Oh nee, niet wéér een communicatietraining....

Teams en communicatie, je kunt er boeken over volschrijven. We hebben moeite om elkaar aan te spreken, feedback te geven, goed naar elkaar te luisteren of een compliment te geven. We roddelen, we geven elkaar de schuld, we doen wedstrijdjes verplassen of we blijven met onze vingers in de oren op ons eigen eilandje zitten. En als we daar iets aan willen veranderen, dan heeft communicatietraining vaak slechts een tijdelijk effect. Hoe komt dat en wat kun je eraan doen?

Communicatietraining moet geen doel op zich zijn

Als teams communicatieproblemen ervaren, dan wordt communicatietraining als een logische oplossing gezien. En dat levert op de korte termijn ook een opleving op in het teamgevoel. Maar daarna zwakt dit weer af, of verdwijnen de wijze lessen weer sluipend in de vergetelheid. Dit gebeurt vooral als het versterken van de communicatievaardigheden als doel op zich wordt gezien.

Beter leren luisteren, feedback geven en elkaar leren aanspreken kost vooral veel energie en wekt ongemak op. Waarom zou je daarvoor kiezen als het geen hoger doel dient?

Een voorbeeld uit de praktijk:

Medewerker: 'Wij zouden graag willen leren om beter met elkaar te communiceren.'

Teamcoach: 'Oké, waarom dan?'

Medewerker: 'Nou, omdat dat de teamsfeer zal verbeteren, dan heb ik meer plezier in mijn werk.'

Teamcoach: 'Aha, en waar gaat je dat brengen, meer werkplezier?'

Medewerker: 'Hoezo, meer werkplezier is toch een mooi doel?'

Teamcoach: Meer werkplezier betekent over het algemeen dat je het vooral leuk met elkaar wilt hebben. Maar communicatieproblemen met elkaar oplossen en aanpakken, zorgt juist voor ongemakkelijke situaties en wrijving. Dat staat haaks op elkaar. Elkaar aanspreken en feedback geven is een ongemakkelijk proces dat veel energie en aandacht vraagt.  Als meer werkplezier je ultieme doel is, dan zal je vroeg of laat weer verleid worden om moeilijk gedoe met elkaar te vermijden. Want laten we het vooral gezellig houden. Dus waarom zou je die confrontaties dan met elkaar opzoeken?'

Medewerkers: [stilte]

Teamcoach: 'Om communicatieproblemen met elkaar echt op te willen lossen, heb je een gezamenlijk hoger doel nodig dat de moeite waard is om samen door het communicatiemoeras te willen ploeteren. Welk doel is dat? Wat ga je met elkaar bereiken als je beter met elkaar communiceert? Hoe wordt het voor jou absoluut de moeite waard om vies te worden en voor ongemakkelijke situaties met elkaar te kiezen? Welke deuren gaan dan voor jullie open die nu nog gesloten blijven?'

Medewerkers: 'Geen idee eigenlijk, nooit zo over nagedacht…'

Wedstrijdjes navelstaren

Veel teams met communicatieproblemen hebben één kenmerk gemeenschappelijk: ze zijn aan het navelstaren. Hun blik is naar binnen gericht en niet naar buiten. De communicatieproblemen gaan gepaard met de afwezigheid van een duidelijk doel om samen te werken.

Als teamleden de noodzaak voor samenwerking niet helder voor ogen hebben, dan zullen velen er (onbewust) voor kiezen om de confrontatie met elkaar uit de weg te gaan.

En dat is een vruchtbare voedingsbodem voor eilandjes, bondjes, onderlinge irritatie en geroddel. Alle OMA's, LSD's en OENen en NIVEA's hebben dan het nakijken. Want die gaan dan gewoon weer de cognitieve archiefkast in.

Leer je medewerkers eerst om (weer) te dromen

Herken je in jouw team het onderlinge geharrewar, of voel je allerlei meningen die niet worden uitgesproken? Loopt de samenwerking stroef?

Voordat je gaat investeren in vaardigheidstraining is het heel verstandig om eerst weer met elkaar te leren dromen.

• Waar komen jullie je bed voor uit?
• Waarom zijn jullie een team?
• Waar gaat jullie hart sneller van kloppen?
• Wat maakt dat al die arbeidsuren met elkaar de moeite waard zijn?
• Als jullie droom werkelijkheid wordt, hoe ben je dan voor je klanten de moeite waard geweest?

Door met elkaar stil te staan bij dergelijke vragen, richt je je blik weer naar buiten en plaats je de ontwikkeldoelen van het team in een breder (belonend) perspectief. Welke mijlpaal gaan jullie als eerste bereiken als je beter met elkaar communiceert? En hoe gaan jullie dat vieren? Deze feestjes zijn de motor achter de gezamenlijke intrinsieke motivatie om belemmerende (communicatie)patronen met elkaar aan te pakken.

Voor wat er dan nog van over is. Want er geldt ook: teams die een gezamenlijke droom hebben, die hebben wel wat beters te doen dan zich bezig te houden met onderling geharrewar, landjepik en vaagdoenerij. Zo snijdt het mes al snel aan twee kanten.

Wil je ook met jouw team weer leren dromen, maar weet je niet goed waar te beginnen? Iminco heeft een prikkelend vragenspel (www.iminco.nl/gereedschapsdoosjes) ontwikkeld om je op weg te helpen.