Wilt u ook een virtuele kloon?

Cover stories

De virtuele klonen komen er aan. Computerprogramma’s die op jou lijken, met jouw voorkeuren en jouw herinneringen, die voor jou beslissingen kunnen nemen en die ook allerlei taken van je kunnen overnemen. Die online contact kunnen houden met je klanten en simpele (of misschien wel heel complexe adviezen) kunnen geven.

De Tamagotchi was een soort virtueel huisdiertje dat woonde in een klein computertje en dat de hele dag door aandacht en zorg nodig had. Als je het beestje te lang verwaarloosde kwijnde het weg of ging zelfs (virtueel) dood. Grote kindertrauma’s waren soms het gevolg. De Tamagotchi was een (primitieve) virtuele robot.

In Japan (daar kwam de Tamagotchi vandaan) zijn er alweer allerlei soorten nakomelingen van de Tamagotchi en hele volksstammen Japanners hebben dit soort virtuele wezentjes op hun mobiele telefoon en zorgen er liefdevol voor.

De virtuele persoonlijkheid

De Tamagotchi is een voorbeeld van een virtuele persoonlijkheid met een eigen karakter en eigenaardigheden. De Tamagotchi is echter nog maar het begin. In computergames komen we al veel van dit soort virtuele robots tegen. Deze vervullen allerlei rollen vervullen in zo’n spel. Tegenstander, poortwachter, gids of bijvoorbeeld sprookjespersonage. Geavanceerde virtuele robots communiceren via de speakers van de PC en de webcam met echte mensen van vlees en bloed. Als deze virtuele robots ‘ontsnappen’ uit de games en de laboratoria kunnen de ontwikkelingen wel eens heel snel gaan.

Die virtuele robots gaan dan de gedaante aannemen van virtuele sprekende mensen. Denk aan een virtuele Britney Spears, of Frans Bauer met ook echt het karakter van Britney of Frans. Of denk aan virtuele historische personen met een echt karakter. Voor educatieve doeleinden zal een ‘echte’ levende Karel de Grote of Newton of Christoffel Columbus geweldig zijn! Of wat te denken van een virtuele privé arts of privé leraar die 24 uur per dag voor jou beschikbaar is? Net als de virtuele sprekende loketambtenaar of verkoper van Wehkamp, of virtuele coaches en organisatieadviseurs, of ga maar door.

De virtuele kloon van mijzelf

De volgende stap is de virtuele kloon van mijzelf die voor mij toezicht kan houden op mijn huis, of kinderen, of als gesprekspartner kan optreden als ik even zelf niet in staat ben om een verhaaltje voor te lezen aan mijn kinderen, of op bezoek te gaan bij mijn bedlegerige moeder. Of die voor mij op internet boodschappen kan doen, kan onderhandelen of informatie kan ophalen. De mogelijkheden zijn onbeperkt. Zo’n virtuele kloon van mijzelf kan dan voor mij werken en geld verdienen. Of zou dat niet mogen omdat die klonen op een gegeven moment te menselijk gaan worden en dan ook burgerrechten gaan krijgen? En waarom dan ook geen virtuele overleden echtgenoten, vaders of kinderen als ‘levend’ gedenkteken? Of als troostgever of zelfs als raadgever? Adviseren over het graf heen is dat dan. Een beetje morbide misschien? Ik kan me voorstellen dat er religieuze sekten zijn die dit helemaal niet zien zitten. Maar mensen die hun partner verloren hebben misschien juist weer wel.

De 4 ontwikkelingen naar virtuele klonen

Ongeloofwaardig allemaal? Welnee, ik zie vier ontwikkelingen binnen de ICT die als ze samenkomen deze virtuele klonen opleveren.

