Tien leiderschapskwaliteiten

De wereld staat in brand. Mensen zijn zich steeds bewuster van bepaalde thema’s en verwachten hierin ook een rol van organisaties. Klimaat, energie, MeToo, Black Lives Matter, oorlog en de risico’s van tweedeling in de maatschappij – deze thema’s hebben ook impact op organisaties. En ze vragen om antwoorden. De maatschappij verwacht van organisaties dat ze hun verantwoordelijkheid nemen. Maar waar begin jij als manager of professional met betekenisvolle verandering binnen de status quo van jouw organisatie? 2.500 jaar geleden hadden yogi’s een heldere kijk op hoe je echt impactvol en van betekenis kunt zijn. Hun tien wijze lessen in modern jasje helpen je om next level te gaan in jouw (innerlijk) leiderschap.  

Next level leiderschap: betere afstemming met jezelf

Bij leiderschap denk je al snel aan je leidinggevende of de CEO van je bedrijf. De tien kwaliteiten voor next level leiderschap die ik ga delen zijn niet alleen toepasbaar voor mensen met een leidinggevende of aansturende rol. Ze zijn ook een kompas voor innerlijk leiderschap als professional binnen een organisatie. De tien kwaliteiten hebben als gezamenlijk kenmerk dat ze de bewustzijnsfrequentie van jezelf en de mensen om je heen omhoog kunnen brengen. Dat werkt verfrissend en verandert de kijk op actuele uitdagingen. Want, ‘Je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze van waaruit het is ontstaan’ (Einstein). Als je je bewustzijn verhoogt, verruimt je perspectief. En dat nodigt niet alleen uit om anders te gaan zien, maar ook anders te gaan doen. 

‘Je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze van waaruit het is ontstaan’ (Einstein)

Tien leiderschapskwaliteiten: what would a yogi do?

Moderne betekenisvolle organisaties, functioneren steeds meer vanuit een verruimende kijk: strategie vanuit een evolutieve purpose, een vrije structuur, een compassievolle cultuur en inzetten op de authentieke kracht van medewerkers. Ze laten financiële euro gedrevenheid, vaste lijnen, competitieve culturen en keurslijf voor medewerkers daarmee meer varen.

Om dit te realiseren is het gedrag van leiders en medewerkers in alledaagse situaties van belang. Ik reik je daarom tien trainbare kwaliteiten voor leiders en professionals aan (zie figuur 1). Deze kwaliteiten stimuleren (persoonlijk) leiderschap en zijn gebaseerd op de tien yama en niyama, de do’s en don’ts vanuit yogafilosofie zo’n 2.500 jaar geleden. Bij elke kwaliteit tref je een gewetensvraag aan die je bij uitdagende of alledaagse situaties helpt om meer vanuit deze kwaliteit te reageren. Want oog in oog met uitdagingen komt het aan op echte leiderschapskwaliteiten. Je innerlijk kompas bepaalt dan hoe je stormen bevaart.

“Want oog in oog met uitdagingen komt het aan op echte leiderschapskwaliteiten. Je innerlijk kompas bepaalt dan hoe je stormen bevaart.”

Figuur 1: Next level leiderschapsmodel

Kwaliteit 1: Vertrouwen

In een businesscontext gaat dit over het toelaten van een hoger potentieel, het laten gebeuren wat er echt wil gebeuren. Durf hiervoor te vertrouwen op je intuïtie. Laat je onderbuikgevoel spreken. Moedig anderen aan dit ook te doen. Als je je hieraan over durft te geven, zul je zien dat het vruchten afwerpt. De onderstroom komt naar boven. Dingen gaan op hun plek vallen. Het gaat beter kloppen. Vertrouwen is je kompas als je onderweg hobbels tegenkomt. Het houdt je wendbaar. Het laat je erop vertrouwen dat de juiste mensen, situaties en inzichten samen zullen komen om uiteindelijk het beste resultaat te bereiken. 

Gewetensvraag vanuit vertrouwen bij uitdagingen: Durf ik erop te vertrouwen dat het hoe dan ook goed komt? En, wat wil er nu echt gebeuren?

“Het laat je erop vertrouwen dat de juiste mensen, situaties en inzichten samen zullen komen om uiteindelijk het beste resultaat te bereiken.”

