Topinstituut Logistiek in Breda

Het topinstituut in Breda komt eraan... goed nieuws voor logistiek Nederland. De Commissie Van Laarhoven wijst Nederland in de richting van ‘regieland' naast ‘distributieland'. In 2020 zou een internationale ketenregiefunctie goed kunnen zijn voor een omzet van 10 miljard euro. Prima gedachte! Maar, hoe maken we dat nieuwe topinstituut wáárdevol voor de BV Nederland?

Hoe creëer je eigenlijk waarde? Hoe maak je van een dubbeltje, een kwartje of zelfs een hele euro? Ik moest daaraan denken toen ik voor het eerst een Breaker van Friesland Foods kocht. Een literpak yoghurt kost 61 eurocent in de winkel. Voor de Breaker (in feite yoghurt, maar dan met een beetje zangzaad en jam) betaal je per liter maar liefst 565 eurocent. Bijna tien keer meer dan voor diezelfde yoghurt in een literpak. Dat is pas echt waarde toevoegen.
Er zijn meer van dat soort voorbeelden: de samenwerking tussen Philips en DE bij de Senseo, Heineken en Krups bij de Beertender en TomTom en Ortec met TomTom Work. Samen creëren ze meer waarde.

De vraag is of die nieuwe, innovatieve en margerijke Breaker ook in de gewone dagverse melk- en yoghurtlogistiek past. Natuurlijk niet. Breaker vraagt om een responsieve logistiek, dat pak yoghurt om een laagste-kosten-logistiek. Daarom moet het topinstituut zich richten op logistieke ketens die, net als de Breaker, waarde creëren. Welke ketenlogistieke concepten maken zo’n nieuwe waardeketen tot een succes?

Essentieel bij waardecreatie is samenwerking. Concurrentie is verschoven van tussen ondernemingen onderling naar tussen waardeketens. Samen werken aan het bedenken van producten en diensten, het maken van producten, het leveren en onderhouden van die producten en niet in de laatste plaats het financieren van die producten en diensten. Mijn studenten zeggen: ‘van korrel tot borrel’.

Samenspel bepaalt succes of falen. Niet meer die ene onderneming, dat ene schakeltje in de logistieke keten. Ondernemingen moeten niet elkaar beconcurreren, maar samen concurreren. De bloementeelt- en tuinbouw sectoren laten zien dat dat kan. We hebben het duurste gas van de wereld, razendduur personeel en de tuinbouw zit op kostbare grond, toch weet die sector door intensieve samenwerking binnen de sector zich staande te houden als wereldspeler.

Het topinstituut moet zich richten op die waardeketens waar Nederland kansrijk is en die het dus verdienen. En dat kunnen er nooit te weinig zijn; focus! Zelf denk ik aan de agrarische sector, voedingsmiddelen, bouw en infrastructuur, energietechnologie, fijnchemie, fashion en lifestyle, maintenance en hoogwaardige machine- en scheepsbouw. Maar, ik laat me graag overtuigen van andere keuzes.

Samenwerking met toeleveranciers en afnemers, intensieve uitbesteding en fabrieken die voor de hele wereld produceren zijn de norm vandaag. Was tien jaar geleden het mantra nog ‘Keep It Simple, Stupid’ (KISS), vandaag weet iedereen dat de uitdagingen niet meer kunnen worden opgelost met simpele, one size fits all- en copy, paste-, oplossingen. Dat is alleen maar symptoombestrijding. Lijkt in de praktijk even te werken, de placebowerking, maar structureel biedt het geen enkel uitzicht.

Winnende logistieke concepten vragen om echte oplossingen en daarmee om een aanpak op alle fronten. Het bedenken van deeloplossingen is symptoombestrijding. Van een integraal logistiek concept is pas sprake als op een samenhangende wijze beslissingen worden genomen over de logistieke grondvorm: de processen in de keten, het logistieke beheersingsmodel, de ICT en het organiseren van samenwerking in de praktijk.

Het topinstituut moet zich richten op het verbinden van de beste, fundamentele kennis van universiteiten en onderzoeksinstellingen tot integrale, en werkende oplossingen voor waardevolle logistieke ketens.

De Commissie van Laarhoven heeft het concept Cross Chain Control Center (4C) gelanceerd.
4C is een regiecenter waarvandaan meerdere supply chains gezamenlijk gecoördineerd en geregisseerd worden. Zo’n logistieke verkeerstoren moet daarvoor beschikken over de modernste technologie, geavanceerde softwareconcepten en supply chain professionals. En het gaat niet alleen over fysieke goederenstromen, maar met name over informatie- en financiële stromen.

De mogelijkheden van (informatie- en communicatie)technologie gaat ons denkvermogen te boven. Maar waar gaat het nu echt om? De logistieke keten mag nog zo mooi zijn bedacht, de ICT geavanceerd en de ketenplanning naadloos, maar pakjes in de keten gaan echt pas bewegen als mensen beslissingen nemen. Het bereiken van ketenvoordelen vereist dat die mensen andere, slimmere beslissingen nemen. En dat vraagt om andere vaardigheden! Uiteindelijk draait het om het daadwerkelijk invoeren van innovaties in de waardeketen. Daarin vindt het topinstituut zijn bestaansgrond.

Kortom, het topinstituut moet werken aan waarde, werkende ketenoplossingen bieden en het invoeren van innovaties ondersteunen.

Ik heb er alle vertrouwen in!

Walther Ploos van Amstel.
TNO Mobiliteit en Logistiek

Deze column is een bewerking van een column die eerder is verschenen op www.scmonline.nl