  1. Talking heads
    Om te beginnen komen er steeds betere ‘talking heads’. De spraaktechnologie verbetert steeds verder. Er zijn intussen levensechte spraakstemmen beschikbaar die digitale teksten omzetten in natuurlijk klinkende spraak. Ook de visualisatie wordt steeds beter. De virtuele gezichten bewegen steeds meer spieren, waardoor ze steeds levensechter gaan spreken en kijken. En niet alleen worden deze technieken steeds levensechter, ze worden ook in rap tempo steeds goedkoper. Digitaliseerde talking heads ontwikkelen zich snel verder door omdat in gebruik zijn in computeranimaties, games en op websites en veel goedkoper zijn dan het gebruik van echte mensen.
  2. Digitale expert- en kennissystemen
    De tweede ontwikkeling is de voortdurende verbetering van digitale expert- en kennissystemen. Een thermostaat en een cruisecontrole zijn simpele expertsystemen. Deze systemen kunnen vele soorten beslissingen ondersteunen en automatiseren en zo veel geld besparen. Bij het grote publiek bekende expertsystemen zijn de schaakcomputer en de automatische piloot, maar intussen zijn er al voor veel meer kennisdomeinen, kennissystemen beschikbaar. Voor juridische advisering, medische advisering, belastingtechnische en andere financiële advisering, taalkundige advisering en allerlei technische advisering. In allerlei branches zijn dit soort beslissingondersteunende systemen al ingeburgerd en ook deze ontwikkeling gaat autonoom verder.
  3. Affective computing
    De derde ontwikkeling staat wel bekend als ‘affective computing’. Hieronder verstaat men het signaleren en weergeven van menselijke emoties. Er zijn al allerlei apparaten die onze fysieke respons kunnen meten (hartslag, transpiratie, elektrische geleiding van de huid). Deze fysieke respons is de weerslag van opwinding of inspanning. Ook dit ontwikkelt zich snel verder. Zo leren computers intussen ook steeds complexere emoties te onderkennen en ze leren daarop te reageren en zelf ook deze emoties te ‘vertonen’. Computers ‘leren’ om gezichtsuitdrukkingen, of emoties in de klank van een stem te herkennen. Het totale scala aan menselijke emoties kan, naar ik mij heb laten vertellen, worden teruggebracht tot 22 basisemoties: angst, woede, vreugde, verveling, walging, opwinding, verlangen, wantrouwen, frustratie, dankbaarheid, haat, onverschilligheid, plezier, liefde, lust, pijn, vreugde, trots, verdriet, tevredenheid, schaamte en verrassing. Affective computing herkent deze basisemoties en kan deze zelf ook reproduceren. Daarvoor zijn interfaces nodig die emoties kunnen tonen. Computerprogramma’s die kunnen spreken en gezichten hebben. Die zijn er intussen al. Er zijn ook instrumenten nodig om emoties te kunnen registreren. Ook die zijn er al: camera’s, microfoons. En zelfs bewegingen en druk kunnen worden geregistreerd en gereproduceerd.
    Ook affective computing ontwikkelt zich snel verder omdat de communicatie tussen mens en computer nog steeds moeizaam verloopt en er software ontwikkelaar en computerbouwers veel aan is gelegen deze communicatie te verbeteren.
  4. Gedigitaliseerd opslaan van persoonlijke informatie
    De vierde en laatste ontwikkeling is het gedigitaliseerd opslaan van persoonlijke informatie. Denk aan de digitale opslag van filmbeelden, foto’s, en geluid, maar ook van teksten zoals essays, gedichten, of recepten. De multimedia maken het mogelijk beelden en geluiden uit ons verleden vast te leggen. Zo’n multimediabestand kunnen we ook beschouwen als de digitale vervanger van een deel van ons biologische geheugen. Als deze multimediabestanden eenvoudig toegankelijk zijn helpen ze ouderen (en nabestaanden) te herinneren wie we zijn en daarvoor worden ze intussen ook al steeds meer gebruikt. Inmiddels is er nog de mogelijkheid bij gekomen om ons karakter vast te leggen. Op internet circuleren vele duizenden persoonlijkheidstesten. De antwoorden op deze testen kunnen we ook vastleggen in de databases die voorkeuren, keuzes, karaktereigenschappen en mentale associaties bevatten.