Kwaliteit 2: Hebzuchtloosheid

Het vergaren van nog meer of beter bezit is een sterke neiging waar de mens zekerheid en identiteit aan ontleent. En vaak zonder eindpunt. Die nieuwe auto is na drie maanden niet meer zo interessant als hij in het begin was, dus verlang je twee jaar later toch weer naar een nieuwe. Alleen, alles wat je bezit, neemt uiteindelijk bezit van jou. Dus hoe cliché ook, ‘less is more’. Als ondernemer of medewerker kun je deze kwaliteit ook vaak gebruiken. Wat is er echt nodig om onze missie te bereiken? Verwijder onnodige verspillingen van tijd, geld, energie en denkvermogen. Kom tot de kern. Bereik meer impact door te focussen op wat er echt toe doet. 

Gewetensvraag vanuit hebzuchtloosheid bij uitdagingen: Wat heb ik nu eigenlijk echt nodig?

“Alles wat je bezit, neemt bezit van jou.”

Kwaliteit 3: Tevredenheid

Tevredenheid brengt evenwicht. Je onthoudt eerder kritiek dan complimenten. Je denkt over het algemeen meer over negatieve zaken dan over positieve. Als je ontevreden bent hebben negatieve gedachten de overhand. Ze halen je energie omlaag. Tevredenheid als basisstand zorgt ervoor dat je in een dynamische positieve flow komt. Meer tevredenheid kun je trainen door dankbaarheid. Dankbaar zijn voor grote en kleine dingen verbetert je relaties en vermindert je onrust. 

Gewetensvraag vanuit tevredenheid bij uitdagingen: Waar ben ik al dankbaar voor?

“Tevredenheid als basisstand zorgt ervoor dat je in een dynamische positieve flow bent. Meer tevredenheid kun je trainen door dankbaarheid.”

Kwaliteit 4: Harmonie

Yoga hanteert het uitgangspunt dat alles en iedereen in energie verbonden is. Met wat je doet en zegt kun je harmonie bewaken of verstoren. Harmonie bewaak je zowel in je denken en je gesproken woorden als in je handelen. Dit betekent bijvoorbeeld dat je niet slecht spreekt of roddelt over anderen. Je benadert anderen vanuit liefde. Je traint jezelf in positieve gedachten, woorden en acties vanuit de oprechte wens dat het de ander goed gaat. Je bent energetisch verbonden met anderen. Als het goed gaat met de ander, gaat het ook goed met jou. 

Gewetensvraag vanuit harmonie bij uitdagingen: Hoe zorg ik hierin voor de best mogelijke uitkomst voor iedereen?

“Je benadert anderen vanuit liefde. Je bent energetisch verbonden met anderen. Als het goed gaat met de ander, gaat het ook goed met jou.”

Kwaliteit 5: Energiebeheersing

Te hard werken, te weinig rust, trauma, angst of woede laten je je energie verspillen. In het kader van je eigen vitaliteit en je rol in de wereld, wil je je energiereservoir goed onderhouden. Breder gezien kun je deze kwaliteit zien als het vermijden van energienemers. Ook al geeft een klaagzang bij een collega kortstondig direct genot, het haalt je energie de rest van de dag omlaag. Anderzijds wil je energiegevers opzoeken. Jezelf op tijd opladen. In (persoonlijk) leiderschap betekent energiebeheersing dat je goed zorgt voor jouw eigen energieniveau en dat van de mensen om je heen. 

 Gewetensvraag vanuit energiebeheersing bij uitdagingen: Wat geeft en wat neemt energie?

“In (persoonlijk) leiderschap betekent energiebeheersing dat je goed zorgt voor jouw eigen energieniveau en dat van de mensen om je heen.”

Kwaliteit 6: Zelfreflectie

Tegenwoordig zijn er vele manieren om spiritueel diepgaande kennis te verwerven: via boeken, apps, training, podcasts, video, social media en online kanalen. Jezelf blijven inspireren stimuleert je voor je innerlijke groei. Je leert er beter door naar jezelf kijken en ziet waar je nog kunt groeien. Hoe helderder je inzicht in je uitdagingen, hoe groter het verlangen naar een oplossing die verlichting brengt. In het kader van ‘next level’ leiderschap zie ik deze kwaliteit als volgt: jezelf regelmatig in de spiegel aankijken en blijven leren voor je innerlijke groei. 

