Wat doe je zoal voor de kost?

Cover stories

Ik ontmoet tijdens mijn vakantie regelmatig aardige mensen. Wanneer je dan wat vaker en langer met elkaar praat, komt na verloop van tijd de klassieke vraag ‘vertel eens: wat doe je zoal voor de kost?’ Ik heb inmiddels geleerd dat het antwoord ‘ik geef managementtrainingen’ weinig zoden aan de dijk zet. Veel mensen hebben daar nauwelijks een beeld bij en associëren het woord ‘training’ al snel  met het instrueren van een sport. Als je dat wilt vermijden moet je dus even uitleggen wat een managementtrainer dan wel precies doet.

Je kunt het beantwoorden van de vraag naar je beroep ook beschouwen als een kleine mogelijkheid om te ‘pitchen’. Goed: het is vakantie en je bent daar niet om jezelf en je diensten aan de man te brengen. Daar zit echt niemand op te wachten. Maar het kan aan de andere kant ook zeker geen kwaad om in een paar mooie zinnen te vertellen wat je bezighoudt in het leven: wat je boeit en fascineert en waarom je houdt van het werk dat je doet. Dit is wat ik de paradox van ‘personal branding’ en ‘pitchen’ noem: veel mensen hebben moeite met deze Amerikaans getinte etiketten, maar vinden het wel leuk om vol trots iets over hun werk te vertellen.

Zo sprak ik tijdens mijn vakantie een man die enthousiast en beeldend vertelde over zijn werk als hovenier in een dierentuin, waar hij de groene ruimte harmonieus had afgestemd op de leefruimte van de dieren. Hij had het ook kunnen verwoorden als ‘het creëren van een groen belevingsconcept, waarin de bezoeker een integraal onderdeel wordt van de natuurlijke habitat van de dieren’. Maar dat zei hij gelukkig niet. Hij had ook nog nooit van personal branding en pitchen gehoord, wel van enthousiasme, trots, plezier en vakmanschap.

Toen ik de volgende dag nadacht over ons gesprek, moest ik denken aan de opmerking van Tom Peters dat iedereen die met enthousiasme vertelt over zijn werk per definitie ‘in sales’ is. Natuurlijk kan de ene persoon zijn werk beter verwoorden en presenteren dan de ander, maar oprecht enthousiasme voor wat je doet is toch echt waar alles om draait. Wanneer dit aan de lauwe kant is, kun je met de nodige kunstgrepen misschien nog wel een goede pitch op papier zetten, maar ga je geheid onderuit tijdens de gesprekken die je voert. Het word een zielloos, ingestudeerd verhaal, waarbij de toehoorders snel  afhaken.

Nu is enthousiasme niet iets wat je kunt leren, maar iets wat zich van binnenuit manifesteert. Dat is ook de letterlijke betekenis van enthousiasme: ‘de god van binnen’. Enthousiaste mensen zijn bezeten van iets en kunnen zich met hun hele ziel en zaligheid ergens instorten. Dat kan natuurlijk wel eens tot onbezonnen acties en pijnlijke missers leiden, maar toch liever dat, dan een puur rationele werkwijze waarin elke vorm van  bezieling ver is te zoeken. Of om het nog wat scherper te formuleren in de woorden van de klassieke Franse schrijver Honoré de Balzac: ‘niet in staat zijn tot enthousiasme is een teken van middelmatigheid’.

De hovenier met wie ik sprak vertelde enthousiast over zijn werk, maar was binnen zijn vakgebied nog geen personal brand.  Hij kreeg van bezoekers indirect wel de nodige complimenten voor zijn werk, maar werd door zijn werkgever nauwelijks gevraagd voor activiteiten, bijeenkomsten  en projecten waarvoor hij graag gevraagd had willen worden, zoals zitting nemen in innovatieve projecten,  buitenlandse studiereizen, deelname aan congressen en het volgen van nieuwe cursussen op zijn vakgebied. Dat stak hem behoorlijk en terecht.

Toen hij zijn verhaal had verteld,  wilde hij graag weten wat ik zoal deed voor de kost. Voordat mijn automatische stempiloot ‘ik ben managementtrainer’ kon antwoorden, opende ik mijn mond en zei: ‘Ik leer mensen opmerkelijk te presteren op hun vakgebied, zodat ze meer waardering krijgen van de mensen die ertoe doen. Dat staat bekend als personal branding.  Ik geef daar opleidingen in en schrijf er boeken over’.