Cyberonsterfelijkheid

Ergens in de nabije toekomst zullen deze ontwikkelingen worden samengevoegd. We kunnen dan computersystemen bouwen die een afspiegeling zijn van onszelf. De databases zijn dan de input voor een automatisch beslissingsondersteunend systeem dat denkt zoals jijzelf. Dat computerprogramma gaat dan ook nog eens emoties tonen en herkennen. Geleidelijk aan worden al deze systemen goedkoper en beter. En dan krijgen we afspiegelingen, of afsplitsingen van ons zelf. Virtuele klonen. Dat zijn eerst nog zwakke afspiegelingen, maar geleidelijk aan worden dat steeds betere afspiegelingen met op een gegeven moment zelfs grotere geestelijke capaciteiten dan wijzelf bezitten. Zulke virtuele klonen zullen ons vele voordelen bieden. Ze kunnen ouderen en geestelijk gehandicapten helpen bij het maken van keuzes. Ze kunnen bijvoorbeeld hun medicijngebruik in de gaten houden of zorgen voor aanspraak. Maar uiteraard is het gebruik niet beperkt tot mensen met een handicap. Iedereen kan zijn voordeel doen met dit soort slimme en onvermoeibare bedienden. Zie de voorbeelden aan het begin van dit artikel.

Deze virtuele kloon vergeet nooit meer wat en heeft alle informatie altijd direct paraat. Natuurlijk zal dit vele nieuwe vragen oproepen. Na je dood kan zo’n cyberafspiegeling bijvoorbeeld voortleven als herinnering aan jezelf. Is dit dan cyberonsterfelijkheid? En wie is juridische verantwoordelijk voor de adviezen en besluiten van zo’n virtuele kloon? Worden deze virtuele persoonlijkheden de slaven van de toekomst? Of krijgen ze burgerrechten?

De verwachtingen zijn hooggespannen. Zoals internet ons overviel – 15 jaar geleden hadden er buiten de wetenschappelijke wereld nog maar weinig mensen gehoord van dit nieuwe medium – zo zullen de virtuele robots binnen 15 jaar ook de hele wereld veranderen en dan vooral de manier waarop wij met elkaar omgaan. Niks vergrijzingsprobleem meer, niks geen geestdodende arbeid meer, niks geen import meer uit verre landen. Onze eigen automatische hulpjes kunnen ons helpen in huis, op school, op kantoor, in het verzorgingshuis en in de fabriek.

 

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Edwin Steffens
Leuk toekomstbeeld. Ben benieuwd of dit scenario ook zo gaat uitpakken. Wie weet maken we het nog mee!
Willem Mastenbroek
Pro-lid
Ik krijg er mooie visioenen bij. We moeten ons hier snel en soepel op instellen! Ik vermoed namelijk dat de klonen al onder ons zijn. Gaat men al niet aan de haal met onze persoonlijke gegevens en voorkeuren zoals die zich op internet hebben gemanifesteerd? Worden we al niet gebeld door vertrouwd klinkende stemmen die trefzeker op deze voorkeuren inspelen?

Vooral in de zakelijke dienstverlening en voor de ZZP’er ontstaat de mogelijkheid om op een groot aantal borden tegelijk te spelen. Is er al een adres waar je terecht kan voor KLOON?

Omdat velen deze ontwikkeling niet kennen of niet geloven zijn er juist in deze fase ongekende mogelijkheden voor KLOON. Maar hoe kom je te weten wat KLOON precies uitspookt? Je moet wel het overzicht houden al is het maar voor de declaraties.

Ik lees ook dat KLOON waarschijnlijk slimmer is dan de persoon zelf. Een reden temeer om KLOON snel in te zetten; je kan er zelf nog wat van opsteken ook.
Peter van der Wel
Op dit moment wordt door de beleidsmakers nog ingezet op de kenniseconomie. Ik denk dat dit een te kortzichtige kijk op de werkelijkheid is. De komende decennia zal namelijk het grootste deel van de bestaande werkgelegenheid in de kennissector verdwijnen. Heel veel van wat nu kantoorwerk, witteboordenarbeid, of kenniswerk wordt genoemd zal worden overgenomen door deze virtuele robots. Toch staat dit nog nauwelijks op de publieke agenda, want de beleidsmakers zetten nog steeds in op de kenniseconomie. Ze zijn de vorige oorlog aan het winnen.

