zich daarom op de verbetering van bestaande processen en werkwijzen.

Het tellen van producten/voorraden

Mark’s and Spencer heeft kleding voorzien van een RFID-tag. Op de tag staat een uniek identificatienummer. Met tags is eenvoudiger na te gaan hoeveel er in voorraad is in een magazijn. Doel is om door hogere voorraadnauwkeurigheid de veiligheidsvoorraden te reduceren. In winkels ontstaat de onnauwkeurigheid in beschikbare voorraad door bijvoorbeeld verkeerde leveringen en schade of door klanten die kleding op de verkeerde plek terughangen.

Versnelde en verbeterde productidentificatie

Een RFID-tag lezen gaat veel sneller dan bij barcodering en kan automatisch. Daardoor is het mogelijk grote hoeveelheden objecten snel te identificeren. Van Halteren Metaal B.V. heeft een simulator ontwikkeld die gebruikt wordt bij legereenheden van de Landmacht voor trainingsdoeleinden. Deze simulatoren zijn uitgerust met een ontwikkeld Ammunition Registration System, een systeem dat met RFID automatische identificatie van de gebruikte dummy munitie (zoals dummy-ontstekers, -granaten en -ladingen) mogelijk maakt. De gegevens van de simulator worden naar het instructeurspaneel van de simulator gezonden zodat de instructeur de handelingen van zijn leerlingen op de voet kan volgen en/of deze informatie voor evaluatiedoeleinden kan opslaan. Tevens worden de gegevens uit het systeem gebruikt om het gedrag van de simulator af te stemmen op de geladen munitie.

Tracking en tracing

Naast het lokaliseren van producten (tracking) kan ook de historie van een product vastgelegd worden (tracing). De oorsprong van het product kan worden herleid, maar ook welke bewerkingen deze in de keten heeft ondergaan. Dit kan door informatie in de keten op een read/write tag bij te schrijven. Informatie kan variëren van temperatuurverloop, de houdbaarheid tot onderhoudshandelingen of aankoopmoment. Het lokaliseren van producten of andere objecten kan met barcodes ook al, mits deze gescand worden. Producten met RFID-tags die op meer dan een paar meter gelezen kunnen worden, kunnen eenvoudiger ‘gevonden’ worden, zonder ze gericht te scannen. RFID toepassing is vooral interessant voor pallets, karretjes en andere ladingdragers die vaak in de keten zoekraken en relatief duur zijn.

De US Army test een RFID systeem dat de temperatuur volgt van de omgeving waar goederen liggen opgeslagen en vervoerd worden. Doel hiervan is om ervoor te zorgen dat voedsel door troepen in het veld gebruikt worden, voor de houdbaarheidsdatum overschreden is. Dit is nodig omdat door extreme hitte in Irak gebleken is dat de ‘shelf life’ van producten van 36 maanden naar 1 maand terugliep.

Hoogvliet Supermarkten te Alphen a/d Rijn schaftte in 2002 voor 17 docks het TrolleyTrack systeem "docking" en "display" aan. Met dit hoogwaardige systeem dat gebruikt maakt van Texas Instruments transponder technologie verschaft de supermarktketen zich realtime management informatie op het expeditievlak. Alle 67 wisselbakken en 30 klepwagens van externe vervoerders zijn uitgerust met een YellowDot, die zich achter op het dak van het voertuig bevindt en is geprogrammeerd met het betreffende kenteken/chassisnummer. Iedere dockshelter is uitgerust met een eigen antennesysteem. Hierdoor maakt het systeem inzichtelijk welke vrachtwagen aan welk dock staat, hoe laat deze aankomt en wanneer deze weer vertrekt. Deze gegevens worden ter beschikking gesteld aan het eigen planningssysteem, en verschijnen eveneens op bijbehorende lichtkranten bij ieder dock aan de binnenzijde (bron).

De juiste tag op de juiste plaats

Het voorzien van alle goederen van een tag brengt enorme investeringen met zich mee. Alternatieven voor het taggen van het enkele product is het taggen van omverpakkingen of containers. Wellicht is het mogelijk te kiezen voor een systeem waarin essentiële goederen wel tot op het enkele product worden getagd en andere goederen op het niveau van omverpakking of zelfs hemelaal niet. Een alternatief is een getrapt systeem. Tot op omverpakkingsniveau (kisten en pallets) gebruikt men passieve tags, terwijl men voor containers gebruik maakt van actieve tags, waardoor deze van grotere afstand zijn uit te lezen en de informatie kan worden gewijzigd.