Het klinkt misschien wat hoogdravend, maar beter zo dan vlak en nietszeggend. Het resultaat was in ieder geval een leuk gesprek over authenticiteit, het profileren van jezelf en mijn liefde voor de positieve psychologie.

Thuisgekomen van vakantie gaf het mij de inspiratie om dit artikel te schrijven en een paar tips te bedenken om jezelf  opmerkelijk eigenwijs te presenteren, met als doel de waardering en erkenning te krijgen van je doelgroep die je op grond van je inzet en prestaties absoluut verdient.

1. Denk goed na waar je om bekend wilt staan.

Je hoeft als personal brand  niet  de nieuwe Jobs of Branson van je vakgebied te worden, dat is waarschijnlijk wat teveel gevraagd. Maar je kunt wel kijken wat deze fameuze personal brands karakteriseert. Ik zou zeggen visie, vertrouwen en vastberadenheid. Je niets aantrekken van wat de meute denkt of vindt, maar consequent blijven doen waar jij in gelooft, in de stellige overtuiging dat je daarmee andere mensen van dienst kan zijn.

Kies er dus voor om  je eigenheid en  talenten op een consistente,  integere wijze te profileren. Daarmee zet je jezelf op de ‘brainlist’ van je opdrachtgevers voor de opdrachten die je ambieert en krijg je  meer waardering voor wie je bent en wat je doet. Bewaak het beeld dat je daarmee creëert secuur, door op gezette tijden gerichte feedback te vragen aan je doelgroep, voorzien van concrete voorbeelden.

2. Wees eigenwijs en onredelijk

Er zijn twee beroemde uitspraken die hier relevant zijn. De eerste uitspraak  is van Henry Ford, die zei ‘als we hadden geluisterd naar de wensen van onze klanten, hadden we nu een sneller en sterker paard gemaakt in plaats van een auto.’ Moraal van het verhaal: begrijp wat de diepere wensen van je  doelgroep zijn en vertaal deze naar een nieuw referentiekader, waarbinnen jij een uniek bijdrage kunt leveren. Leer van de manier waarop  Ford het concept ‘snelheid’ een revolutionaire invulling heeft gegeven. Wees ‘eigen’wijs.

De tweede beroemde uitspraak is van George Bernard Shaw: ‘de redelijke mens past zich aan de wereld aan, de onredelijke mens volhardt in zijn pogingen de wereld aan hemzelf aan te passen. Daarom is alle vooruitgang afhankelijk van de onredelijke mens.’ Het woord ‘onredelijk’ heeft in het alledaagse taalgebruik een negatieve betekenis en dat is jammer. De onredelijkheid waar Shaw op doelt ligt veel meer in de creatieve sfeer en in de wil om te volharden in je pogingen om de wereld op jouw manier beter te maken. Die vorm van onredelijkheid is een groot goed.

3. Wees uitermate helder in je ambities en focus op de resultaten die je het komende jaar gaat leveren.

Personal branding is een belevingsconcept en komt tot stand door de perceptie die anderen van je hebben. Toch  gaat het niet zozeer om de beleving die je wilt creëren, maar om wat je wilt bereiken met die beleving. Wil je graag creatief overkomen bij je doelgroep? Verbind daar dan een concrete ambitie aan, zoals ‘een nieuw marketingplan ontwikkelen voor x’, ‘een concept opstellen over y’, ‘een plan lanceren voor z’.

Te vaak blijven we hangen in woorden en waarden die verre van concreet zijn, zoals: strategisch, innovatief, collegiaal, gedreven, onafhankelijk, resultaatgericht, en ga zo nog maar even door. Vraag jezelf goed af wat die woorden voor jou en voor je doelgroep betekenen en met welk gedrag en resultaten je die woorden en waarden concreet kunt maken. Daarmee vermijd je nietszeggende bla-bla en breng je een duidelijke focus aan in je  ambities. Wanneer je wilt uitgroeien tot een ware personal brand,  is dit essentieel.

Voorbeelden van woorden en waarden:

Resultaatgericht: weten wat de doelgroep wil, werken met concrete doelstellingen, opleveren volgens afspraak, gewogen prioriteiten stellen.

Innovatief: onderzoeken van toekomsten ontwikkelingen, toepassen van nieuwe inzichten, grensoverschrijdend denken, deelname aan multifunctionele projectgroepen.

