Wat weten we over klimaatrisico's in de logistieke sector?

Het Nederlandse klimaat verandert in hoog tempo. Dit gaat gepaard met toenemende temperaturen en hittegolven, zware buien en droogteperiodes. Het PBL-rapport Klimaatrisico’s in Nederland laat zien dat de huidige klimaatrisico’s nu al grote impact hebben op het dagelijkse leven. Naar verwachting zullen deze risico’s alleen maar groter worden. Klimaatadaptatie is urgent.

Het beleid, bij publieke en private partijen, voor het omgaan met klimaatrisico’s die optreden door hitte, droogte en wateroverlast is vaak minder ver ontwikkeld. Hetzelfde geldt voor combinaties van klimaatrisico’s die elkaars impact vergroten, zoals bij gezondheidseffecten (ook op de werkvloer) en het stil vallen van logistieke ketens.

Het PBL keek naar de risico's van klimaatverandering voor verschillende sectoren waaronder logistiek en transport. Maar, ook in andere sectoren als landbouw, energie, industrie en ICT zijn er grote risico's die de logistieke sector indirect.

Vervoer

De infrastructuur voor het vervoer van personen en goederen over de weg, over rails, over water en door de lucht is kwetsbaar voor klimaatverandering. Wateroverlast vormt één van de meest ingrijpende klimaatrisico's voor wegen en speelt in Nederland vooral een rol bij extreme neerslag voor hellende wegen en verdiepte liggingen. 

Bij vervoer over water is vooral een verminderde vaardiepte door droogte voor de binnenvaart een risico. Dit kan leiden tot beperkingen in de belading, waardoor schepen meer moeten (om)varen om dezelfde hoeveelheid vracht te leveren. Hitte kan vooral ook tot risico’s leiden op het spoor.

Vervoer door de lucht kan getroffen worden door extreem weer waardoor vluchten niet kunnen doorgaan of vertragingen ondervinden. Daarnaast zijn zeehavens kwetsbaar voor extreem weer, vooral harde windvlagen, en de toenemende dreiging van zeespiegelstijging. Energie- en ICT-netwerken worden blootgesteld aan hevigere regenval met wateroverlast en disfunctioneren tot gevolg.

De logistiek sector moet zich daarom voorbereiden op de impact die klimaatverandering de komende tien tot twintig jaar voor de sector in petto heeft. Maar, weten we eigenlijk wel genoeg over het klimaat?

Weten waar betrouwbare informatie te vinden is

Goede informatie over klimaat en klimaatverandering is hard nodig om de juiste beslissingen te kunnen nemen in de klimaattransitie die ook de logistieke sector gaat raken. Nu komt het PBL met een minder optimistische boodschap was. De klimaatscenario’s gaan impact hebben op de onze bedrijfsvoering.

Voor de logistieke sector betekenen de nieuwe klimaatscenario’s een onvermoeibare inzet op het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen. Maar klimaatmitigatie is niet genoeg. We moeten ook aan de slag met klimaatadaptatie. Niks doen is echt geen optie (meer).

De logistieke sector moet zich voorbereiden op de impact die klimaatverandering de komende twintig jaar heeft. Denk aan de gezondheid van het personeel in de magazijnen en achter het stuur op warme dagen, de kwetsbaarheid van de logistieke faciliteiten bij noodweer, onzekerheden in de energievoorziening (en energieprijzen), de beschikbaarheid van water en veranderende wereldwijde sourcing van grondstoffen.

In het kader van Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) moeten bedrijven hun klimaatrisico’s vanaf 2024 verplicht in kaart gaan brengen. De richtlijn is bedoeld om voor meer transparantie over en betere kwaliteit van duurzaamheidsinformatie te zorgen. Wie is er klaar voor? En benut ook de kansen die er zijn met klimaatverandering. De volatiliteit in supply chains is enorm; wie kent er nog rust, reinheid en regelmaat? Gaan er maar aan staan. Welke kansen biedt slim inspelen op deze volatiliteit?

De logistiek sector moet klimaatgeletterd worden

Het is van groot belang dat verdere klimaatopwarming wordt tegengegaan en we ons voorbereiden op wat er onvermijdelijk komen gaat. En sneller dan we soms willen. De ontwikkeling en de implementatie van beleid om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren verloopt moeizaam. Een gebrek aan draagvlak voor klimaatmaatregelen, te weinig klimaatkennis, of onzekerheid over hoe om te gaan met een veranderend klimaat zijn mogelijke oorzaken.

De vraag is of bedrijven in de logistieke sector wel voldoende weten over het klimaat. Kennen we de belangrijkste principes van het klimaatsysteem? Weten we hoe en waar wetenschappelijk betrouwbare data en informatie over klimaat te vinden? Hoe communiceren we binnen de sector over klimaat en klimaatverandering? Zijn we in staat goed geïnformeerde beslissingen te nemen over zaken die door klimaat worden beïnvloed of die het klimaat beïnvloeden? En niet in de laatste plaats: hoe brengen we mensen die het nog even aankijken en mensen die vinden dat het allemaal veel sneller moet bij elkaar? Zijn we echt klaar voor de onvermijdelijk klimaatverandering?

Lees het PBL rapport.

Walther Ploos van Amstel.