Wat wilde u vroeger worden?

Haar foto’s vielen direct op. Ik had niet eerder van haar gehoord, maar dat zegt natuurlijk niet veel. Vervolgens de Nederlandse naam in een Spaans tijdschrift, maar vooral uniek leek me haar kijk op verandering. Is er een moment, dacht ik, waarop je de verandering vast kan leggen op beeld? Het lijkt erop dat haar dat gelukt is: Rineke Dijkstra. Een fotografe met een unieke kijk op veranderingsprocessen.
“De meisjes poseren perfect, terwijl de jongens soms niet weten waar ze moeten kijken..." schrijft de journalist die haar reportage uitlegt. “Niet alleen het beeld verschilt, jongens en meisjes gaan niet alleen anders met verandering om, ze gaan ieder een eigen weg… Meisjes betreden een meer zeker terrein terwijl ze van kinds af aan ook met meer overgave een roeping volgen." Blijkbaar vinden meisjes zekerheid belangrijker dan jongens. Dat past bij de oertheorie van de man als jager terwijl de vrouw “thuis” blijft … Hoe actueel dat nog is vraag ik me wel af.

Man of vrouw… weet u nog wat u vroeger wilde worden? En… waar bent u nu precies aangekomen? Dat is dan een logische vervolgvraag. Er zijn veel momenten in een leven waar mensen veranderen, en schoolkeuze is daarbij niet onbelangrijk. Het is ook het moment waar we nog volop dromen over de toekomst. In de biografie van Rineke lees ik dat ze de Rietveld Academie heeft gevolgd. Dat lijkt een duidelijke keuze; ze wilde iets doen met haar gevoel.
Sommigen dromen ervan om politieagent te worden, of piloot…

Volgens haar eigen onderzoek heeft Rineke achterhaald dat vrouwen eerder gericht zijn op een carrière in (de) zorg als ook in onderwijzen en creëren met beroepen van medicus tot dierenarts, leraar of artiest. Terwijl de jongens zich eerder richten op pleiten (advocatuur), verdedigen (politie) of competitie (sporters).
Ongetwijfeld zijn er meer van dat soort onderzoeken. Zelf ben ik al een tijd op (onder)zoek naar de levensloop of biografie van de manager. Wat heeft een manager allemaal gedaan alvorens deze manager werd? Welke posities heeft hij (m/v) doorlopen en met welke rollen ervaring opgedaan?
Dit is belangrijk om te weten omdat verschillende managers bepaalde voorkeuren laten zien in hun werk. Als iemand verandert van baan, dan zal deze de laatst opgedane ervaring teruglaten komen in de nieuwe job. Als je zo terugkijkt dan is de biografie van een manager de optelsom van wat iemand gedaan heeft. Zo’n weg kan een onbegrijpelijk pad lijken van functies en rollen die niets met elkaar te maken hebben. Maar meestal is er wel een bepaald beeld van te schetsen. Sommige veranderingen lijken meer van hetzelfde, soms zet de aspirant manager een wezenlijk grote stap gezien vanuit veranderingsoogpunt. De rode draad wordt vaak gevormd door een bepaald talent; iemand was vroeger goed in wiskunde, ging een exacte wetenschap studeren, werd ingenieur en groeide later door tot manager. In de rol van manager klinkt dan vaak de stem van de ingenieur terug. Het is moeilijk om je achtergrond te verloochenen.

Een ander pad richting manager is het patroon van de lappendeken. De biografie bestaat uit losse rollen die weinig met elkaar te maken lijken te hebben. De stijl past dan vaak wel; de persoon lijkt van de ene kans naar de andere te swingen. Er is niet teveel gedacht, behalve dat het werk leuk en uitdagend moet zijn. Geen plan, maar op een andere manier wel een biografie met een rode draad.

Tegelijkertijd kan je je afvragen waar de verandering dan inzit. Als zoveel al van jongs af aan “gevormd” wordt. Als ik terug denk aan de foto dan is het natuurlijk zo dat bij iedereen (de) verandering een uniek pad is tot echte job- of rolvolwassenheid.
Om dit te testen bij uzelf of bij een (andere) manager kunt u eens nagaan wat uw pad was hoe u gevormd bent en hoe dat in uw dagelijks werk terugkeert. Soms is dat moeilijk te zien omdat een bepaald tijdsbeeld vaak een voorkeursvorm heeft. De manager van nu moet sterk optreden en toch open staan, of: “duidelijk en tegelijkertijd motiverend.” Maar er was ook een tijd waar de echte peoplemanager nog gewaardeerd werd. En die had idealiter een andere achtergrond.
… aan het eind van het interview vraagt de journalist nog waar die verschillen vandaan komen (tussen de beroepswensen van de jongen en het meisje in het verhaal) en suggereert opleiding, genetische achtergrond of het (belang) van het gevoelsleven... Waarschijnlijk, suggereert hijzelf, in een combinatie van alle…