In organisaties lijkt het steeds vaker een probleem te zijn als je níet meteen je mening ventileert, jezelf presenteert of met een opgewekt hoofd in de vergadering verschijnt. Managementcoaches krijgen massaal mensen doorgestuurd met het vage verzoek “meer zichtbaar te worden”.

Maar is zichtbaarheid werkelijk hét criterium voor succes? Wat gebeurt er als we de stille krachten over het hoofd zien? In deze column houdt een ervaren coach een pleidooi voor minder lawaai en meer inhoud. Hij vraagt zich af: mogen we nog denken, twijfelen en zwijgen? En is ‘zichtbaarheid’ eigenlijk niet een overschat modewoord?

Na twintig jaar als managementcoach durf ik een patroon te benoemen waar ik soms een beetje moe van word: de slimme maar stille professionals die naar mij worden gestuurd “om zichtbaarder te worden”. Geen toelichting. Geen context. Gewoon: zichtbaar zijn.

Alsof het een universele maatstaf is voor succes. Alsof elke professional op maandagmorgen zou moeten binnenkomen met het charisma van een talkshowhost en de flair van een verkoopgoeroe.

Waarom moet deze persoon, die inhoudelijk sterk is, kritisch denkt, en zijn werk consistent goed doet, ineens 'zichtbaar' worden? En wat bedoelen we daar eigenlijk mee? Moet hij harder praten? Vaker het woord nemen? Zichzelf verkopen?

Het antwoord blijft meestal vaag. Zoals veel managementfeedback: wollig, abstract en vooral – veilig. Want als je zegt dat iemand “meer zichtbaar” moet zijn, kun je dat nooit echt fout hebben. Het klinkt als een constructieve opmerking, maar het is in wezen een ontkenning van iemands authenticiteit.

Het wordt nog wranger als je bedenkt dat onderzoek keer op keer laat zien: mensen die overmatig positief zijn over hun eigen kunnen, worden vaak als competenter gezien dan mensen die zichzelf realistischer inschatten. Oftewel: wie zich zelfverzekerd voordoet, scoort hoger. Zelfs als die zelfverzekerdheid vooral uit lucht bestaat.

Moeten we dan werkelijk allemaal vooral performen? Moet de bedachtzame, introverte, genuanceerde denker – die misschien wat trager reageert, maar inhoudelijk goud in handen heeft – zich omvormen tot een showmaster?

Ik vind van niet. Organisaties hebben behoefte aan zichtbaarheid, ja. Maar nog meer hebben ze behoefte aan verscheidenheid. Aan mensen die kunnen luisteren. Die niet hun mening op tafel smijten voordat de vraag is uitgesproken. Die durven twijfelen.

Zichtbaarheid zonder inhoud is ruis en helaas ook vaak lege herrie. Stilte met betekenis is een zeldzaamheid geworden. Misschien moeten we daar eens wat beter naar kijken.

Drie tips

1. Wees concreet met je feedback.
Zeg niet “we willen dat je zichtbaarder bent”, maar benoem wat je concreet mist: ideeën delen, initiatief nemen, of beter samenwerken. Vage feedback leidt tot onzekerheid en verwarring.

2. Herken en waardeer verschillende stijlen.
Niet iedereen blinkt uit in vergaderpraatjes. Waardeer ook de stille denkers, de analisten en de mensen die liever goed luisteren dan snel reageren.

3. Kijk voorbij het optreden en stel eens een vraag aan iemand die minder aanwezig is
Zelfvertrouwen is niet altijd gelijk aan bekwaamheid. Laat je niet verblinden door presentatie, maar toets op inhoud, bijdrage en consistentie. En oh ja, stel eens een vraag. Juist de denkers kunnen je vaak enorm helpen. 

Bert Overbeek is al 30 jaar trainer en coach (bertoverbeek@icloud.com), maar blijft zich ontwikkelen.