Gewetensvraag vanuit zelfreflectie bij uitdagingen: Hoe inspireer ik mezelf (en anderen) om hierin te blijven groeien?

“Jezelf blijven inspireren stimuleert je voor je innerlijke groei. Je leert er beter door naar jezelf kijken en ziet waar je nog kunt groeien.”

Kwaliteit 7: Zuiverheid

In yoga wordt zuiverheid gezien als datgene wat uit de hoogste trilling voortkomt. Vandaaruit kom je vaak in een soort helicopterview en overzie je alles vanuit meer helderheid. De knoppen waar je aan kunt draaien om meer zuiverheid in je lichaam te bereiken zijn goede slaap, gezonde voeding, optimale lichaamsbeweging, diepe ademhaling en een getraind brein. Daarnaast wil je zuiver zijn in je emoties, gedachten en aandacht. Ten slotte wil je zuiverheid brengen in je acties en interacties. Het trainen van deze zuiverheid op die verschillende niveaus vraagt om bewuste inspanning. De kwaliteit zuiverheid gaat over bewust stappen nemen om je frequentie te verhogen. 

Gewetensvraag vanuit zuiverheid bij uitdagingen: Hoe kan ik hier zo zuiver mogelijk in staan?

“De kwaliteit zuiverheid gaat over bewust stappen nemen om je frequentie te verhogen.”

Kwaliteit 8: Discipline

Dit gaat over het ontwikkelen van de vurige discipline om je een weg te banen door de innerlijke hindernissen op weg naar je doel. Dat je vastberadenheid ontwikkelt. Je komt hardnekkige patronen onder ogen en leert er doorheen te werken. Je kunt deze kwaliteit nog breder bekijken. Heb je de discipline om te doen wat er nodig is om je doelen te bereiken? Tackel je de hindernissen onderweg en blijf je doorgaan op weg naar groei? 

Gewetensvraag vanuit discipline bij uitdagingen: Wat ga ik nu echt anders doen om het patroon te doorbreken?

“Het ontwikkelen van de vurige discipline om je een weg te banen door de innerlijke hindernissen op weg naar je doel. Dat je vastberadenheid ontwikkelt.”

Kwaliteit 9: Eerlijkheid

Eerlijkheid gaat over eerlijk zijn tegen jezelf, zodat je je kunt verbinden met jouw waarheid. Dat kan soms conflicterend zijn met dingen die je eerder voor waar aannam. Maar als je waarheid volgt door eerlijk te zijn, brengt dat uiteindelijk meer harmonie en rust. Als organisaties vaste lijnen loslaten en meer ruimte voor persoonlijke initiatieven faciliteren, is eerlijkheid van groot belang. Het maakt bespreekbaar wat besproken moet worden.

Gewetensvraag vanuit eerlijkheid bij uitdagingen: Welke aanpak klopt hierin het meest?

“Eerlijkheid gaat over eerlijk zijn tegen jezelf, zodat je je kunt verbinden met jouw waarheid.”

Kwaliteit 10: Eigenaarschap

Je neemt verantwoordelijkheid voor de fouten van jezelf of je organisatie. En je stimuleert anderen om ook eigenaarschap te nemen. In het kader van de switch van vaste lijnen naar vrijheid is deze kwaliteit van belang. Het helpt om tijdens uitdagingen de status quo ter discussie te stellen. Te kijken wat er echt nodig is. En daarvoor te gaan staan. Deze kwaliteit helpt je om echt een verschil te maken. 

 Gewetensvraag vanuit eigenaarschap bij uitdagingen: Welk verschil kan ik hier maken? 

“Het helpt om tijdens uitdagingen de status quo ter discussie te stellen. Te kijken wat er echt nodig is. En daarvoor te gaan staan. Deze kwaliteit helpt je om echt een verschil te maken.”

Roy Wenting begeleidt organisaties naar meer vitaliteit, welzijn en evolutie en is auteur van Next Level You – Delf het goud in jezelf.