Wie kiest die stopt; over het opruimen van de strategische zolder

Voor elke briljante strategie geldt dat er tien verschillende redenen zijn waarom ze toch kan mislukken. Maar die ga ik hier niet voor u opsommen, daarvoor leest u maar een managementboek. In plaats daarvan verklap ik u die éne oorzaak die een rol speelt bij negen van de tien mislukkingen. Daar heeft u meer aan bij de implementatie van uw volgende strategisch plan en u bent nog eerder bij de kern ook. Komt ie: De meeste mensen die zich voornemen iets nieuws te gaan doen, vergeten om eerst met iets anders te stoppen.

Strategie is iets wonderlijks. Je kunt het niet beetpakken of opeten. Het kan natuurlijk wel op papier staan of op een presentatiescherm, maar dat is slechts de weerslag ervan. Strategie is een abstractie; het is denken over doen.

Begrijp me goed. Ik ben een liefhebber van strategie. Het is leuk om mee bezig te zijn en het kan altijd en overal, onder de douche en bij het autorijden, tijdens een saai congres of terwijl je software installeert op je laptop. Die laatste gedachte levert en passant een passende metafoor op, want strategie “draait ook goed op de achtergrond”. Is een vraagstuk eenmaal opgestart, dan gaat mijn onderbewuste er vaak vrijelijk mee aan de haal, terwijl ik al lang weer iets anders aan het doen ben. En dan opeens: Ping! You’ve got een oplossing! U kent het ongetwijfeld ook.

Terug naar de essentie. Waarom lukken de meest voor de hand liggende dingen niet, zelfs als we ze na een grondige feitenanalyse, een kernachtige SWOT en een gedegen afweging van strategische alternatieven, samen met nog tien hoogopgeleide volwassenen, hebben afgesproken in een ontspannen en comfortabele entourage, ergens op de Veluwe met apéritief en diner na?
Ik heb het natuurlijk al een beetje verklapt, want strategie is denken over doen en dat is nog iets heel anders dan doen.

Wat is denken toch makkelijk vergeleken met doen. De ruimte en de mogelijkheden zijn onbeperkt. De meest fantastische redeneringen komen en gaan alsof het niets kost. Het maakt niet uit of dingen kloppen en de ene gedachte is niet per se belangrijker of urgenter dan de andere. Er zijn gewoon geen grenzen aan het bedenken.

Hoe anders is het met doen. Is het plan eenmaal uitgedragen en de presentatie gehouden, dan worden we opeens geconfronteerd met de harde werkelijkheid. Dan wachten onze mailbox en onze agenda, ons vergaderschema en onze lopende projecten. En we hadden het al zo druk. Hoe plooien we dat nieuw initiatief daar nog een beetje tussen? De eerste projectteamvergadering kan pas over 3 weken? Het is niet anders en misschien maar goed ook, want door al dat gevergader over strategie loopt er al weer van alles achter op de planning.

De grootste faaloorzaak van nieuwe strategische initiatieven is dat er niet tegelijk actief wordt gekozen en afgesproken om ook iets niét, niet meer, of veel minder te gaan doen dan voorheen. Strategie is als huisraad. Als je niet regelmatig iets naar de stort brengt stapelt het zich op. Net zo lang tot er geen meter ruimte meer is, om het nieuwste speeltje zelfs maar uit te pakken.

Het is het afwezige hoofdstuk in veel van de plannen die ik zoal onder ogen krijg en het heeft als titel: “Dat waarvan we kiezen om het niet meer te doen.” In het hoofdstuk implementatie komt het dus ook niet voor. Logisch dat zoveel fraaie plannen op enig moment vastlopen als in rul zand. De eerlijke evaluatie zou luiden: ”goed idee, maar het kon er gewoon niet meer bij.”

We doen het natuurlijk zelf, maar dan nog: Waarom hebben we toch zo’n moeite met het opruimen van onze strategische zolder? Daarover een volgende keer, onder de titel
“Onmacht der gewoonte”.

Wim Aalbers
werkt als project- en interimmanager
aan de slagkracht van organisaties.
www.wimaalbers.nl

© Wim Aalbers 2007