We hebben zo’n proces al twee maal eerder meegemaakt. In 1900 werkte meer dan de helft van de Nederlandse beroepsbevolking in de agrarische sector. Nu nog geen 4% en toch is Nederland één van de grootste exporteurs van agrarische producten. In eerste instantie kon het arbeidsoverschot worden opgevangen in de industriële sector, maar in de jaren ‘50 van de vorige eeuw ontstond ook hier een arbeidsoverschot. Toen kon op zijn beurt de dienstensector de overtollige arbeidscapaciteit opvangen. Deze transities zijn niet zonder pijn verlopen. Veel menselijk leed, kapitaalvernietiging en tijdelijk hoge werkloosheidcijfers waren de ongewenste gevolgen.

Binnenkort verdwijnt een groot deel van de vaardigheden van boekhouders en accountants, architecten en carrièreadviseurs, beleggingsanalisten, rechters en hoogleraren, artsen en biotech-onderzoekers en veel andere kenniswerkers in complexe en geavanceerde expertsystemen. Alle meer of minder routinematige besluitvormingsprocessen worden door virtuele robots overgenomen.

Als nu het kenniswerk aan het verdwijnen is, wat blijft er dan nog over voor ons mensen? Het antwoord? Mensenwerk. Er zijn nu eenmaal menselijke vaardigheden die voorlopig niet door machines kunnen worden overgenomen. Denk aan empathie, morele oordeelsvorming, verantwoordelijkheidsbesef, creativiteit gekoppeld aan fantasie, reflectie, overzicht, bewustzijn, zorg en vriendelijkheid, liefde, inlevingsvermogen, intuïtie en andere sociale vaardigheden.

Veel van de bestaande dienstverlening kan worden verrijkt met deze typisch menselijke kwaliteiten. Artsen worden dan gezondheidscoaches. Reisagenten worden ontwerpers van reiservaringen, winkelpersoneel wordt dan klanttevredenheidspecialist. Secretaresses worden administratieve specialisten. Deze verrijking heeft nog een bijkomend voordeel. Niet alleen kan dit soort menselijke vaardigheden niet worden geautomatiseerd, het kan ook niet worden geëxporteerd. We hoeven dan niet bang meer te zijn voor spookverhalen als; “De Chinezen komen of de Indiërs concurreren ons eruit”. Dit soort werk moet hier in het directe contact van mens tot mens worden uitgevoerd.

Om de komende transitie zo pijnloos mogelijk te laten verlopen, moeten we zo snel als we kunnen dit soort vaardigheden in de bestaande beroepen inbouwen. Dat vraagt om een andere instelling zowel bij werkgevers als bij werknemers. Het vraagt om een herwaardering van die vaardigheden. Het vraagt om ander onderwijs. Maar het begint met maatschappelijk bewustzijn van het proces waar we in zitten en dat de komende jaren versneld op ons af zal komen. De kenniseconomie moeten we zo snel mogelijk loslaten en vervangen door de menseneconomie.

sibylla nijhof
Lid sinds 2019
Aardig artikel, met leuk toekomstbeeld. Soms loont herlezen van een artikel voor de opsteller ervan. De genoemde 22 basisemoties zijn er 21: vreugde staat er 2 keer in. Dat gun ik Peter van der Wel van harte. Maar wat is nu die 22ste emotie?
Al vraag ik me af of affective computing - of überhaupt het vervangen van "typisch menselijke" vaardigheden door machinale of mechanische - wel echt mogelijk is. In de taalkunde blijkt het vermogen van computers om op een werkelijk "menselijk" niveau te communiceren nog steeds erg tegen te vallen. Zodra er complexere dingen dan de 22 (of 21?) basisemoties aan de hand zijn, laten machines het snel afweten. Ironie, verhullend of sterk beeldend taalgebruik zijn normaal voor mensen, maar nog steeds een enorme horde voor computers.
Groeten,
Sib
Jos Steynebrugh
Paarvorming
Ik ken stellen die zóveel gemeenschappelijke eigenschappen hebben dat het bijna een eeneiige tweeling lijkt. Dat is een keuze die wellicht voor de nodige harmonie met bijbehorend applaus kan zorgen, maar naar mijn smaak ook behoorlijk saai. Lijkt een beetje op inteelt. Moeder natuur doet dat anders, getuige de nodige experimenten met muizen, waarbij aan een aantal mannetjes muizen telkens twee vrouwtjes worden gepresenteerd: vrouwtje A die genetisch veel verschilt en vrouwtje B die genetisch dichtbij staat. Het percentage dat voor vrouwtje A kiest blijkt significant hoger dan voor vrouwtje B. Diversiteit (verschil) staat bij de mannetjes kennelijk hoger op de keuzeladder dan dichtbij (homogeniteit). Bij de vrouwtjes lijkt dat aanmerkelijk gecompliceerder te zijn. Rol in de groep, geur van andere vrouwtjesmuizen (concurrentie) en een hele rij andere eigenschappen spelen voor de vrouwtjes ook een rol. Ik denk dat bij menselijke partners die véél van elkaar verschillen (maar wèl met voldoende gemeenschappelijke eigenschappen) véél meer te leren / te groeien / te ontwikkelen valt.

