Wie zegt dat managers niet creatief zijn?

‘Manager vindt zichzelf creatief en innovatief’, zo luidt de conclusie uit een al wat ouder maar nog steeds actueel onderzoek in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Managers (Nive).

Van de 250 geïnterviewde managers zegt 50 tot 70% creativiteit en innovatie belangrijk te vinden en in hoge mate binnen hun bedrijf te stimuleren. De relativiteit moet van de dames komen, zij zijn veel minder stellig over hun bijdrage aan creativiteit terwijl toch algemeen bekend is dat vrouwelijke managers creatiever zijn en veel beter probleemoplossend kunnen denken dan hun mannelijke collega’s.

Vervolgens kom uit het onderzoek een ontnuchterende constatering, namelijk dat managers moeite hebben met daadwerkelijk experimenteren met nieuwe aanpakken. Dit lijkt op zijn zachtst gezegd nogal in tegenspraak met het eerder genoemde streven naar creativiteit en innovatie. Als klap op de vuurpijl; het aantal managers dat aangeeft het niet prettig te vinden om risico’s te nemen is veel groter dan het aantal dat zich hierbij wel comfortabel voelt.

Ook in de randvoorwaardelijke sfeer kloppen er een paar zaken niet. Zo is er in de meeste ondervraagde organisaties geen ‘systeem’ of aanpak om met nieuwe ideeën of suggesties om te gaan. Ideeënbussen hangen er al jaren voor ‘Piet Snot’. Ook vinden met name de vrouwelijke managers dat de mogelijkheden om te leren of ervaringen op te doen beperkt zijn. Kortom het werkklimaat is niet veilig genoeg om een fout te maken en daar vervolgens van te leren.

De meerderheid van de ondervraagde bedrijven heeft zich het afgelopen jaar bezig gehouden met innovatieprojecten. Creativiteit wordt echter pas als succesfactor op de 4e plaats genoemd. Als hoogste scoren draagvlak binnen de organisatie en acceptatie van de markt. Als voornaamste faalfactoren worden te weinig tijd en geld gezien. Vind je het gek dat veel innovatieprojecten stuk lopen.

Het maakt mijn niet zo veel uit wat managers zelf denken of vinden. Het gaat er met name om wat ze werkelijk doen. Dat medewerkers daadwerkelijk ruimte krijgen op het gebied van initiatieven nemen en creatieve ideeën uitproberen. Bedrijven als 3M en Nedap hebben dat beter begrepen, zij creëren vanuit personeelsontwikkeling ende systemen die ze hanteren automatisch tijd en mogelijkheden voor experimenteren.

Wat is nu de consequentie van deze uitkomsten? Waarschijnlijk wordt de huidige crisis alleen maar verlengd. Het conserverende managementacteren bemoeilijkt het overspringen naar volgende groeicurves. Het accent ligt te veel op het uitpersen van efficiencies in plaats van het radicaal veranderen van de status quo. Immers, aan het begin van iedere nieuwe groeicurve hebben we de creatievelingen nodig die ‘out of the box’ kunnen denken en daarnaar durven handelen. En laten nou net veel van dat soort medewerkers het afgelopen jaar de bedrijven hebben verlaten. Bijvoorbeeld ZZP-ers waar even geen plaats meer voor was maar die wel nu voor het verschil zouden kunnen zorgen.

Wie creativiteit en innovatie als bedrijf werkelijk belangrijk vindt, doet er goed aan managers daadwerkelijk af te rekenen op innovatief handelen en het inzicht dat zij tonen op dit gebied. Als we te lang blijven leunen op bestaande routines verandert er op korte termijn niet veel en kunnen we de broekriem nog wel een gaatje aanhalen.

Fred van Essen is zelfstandig gevestigd organisatieadviseur en coach.