Last van de recessie?

Volgens onze premier ondervinden we op het ogenblik de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. De verwachting is dat de coronacrisis een nog grotere impact zal hebben dan de kredietcrisis, die ruim tien jaar geleden plaatsvond. Naar verwachting valt de grootste klap in het tweede halfjaar van 2020. Het aantal faillissementen zal dan flink toenemen ten opzichte van een jaar eerder. Veel ondernemingen zijn daarom in paniek en vrezen voor hun voortbestaan. De meesten houden echter krampachtig vast aan hun vertrouwde bedrijfsmodel, en proberen zoveel mogelijk de kosten omlaag te brengen.

Dat is een steeds terugkerend fenomeen als het flink tegenzit. Men vraagt de nodige loonoffers van het vaste personeel, en probeert zo snel mogelijk van werknemers af te komen, die deel uitmaken van de flexibele schil. Daarnaast verwacht men de nodige coulance van verhuurders en leveranciers. Verder klopt men bijvoorbeeld bij de overheid aan, voor een tegemoetkoming in de loonkosten, als de omzet snel terug dreigt te lopen. Tot nu toe is door de overheid in het kader van de coronacrisis 4,5 miljard euro uitgekeerd. Op die manier waren 2,1 miljoen werknemers verzekerd van loon. Vervolgens wordt tot 1 oktober een veelomvattend noodpakket van 17,5 miljard euro van kracht, om ondernemingen die in zwaar weer zitten te ondersteunen.

In een aantal artikelen en boeken stellen Jan Adriaanse en Erik in ’t Groen de afwachtende houding van bedrijven tijdens een crisis aan de orde. In hun gastblog op de site van Sprout schrijven zij daar het volgende over: ‘Gemiddeld wachten ondernemingen in zwaar weer zestien maanden te lang met het nemen van herstructureringsmaatregelen. Dat toonden Duitse onderzoekers aan in een studie naar zo’n 2.600 ondernemingen in zwaar weer. Het blijkt dat 54 procent pas ingreep op het moment dat er verlies werd gemaakt. En dat maar liefst 17 procent pas ingreep op het moment dat ze in een liquiditeitscrisis zaten. Dus toen het geld (bijna) op was. Slechts een derde van de bedrijven in het onderzoek greep direct in toen er sprake was van een ‘strategische crisis’. Toen de markt waarin de onderneming zat fundamenteel veranderde, de voorkeuren van afnemers stelselmatig wijzigden, of de markt langzaam begon te krimpen’.

De snoek is een roofvis die in zoet water leeft, en jaagt op andere vissen. Onderzoekers hebben deze roofvis verscheidene keren in een aquarium geplaatst, dat door een glazen wand in tweeën werd verdeeld. Aan de andere kant van de wand zwommen verschillende kleine visjes rond. De snoek zette herhaaldelijk de aanval in, maar kwam steeds in aanraking met de afscheiding. Na verloop van tijd werd die weggehaald, en konden alle vissen door het gehele bassin rondzwemmen. Tot grote verbazing van de onderzoekers bleef de snoek passief en ging niet meer op jacht. Hij had zo juist geleerd dat een aanval op de andere visjes toch geen zin had, en zijn belangstelling voor zijn prooi was daarom verdwenen. In de Angelsaksische literatuur staat dit fenomeen bekend als het ‘pike syndrome’.

Net als de snoek hebben we in het algemeen moeite om ons aan te passen. Ook ondernemers gedragen zich vaak op die manier. Ze vertonen vaak weinig aanpassingsvermogen, als de omstandigheden ineens veranderen. Om echt crisisbestendig te worden is echter ander gedrag nodig. Het is het vermogen om goed op de marktomstandigheden te kunnen inspelen, en je zelf opnieuw uit te vinden. Daar draait het om. Helaas laat de praktijk vaak een geheel ander beeld zien.

Voorbeelden

Heeft u wel eens gehoord van Presswood en de Faber Halbertsma Group? Waarschijnlijk gaat er bij u geen belletje rinkelen. Het zijn bedrijven die onderdeel uitmaken van een branche, die als vrij traditioneel te boek staat. Sinds jaar en dag worden hier pallets gemaakt. Maar dat is niet de enige overeenkomt. Beide bedrijven timmeren flink aan de weg, en zijn als geen ander in staat om buiten de bestaande kaders te denken.

Presswood heeft in navolging van eierdozen lichte nestbare pallets ontwikkeld. Niet langer 'op elkaar stapelen', maar 'in elkaar stapelen' is ooit het uitgangspunt bij de ontwikkeling hiervan geweest. Dat is in logistiek opzicht een groot voordeel, en bespaart 50 procent opslagruimte en kosten. Vandaar dat men bij dit bedrijf al meer dan 50.000 tevreden klanten heeft.

Bij Halbertsma in de Betuwe weten ze ook hoe je de crisis de baas blijft, en op jacht moet gaan naar meer omzet. Daar produceren en repareren ze zo'n 20 miljoen pallets per jaar. Een tijd geleden, toen het wat minder goed ging, is men daar ook een andere weg in geslagen. Sindsdien kun je het product ook leasen. Dat omdenken heeft het nodige resultaat opgeleverd. De leasetak is nu voor tweederde van de omzet verantwoordelijk, die zo'n 300 miljoen euro per jaar bedraagt. Verder is het bedrijf marktleider in Europa geworden voor de verhuur van pallets, en lijkt er voorlopig geen eind aan de expansie te komen.

Van de romanschrijver Marcel Proust is de volgende bekende quote: ‘The real act of discovery consists of seeing with new eyes’. Roep daarom om de zoveel tijd alle ‘rebels’ en ‘dwarskijkers’ binnen uw organisatie bij elkaar. Of nodig er een aantal van buiten uw bedrijf uit. Hou vervolgens het gangbare bedrijfsmodel eens tegen het licht, en neem de verschillende toekomstscenario’s goed door. Op die manier krijgt je aanpassingsvermogen een flinke impuls, en word je een stuk crisisbestendiger!

Bronnen

https://www.sprout.nl/artikel/ondernemen-zwaar-weer-7-lessen
https://www.rtlnieuws.nl/economie/bedrijven/artikel/5157771/klap-bedrijven-tweede-halfjaar-36-procent-meer-faillissementen
https://www.mt.nl/made-in-nl/bedrijfsvoering/een-pallet-waarom-zou-je-die-niet-ook-kunnen-leasen/