Collegiaal: gericht op samenwerken,  hulp aanbieden, anderen betrekken waar dat mogelijk en wenselijk is, open en eerlijk communiceren, deelname aan teamactiviteiten, evenwichtige balans tussen eigenbelang en teambelang

4. Definieer je personal branding statement (PBS)

Op het gevaar af tot kretologie te vervallen, is het raadzaam om de voorafgaande stappen te combineren en een PBS te formuleren. Voor alle duidelijkheid: je bent een personal brand om een ander van dienst te zijn en niet ter meerdere eer en glorie van jezelf. Wat je doet is de besluitvorming voor de ander vergemakkelijken, door een  opmerkelijk, aanlokkelijk en betrouwbaar beeld van je kwaliteiten te schetsen.

Wanneer je dit integer doet, is je personal brand ook een belofte aan jezelf over het uitdragen van je professionele overtuiging. Iedere ochtend wanneer je in de spiegel kijkt en jezelf even diep in de ogen staart, weet je precies hoe het is gesteld met deze belofte. Je vriend in de spiegel weet namelijk heel goed het verschil tussen oppervlakkige praatjesmakerij en authentieke personal branding. Het is de beste vriend die jij jezelf kunt toewensen.

Bij het formuleren van je  PBS denk je dus consequent vanuit de wensen en verlangens van je doelgroep. Daarna komt de vraag wat jij daaraan gaat bijdragen. Daarbij helpt het volgende format:

Ik wil mijn doelgroep:       ...................................

Van dienst zijn bij:              ...................................

Daarmee krijgen ze:           ...................................

Dus profileer ik mij als:    ...................................

Voorbeeld 1: managementtrainer

Ik wil mijn doelgroep:       managers, professionals interrimmers en zelfstandigen

Van dienst zijn bij:            opmerkelijk profileren van eigenheid en talenten

Daarmee krijgen ze:          meer opdrachtgevers, vervolgopdrachten, naamsbekendheid

Dus profileer ik mij als:    expert op het vlak van authentieke personal branding

 

Voorbeeld 2: hovenier in een dierentuin

Ik wil mijn doelgroep:       directie en management van een dierentuin

Van dienst zijn bij:             het versterken van de beleving van de groene ruimte

Daarmee krijgen ze:           hogere bezoekersaantallen, enthousiaste pers, goede pr

Dus profileer ik mij als:     een creatieve en praktische groenarchitect

Personal branding: prietpraat of vakmanschap

Ter afsluiting nog het volgende: mijn ervaring leert dat een grote groep kenniswerkers en professionals moeite heeft met de idee van personal branding, omdat het in hun beleving een vervelend populair, populistisch tintje heeft. Daar zit een zekere kern van waarheid in. We kennen in onze werkomgeving allemaal wel een paar voorbeelden van oppervlakkige 'talking heads', die meer lawaai dan inhoud produceren.

Daarnaast zijn er talloze werkgevers, managers en leidinggevenden,  die niet echt zitten te wachten op ‘personal brands’ in hun organisatie. Ze hebben veel liever dat hun medewerkers in de pas lopen, want mensen die zichzelf onderscheiden, zien ze als een direct gevaar voor zichzelf. Het is eigenlijk te triest voor woorden, maar deze destructieve denkstijl kom je  helaas nog vaak tegen.

Maar laat dit alles niet maatgevend zijn voor het concept personal branding als zodanig, want dat is niet terecht. Ik wijs sceptici graag op een onderzoek verricht op Harvard, waaruit blijkt dat professionals die binnen een organisatie de mogelijkheid krijgen om zich op een authentieke wijze te profileren, dit terugbetalen met een versterkte loyaliteit aan de organisatie. Daarnaast is het  bevorderend voor de taakmotivatie van professionals, de creativiteit van werkgroepen en de kwaliteit van de onderlinge relaties. En dan moet de belangrijkste conclusie nog komen: meer waardering van  klanten en opdrachtgevers, omdat ze te maken krijgen met professionals die met hart en ziel hun werkzaamheden verrichten.

Er is  dus op alle fronten veel te winnen door personal branding serieus te nemen: zowel de klanten als de organisatie varen er wel bij. Eén groep wil ik er speciaal uitlichten: de inhoudelijk gedreven mensen, die van nature een afkeer hebben van uiterlijk vertoon en zelf-profilering. Ik hoop oprecht dat zij open gaan staan voor authentieke personal branding, want het is de beste manier om binnen hun vakgebied het succes te verkrijgen dat ze op grond van hun inzet en prestaties verdienen.

