Valt innovatie te organiseren? En zo ja, hoe?

Mathieu Weggeman, hoogleraar organisatiekunde aan de TU Eindhoven en directeur van een adviespraktijk, onderzoekt hoe bedrijven 'innovatievriendelijker' kunnen worden.

“Innovatie wordt belangrijker als concurrentiemiddel, omdat in onze hoogontwikkelde economie op het gebied van efficiëntie weinig meer te winnen”, aldus Weggeman in het Nederlands Dagblad. Maar een bedrijf kan wel een innovatievriendelijk klimaat scheppen, stelt de organisatiedeskundige. Hij pleit voor structurele ruimte voor brainstorm over nieuwe ideeën of verbetering van bestaande producten. Ook vindt hij dat alle werknemers afgerekend mogen worden op hun bijdrage aan innovatie.

Bedrijven moeten ook meer op de lange termijn focussen. Er zijn bedrijven die van innovatie een centrale doelstelling maken, weet Weggeman. ,,Computer- en printerfabrikant Hewlett Packard wil over drie jaar dertig tot veertig procent van z'n omzet behalen met producten die nu nog niet bestaan. Dat is wat anders dan 'op de winkel passen'.''

Maar ook de Raad van Bestuur (directie) is vaak op de korte termijn georiënteerd. ,,Bestuurders staan kritisch tegenover nieuwe producten, want die kosten veel geld. Er moeten prototypes komen, er moet bekeken worden of het product aan alle vereisten voldoet en er moet een productielijn worden opgezet.'' Om die belemmeringen weg te nemen, adviseert Weggeman bedrijven een speciaal ontwikkelingsplatform in te stellen. ,,Een clubje personen dat in het verleden succesvolle innovaties heeft bedacht. Dat krijgt van de directie een budget waarmee ze nieuwe ideeën van werknemers beoordelen en eventueel uittesten. Zo'n platform functioneert als een soort 'tegendenktank'.''

Toch beoordeelt Weggeman het innovatief vermogen van Europa beter dan dat van Amerika omdat daar dankzij de aandeelhouders vooral op kortetermijnresultaten wordt gestuurd. Dat verklaart volgens hem waarom Opel bijvoorbeeld massaontslagen kent: het bedrijf heeft een Amerikaanse leiding en innoveert te weinig ten opzichte van concurrenten als BMW, Porsche en Volkswagen. Weggeman waarschuwt het Nederlandse bedrijfsleven niet klakkeloos de Amerikaanse stijl te kopiëren, want, zegt hij: “In Amerika geldt: wie de baas is, mag het zeggen. In Rijnland is het: wie het weet, mag het zeggen.”

Bron: KLUWERMANAGEMENT