De gemeenteraadsverkiezingen van 2026 komen eraan. Een goed moment om na te denken over de toekomst van onze binnensteden. Wat hoort er in de verkiezingsprogramma’s van partijen die echt oog hebben voor een leefbare, bereikbare en vitale binnenstad?

De binnenstad is het visitekaartje van gemeenten: levendig, aantrekkelijk en vol historie. Hier komen bewoners, bezoekers, winkeliers en horeca samen. Maar achter die levendigheid schuilt een enorme logistieke puzzel. Elke dag rijden bestelwagens, vrachtwagens, vrachtfietsen en soms boten af en aan om winkels te bevoorraden, horeca te voorzien van verse producten, onderhoud te doen en afval af te voeren. Zonder logistiek valt de binnenstad letterlijk stil.

Tegelijkertijd staat juist de ruimte in de binnenstad onder druk. Ruimte voor verplaatsen moet ruimte voor verblijven worden, waarbij de voetganger echt op een staat. De smalle straten en grachten zijn niet gemaakt voor vrachtverkeer, terwijl er steeds meer logistiek verkeer komt. Ruimte voor laden en lossen is schaars. En met de komst van zero-emissiezones vanaf 2026 verandert het speelveld opnieuw. Elektrisch vervoer is mooi voor het klimaat, maar niet elke ondernemer kan zomaar overstappen. Zonder slimme samenwerking dreigt bevoorrading duurder te worden en de keuze voor ondernemers kleiner.

Hier ligt daarom een opdracht voor de lokale politiek: bevoorrading is geen technisch detail, maar een randvoorwaarde; wie kiest voor een leefbare, bereikbare en vitale binnenstad, kiest ook voor slimme stadslogistiek.

Gelukkig brengen vervoerders meer dan vracht: ze brengen kennis uit de praktijk. Hun adviezen zijn concreet en direct toepasbaar. Zorg voor één loket en heldere regels; dat bespaart tijd en kosten. Houd voldoende laad- en losplekken beschikbaar op goed bereikbare, veilige locaties. Geef privileges aan schone voertuigen met intelligente toegang. En betrek vervoerders en ontvangers vroegtijdig bij wegwerkzaamheden en verkeersplannen.

Niet alleen grote steden worstelen met deze puzzel. Juist middelgrote gemeenten met compacte centra ervaren dezelfde druk. Daar is de balans tussen leefbaarheid, bezoekers en bevoorrading misschien nog kwetsbaarder. Maatwerk is nodig, maar wel binnen een landelijk kader dat duidelijkheid biedt voor ondernemers die in meerdere gemeenten actief zijn.

Elke sector kent bovendien eigen uitdagingen. Winkels en horeca hebben behoefte aan ruime loslocaties en flexibele bezorgtijden. Supermarkten willen buiten piekuren kunnen leveren. Pakketdiensten vragen om hubs aan de rand van de stad. Bouwlogistiek vraagt om duidelijke regels en coördinatie. En afvalinzameling kan slimmer met data en ruimere venstertijden.

De rode draad is samenwerking: stadslogistiek is te complex om vanachter een bureau te regelen. Alleen door samen met vervoerders, ondernemers en bewoners te werken aan praktische oplossingen blijft de binnenstad bereikbaar, leefbaar én vitaal.

Een belangrijke voorwaarde voor succes is dat gemeenten kennis delen over wat werkt en wat niet. Veel steden staan voor dezelfde uitdagingen: beperkte ruimte, invoering van zero-emissiezones, behoefte aan hubs en afstemming met ondernemers. Door ervaringen te delen hoeven gemeenten het wiel niet telkens opnieuw uit te vinden. Dat bespaart tijd, geld en energie, en voorkomt beleid dat moeilijk uitvoerbaar of niet effectief blijkt.

Kennisdeling zorgt bovendien voor consistentie. Transportbedrijven werken vaak in meerdere gemeenten. Als elke stad andere regels of venstertijden hanteert, ontstaat een lappendeken van beleid. Eenduidigheid maakt het eenvoudiger om duurzaam te investeren en routes efficiënter te plannen. Door samen te leren van (gezamenlijke) pilots, monitoring, mislukkingen en successen ontstaat realistisch en uitvoerbaar beleid.

De boodschap voor de verkiezingsprogramma’s is simpel maar urgent: zonder slimme logistiek valt de binnenstad stil. Wie kiest voor een vitale binnenstad, kiest voor de stille motor die haar draaiend houdt; de logistiek. Dat hoort dus in de verkiezingsprogramma's en coalitie-akkoorden.

Walther Ploos van Amstel.

Lees ook: Wat zou iedereen moeten weten over stadslogistiek?

Lees ook: Topsector Logistiek: stadslogistiek blijft groeien en dat kan niet meer