 

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Marvin Sutherland
Hi Cees,

Bedankt voor je verhelderende inzichten over Personal Branding. In de praktijk merk ik inderdaad dat professionals werkzaam bij Consultancy en Detachering Firma's, "meeliften" met de Brand van het bedrijf.

Terwijl je als prof m.i. met een sterke Personal Branding uiteindelijk meer kansen hebt om 'gevraagd' te worden voor spannende en inspirerende 'droom' opdrachten, bij opdrachtgevers waar je het graag mee en voor wilt werken.

Te vaak wachten we met het versterken van onze Personal Brand als we op de bank zitten, of als we opdrachten uitvoeren die niet bij ons passen. We zijn dan eigenlijk te laat!! “We start to dig the well, when we’re thirsty”

Hartelijke groet,

Marvin Sutherland
http://essentialbi.nl/
Erik Janssen
Hallo Cees, het maakt mij als Authentieke Groei Coach blij om te horen dat er collega Ondernemers zijn die de waarde van Authentiek Personal Branding vertalen in een helder en duidelijk artikel.

Personal Branding is voor mij geen Imago Building maar het Bouwen aan een sterk en onderscheidend authentiek Merk met als doel voor jezelf, het creëren van zingeving, zelfvertrouwen, zelf verantwoordelijkheid en plezier in je leven. Het resultaat is meer waardebeleving en vertrouwen bij je doelgroep en het vergoten van je levenskwaliteit.

Belangrijk is dat je in je gedrag jezelf consistent als een Authentiek Merk laat zien.

Ik heb onlangs met heel veel succes Authentiek Personal Branding ingezet als 1 op 1 Coachingstraject voor het MT en de Professionals van de Kamer van Koophandel Midden Nederland.

Intrinsieke motivatie, bewustzijnsontwikkeling en zelf verantwoordelijkheid was daarbij de uitdaging. Het traject is volledig vrijgegeven aan de Professionals en iedereen is in de Trein gestapt!

Erik Janssen
Start Connecting
http://startconnecting.nl
Ronald Witjas
Ha Cees,

Mooi beknopt en toch heel compleet. Sympa tekst, vooral door in te zoomen op de stille-willies die ook graag waardering willen. Waardering heeft wel een haakje nodig om aan op te hangen. Branding is dat haakje.
Dank voor deze inspiratie!

hartelijke Groet
RW
Ben Menting
Wees uitermate helder in je ambitie? Veel mensen laten zich terecht leiden door wat het leven hen te bieden heeft en maken gebruik van de kansen die zich voordoen. Dit is slimmer dan mateloos ambitieus je ding achterna te lopen
Cees Harmsen
Auteur
Beste Ben,

Wanneer het woord 'ambitieus' associaties oproept in de trant van strategisch, opportuun en berekenend, heb je absoluut een punt. Ik zie ambitie echter meer als een 'aspiratie', een richting die je wilt bewandelen. Het is prima om je te laten leiden door wat het leven heeft te bieden en gebruik te maken van de kansen die zich voordoen. Maar dan moet je die kansen wel kunnen herkennen en dat lukt veel beter wanneer je ambitie en aspiraties glashelder zijn. Louis Pasteur zei het al:'chance favours the prepared mind"
jan willem van den brink
Mooi hoe redelijk je zo'n "onredelijk" onderwerp behandelt! Of in jouw woorden de paradox van de pitch. ;)
Marck Oostra
Uitstekende inhoud en uitstekend geschreven... Goeie kandidaat voor "artikel van het jaar" op deze site, wat mij betreft!
Cees Harmsen
Auteur
Dank je wel Marck, voor het compliment! Dit soort reacties is een geweldige aansporing om bezig te blijven met waar ik in geloof: de kracht van authentieke personal branding om je doelgroep van dienst te zijn en je loopbaan in een gewenste richting te sturen.
Paul-Jan Heijnen
Dag Cees,

Na alle tornadokrachten van het weekend van OCA een plaats te hebben gegeven, lees ik nu je artikel over personal branding en het geven van managmenttrainingen.

Ik vind het verfrissend dat je niet weer begint met ik ben....................................etc.
Dat is steeds meer blablabla.

Mij spreekt het aan als je authentiek zegt, ik geef ..... .............en ik breng hiermee mensen of organisaties tot................Dat is kort en helder. Eigenlijk hoef je dan niet meer te profileren als expert. Dan ben je het al!

Ik heb het nu ook uitgetest als ik met ondernemers aan tafel zit om met hun over innovaties te praten. Zo raak je op een normale manier de kern als gelijkwaardige partners.

Meer over Personal Branding