De belofte van de toekomst?

RFID biedt meer transparantie in de keten en leidt tot minder onzekerheid. Buffervoorraden tussen schakels in de keten zijn niet meer nodig, voorraden zijn eenvoudiger te beheersen en producten zijn nooit meer uitverkocht.
En RFID-tags als mobiele databases maken decentrale sturing van de logistiek in de keten mogelijk. RFID is namelijk meer dan een geavanceerde barcode. De combinatie met mobiele communicatietechnologie, overal, op elk tijdstip, biedt meer kansen. Waar RFID nu vooral identificatieprocessen moet vereenvoudigen, komt de echte logistieke innovatie door de informatie die RFID oplevert te gebruiken om nieuwe besturingsmechanismen en vormen van samenwerking in de keten mogelijk te maken en de ‘situtional awareness’ van medewerkers overal in de organisatie verbeteren.

De vraag is of de logistieke aansturing centraal of juist decentraal moet plaatsvinden. Komt er een centrale organisatie die de logistiek aanstuurt of leg je de verantwoordelijkheden bij de operationele medewerkers laag in de organisatie?

Decentralisatie heeft als voordeel dat de operationele medewerkers steeds beschikken over de relevante informatie, hun situational awareness, en door de kortere lijnen sneller beslissingen kunnen nemen en dan het liefst de juiste beslissingen. Er zijn echter nog weinig concrete voorbeelden en er is nog veel onduidelijk. De technologie zelf is nog niet uitontwikkeld, standaarden zijn nog in ontwikkeling en toepassing is relatief duur.

Paard van Troje?

Die continue situational awareness… Daar moeten we even over nadenken. Joep Schrijver schreef in Vrij Nederland (2 april 2005) zich toch ook wel zorgen te maken over deze ontwikkeling in computer- en communicatietechnologie. Organisaties veranderen door deze nieuwe technologieën in netwerkorganisaties. Uiteindelijke doel is beter op onvoorspelbaarheid te reageren. Men streeft in deze organisaties naar ‘situational awareness’. Joep Schrijvers: “medewerkers kunnen, nee moeten, elk moment van de dag en nacht weten hoe de vlag van de organisatie erbij hangt. Via geavanceerde bedrijfscockpitten op de intranetten zijn zij permanent op de hoogte van de omzetten, de marges, de nieuwste producten, de kooplust van de klanten.” In de moderne oorlogsvoering spreekt men van Network Centric Warfare op basis van de talloze verbonden RFID-sensoren. Elke soldaat ten strijde dient permanent overzicht te hebben van zijn omgeving: waar zijn mijn makkers, waar is de vijand en waar is het doel? Het gaat in de moderne organisaties om zelfsynchronisatie. Je moet als chef, account manager, logistiek planner, supply chain manager niet wacht tot je baas opdracht geeft, maar pro-actief zijn en zelf initiatieven ontplooien. Je baas doet dat dus niet meer… en daarmee hebben die genetwerkte, voelende en signalerende RFID-tags toch wel iets engs. Stof tot nadenken…

Voor wie meer wil lezen

Vernieuwingen die direct verbonden zijn met het primaire voortbrengingsproces tot en met de klant zijn goud waard! ManagementSite houdt u op de hoogte:
De rol van prestatie-indicatoren bij efficiencyverbetering (deel 2)
Hoe komen bedrijven van prestatie-indicatoren tot verbetermogelijkheden? Deze vraag wordt met talrijke voorbeelden uit de praktijk van de transport sector beantwoord.
Jurgen Hoppenbrouwers

Winst halen met supply chain management
Twee praktijkvoorbeelden, Technische Unie en Centraal Boekhuis, laten zien op welke obstakels men stuit bij ketenmanagement en wat men eraan gedaan heeft. Een stappen plan verschaft houvast ....
Bart Lammers, Marinus Ploos van Amstel