Het probleem is niet IT, het probleem is desinteresse

Gemeente Eindhoven staat digitaal op een achterstand… Een nieuw digitaal systeem zit er voor de komende Tweede Kamerverkiezingen niet in… Dienstverlening mag in eerste instantie best via een website of app verlopen, maar uiteindelijk moet de burger ergens kunnen aankloppen… Het zijn zomaar wat onderwerpen die de afgelopen weken in het nieuws verschenen. Digitalisering en de overheid is een hot topic. Onze koning besteedde er zelfs een deel van zijn laatste troonrede aan. Volgens hem verdwijnt de menselijke maat uit het zicht bij de dienstverlening van de overheid. De dienstverlening moet daarom hoger op de agenda, want burgers mogen eenvoudigweg verwachten aan het overheidsloket goed te worden geholpen. Als oorzaak van de huidige problemen wordt onder andere verouderde ICT genoemd. Daar ben ik het niet mee eens.

Gezocht: interesse

Het is niet de verouderde technologie die een rol speelt in de huidige problemen, het is een gebrek aan interesse in technologie. Wanneer iemand ergens interesse in heeft, dan staat hij te springen om te verbeteren en te vernieuwen. Iets dat bij de overheid lang niet is gebeurd.

Bestuurders hebben de afgelopen jaren simpelweg te weinig tot geen interesse getoond in ICT. Ik vergelijk het graag met het kopen van een huis, daar tien jaar niks aan doen en er dan achter komen dat het verouderd is. Daar loopt de overheid nu dus tegenaan. Kijk naar de belastingdienst of het UWV. Daar wordt gewerkt met één groot systeem dat af en toe is verbeterd, maar nooit is vernieuwd. Allereerst geldt hier ook weer de huis analogie. Daarbij komt dat het niet verstandig is te denken dat één systeem alle problemen kan oplossen. We hebben toch ook verschillende apps op onze smartphones?

Het feestje van de IT-afdeling

De technologie die nodig is om de huidige problemen op te lossen, die is er wel. Alleen bestuurlijk, maatschappelijk en qua regelgeving zijn we er niet op ingesteld. Zo heeft de politiek het de laatste jaren pas over het aanstellen van een minister van Technologie. We leven inmiddels in 2020, dus je zou denken dat ieder zelf respecterend overheidsorgaan een eigen minister van Informatie heeft. De praktijk wijst echter anders uit. Loop een gemiddelde gemeente binnen, vraag om een medewerker die iets weet van technologie en er zal een IT’er voor je neus verschijnen. Op dit moment is er slechts één gemeente in Nederland die geen balie meer heeft. Dat is er één op de 355!

Van analoog denken naar digitaal werken

Hoe komt het dan dat er nu opeens interesse wordt getoond in dit onderwerp? Simpelweg omdat de maatschappij erom vaagt. Burgers vragen zich af waarom zij hun paspoort niet digitaal kunnen bestellen en afhalen bij de supermarkt om de hoek. Waar bedrijven een inside-out strategie voeren, werkt de politiek outside-in. Nu burgers gewend zijn aan een bepaalde mate van digitalisering, móeten overheidsinstellingen hier ook wat mee gaan doen. Het is tijd om over te stappen van analoog denken naar digitaal werken.

Dit moet een prominent thema zijn dat verder dan de IT-afdeling gaat. ICT moet ook van de bestuurder zijn op alle lagen in de overheid.

Het is tijd dat overheden en gemeenten wakker worden geschud. Durf de stap te zetten, de lange adem te hebben en te investeren in een digitale toekomst.