Organisaties worden net als mensen beïnvloedt door een dominant element: vuur, water, aarde of lucht. Ieder element vertegenwoordigt een aantal eigenschappen op individueel niveau, op teamniveau en op organisatieniveau. De toepassing van de vier elementen als uitgangspunt voor de beschrijving van persoonstypen is al heel oud. In Europa heeft Carl Jung het elementenmodel mede bekend gemaakt.

Kennis van persoonskenmerken op individueel niveau wordt door therapeuten, trainers en adviseurs in het werk toegepast om inzicht te krijgen in persoonlijke drijfveren en persoonlijke sterktes en zwaktes. Op organisatieniveau kunnen de elementen inzicht verschaffen over de energie die een organisatie stopt in respectievelijk visie (vuur), beleid (lucht), productie (aarde) en/of communicatie (water). Een onevenredige verdeling van de energie in de vier organisatiegebieden kan te koste gaan van de effectiviteit van de bedrijfsvoering.

Bedrijfsvoering en de vier elementen
Het succes van de bedrijfsvoering is afhankelijk van de mensen die in de organisatie werkzaam zijn. Zij nemen de energie van de organisatie over en stoppen deze in de organisatiegebieden waar nadruk op wordt gelegd. Dit wordt vaak versterkt door het type mens dat de organisatie aantrekt. Ofwel, een organisatie(-onderdeel) met veel vuur, zal (ongemerkt) vuurtypes aantrekken en met hen energie steken in visie, vernieuwing en onderscheidend vermogen. Niet zelden gaat dit ten koste van de energie die in de uitvoering wordt gestopt. Het management en uitvoerend personeel komen daardoor uit elkaar te staan.

Inzicht in de werking van de vier elementen op organisatieniveau is interessant voor het personeelsbeleid. Denk bijvoorbeeld aan competentiemanagement en in-, door- en uitstroombeleid. Door de elementen te herleiden tot competenties kan in het personeelsbeleid bewust gestuurd worden op menstypes en organisatiegebieden. Daarnaast is het voor samenwerking bevorderend om een verdeling van verschillende menstypen te hebben. Ook daarbij kunnen, van de vier elementen afgeleide competenties, een bijdrage leveren. Mijn indruk is dat sturing op de interactie tussen menstypen, organisatiegebieden en bedrijfsvoering uiteindelijk een groter effect bereikt dan een systeembenadering.