De veranderplannen zijn vaak niet het probleem. In veel organisaties liggen ze al klaar: strategische routekaarten, veranderprogramma's, implementatieschema's. Wat vooral ontbreekt is beweging. Want zodra de druk oploopt, vallen we massaal terug op reflexen die ooit logisch leken, maar nu vooral vertragend werken.

We organiseren nog steeds in silo’s, denken in functies en sturen op controle. Terwijl werk en werkelijkheid allang veranderd zijn.
Neem de klassieke veranderaanpak. Dan wordt eerst het plan formeel vastgesteld, daarna een werkgroep gevormd, vervolgens vaak aan het eind van het traject 'moeten mensen worden meegenomen'. Communicatie komt pas in beeld als het besluit al genomen is. Dan wordt weerstand gezien als iets dat opgelost moet worden, in plaats van een signaal dat er iets schuurt.

Wat ik keer op keer zie: beleid, gedrag, technologie en communicatie trekken niet samen op. Verandering blijft een papieren werkelijkheid. Waarbij alles klopt in het plan, maar in praktijk verandert er niets. Ondertussen wordt dat wel van mensen verwacht. En keer op keer die verbazing over geen motivatie en geen betrokkenheid.

Wat ik ironisch vind? Veel inzichten die nu als vernieuwend worden gepresenteerd, denk aan betekenisvol leiderschap, luisteren, veiligheid, emotie, taal, zijn al decennialang bekend. Binnen communicatie, gedrag en organisatiekunde. Maar pas als ze verpakt worden in de taal van strategie of consultancy, het liefst in Engelse termen, lijken ze serieus. 

Dat is geen stijlkwestie, dit is een systeemkwestie, waar reflexen op gebaseerd zijn. Het zegt iets over wie gehoord wordt. Over wie richting mag geven aan verandering. Structuren bepalen niet alleen wat we doen, maar ook wie mee mag praten. Juist dat gesprek ontbreekt. We praten over implementatie, KPI’s, governance. Maar zelden over betekenis, over de onderstroom, over taal. Terwijl dáár beweging begint.

Het zit hem niet in de structuur, maar in de interactie.

Nu AI, digitalisering en maatschappelijke opgaven alles complexer maken, hebben we een andere veranderaanpak nodig. Eentje waarin hybride professionals de ruimte krijgen om beleid, gedrag, technologie en communicatie te verbinden. Niet als 'uitvoerders van verandering', maar als mede-architecten ervan.
Dat vraagt leiderschap dat spanning kan verdragen. Dat niet sussend geruststelt, maar dat eerlijke gesprekken voert over wat schuurt en wringt en over wat echt nodig is.

Veranderen is nooit neutraal. Het vraagt om keuzes en om taal die richting geeft. Het vraagt ook om het lef om oude reflexen te zien en te doorbreken, ook als ze vertrouwd voelen.

Mijn pleidooi? Stop met veranderen op papier. Begin met betekenisvol gesprek. Daar zit namelijk namelijk de echte beweging.