Kloon
Ik heb helemaal geen behoefte aan een kloon van mezelf, als daarbij ÓÓK mijn zwakheden meegekloond (en daarmee uitvergroot) worden. Een kloon van mezelf voor dingen waar ik een hekel aan heb (routine klusjes) is welkom, maar voor het overige graag een Guru, een kennisbank, een orakel, een soort slimme octopus voor relevante feiten etc. Een stuk software dat me behoedt voor mijn valkuilen (too many balls in the air bijvoorbeeld), dingen afmaken, focus? Ja, graag. Maar . . . dan moet ik em wel kunnen afzetten als ie ÈCHT vervelend wordt!!!! Er is ook nog zoiets als “effe klungelen just for the hell of it”.

Verder vraag ik me af of we niet een beetje “voetje van de vloer” bezig zijn. Als je ziet wat er nu allemaal al mogelijk is met bijvoorbeeld Neurale Netwerken / Genetische Algoritmen (patroonherkenning), Datamining (analyse), Artifical Intelligence (decissionmaking), planning software dan hebben we de nu bestaande tools nog maar voor enkele procentjes benut. Sterker nog: hele volksstammen hebben nog niet eens ontdekt wat met de de professionele versie van Outlook Planner allemaal mogelijk is.

Flipsy-flopsy box
Ik ken mensen die uren bezig zijn met ordenen van informatie over wat ze zich allemaal voornemen te gaan doen en vervolgens die hele prak van dag tot dag, week tot week, maand tot maand doorschuiven naar het volgende tijdvak om het toch maar vooral niet te hoeven uitvoeren.
Nee, ik ben niet contra. Integendeel: meestal zit ik bij de innovators of minstens bij de early adopters.

Voorbeeld:
Vaak word ik gevraagd over handigheidjes in Excel omdat ik volgens velen “kan toveren” met Excel in termen van snelheid en functionaliteit. Het eerste wat ik mensen dan vertel is “Leg de muis achter je beeldscherm, leer die paar shortcuts uit je hoofd en ga ermee oefenen”. Als ik ze een maand later naar resultaten vraag is 99% er niet aan begonnen. Mensen blijven kennelijk liever “kloten” met die muis. Da’s dom, want RSI komt helemaal niet door werken met de muis, maar van de stress van werken met de muis omdat het allemaal zo tergend langzaam gaat. Als je dramatisch (honderden procenten!!!) sneller wil worden met Excel even Googelen op “Excel shortkeys”.

Een kloon van mezelf?
Ik volg de ontwikkelingen met grote aandacht. De “muis” (interface) die op mijn ogen reageert bestáát al. Ik wacht op dat petje met sensors dat rechtstreeks mijn gedachten kan lezen en doorgeven aan een intelligente interface. Als dát moment komt ben ik de eerste in Nederland die em aanschaft.

Groet,
Jos Steynebrugh
Marketing & Innovatie Consulent
www.changeenhancement.nl

Peter van der Wel
<p>Op NSF televisie nu een uitzending over projecten in de USA waar aan de eerste prototypen wordt gewerkt!!!</p>
<p>VIDEO with Project LifeLike leaders Avelino Gonzalez and Jason Leigh</p>
<p>www.nsf.gov/news/news_videos.jsp?cntn_id=114828&amp;media_id=65131&amp;org=NSF</p>
Erwin van de Pol
<p>Krijg een dubbel gevoel van het filmpje, in de dubbele zin des woords, omdat het dubbelen van mensen zo dubbel is. Maar er gaat een wereld voor ons open.</p>

Meer over Internet en uw bedrijf