Positieve discriminatie van vrouwen?

Besturen moeten voor minimaal 30% uit vrouwen bestaan. Is dat positieve discriminatie? Grijze en (eigen)wijze heren denken nu niet meer aan de bak te komen. Ik zou denken: eindelijk gerechtigheid. Positieve discriminatie bestaat al eeuwen, maar dan van mannen. Bij gelijke geschiktheid gaat de voorkeur uit naar een man.

Organisatieculturen zijn op de mannelijke leest geschoeid. Mannen hebben organisaties opgericht, ver voordat er vrouwen in het vizier kwamen. Het hoger onderwijs liet vrouwen eeuwenlang niet toe en tot ver in de jaren 50 moesten gehuwde vrouwen toestemming vragen aan hun man om te werken, of het werd ze überhaupt verboden.

Organisatieculturen zijn afgestemd op de wensen en mogelijkheden van mannen. Werkuren, vergaderstijlen, netwerken en de bedrijfsrituelen bijvoorbeeld zijn afgestemd op mannelijke voorkeuren. In de loop der tijden is er veel veranderd, maar veranderingen aan de top van een bedrijf of instelling gaan nog steeds moeizaam.

Hier lopen de mannen rond die het gemaakt hebben en er daarom van overtuigd zijn dat zij weten hoe het moet. Zij houden hun organisatiecultuur op allerlei subtiele manieren in stand. Zij kiezen klonen van zichzelf om die cultuur te handhaven. Het gebeurt vaak niet eens zo bewust, het is de macht van de vanzelfsprekendheid. Mannen kijken nu eenmaal anders naar vrouwen dan naar elkaar.

Maar al die witgekleurde mannelijkheid aan de top doet ook iets met mensen die niet mannelijk zijn. Als je als vrouw steeds maar weer deze mensensoort boven je ziet, dan krijg je het gevoel dat je daar niet bij hoort. Dit speelt op onbewust niveau en haakt in op oude aangeleerde stereotype denkpatronen over hoe bijvoorbeeld een manager er uit hoort te zien. Ambieer je als vrouw een topfunctie, dan moet je niet alleen strijden tegen de vooroordelen van anderen, maar ook tegen de demonen in jezelf. En je moet je aanpassen aan die mannelijke organisatiecultuur.

Deze vaak onbewuste strijd levert meetbare stress op en kost hersencapaciteit. Je gaat je als vrouw extra bewijzen of haakt af en schroeft je ambities omlaag.

Vrouwen aan de top helpen – alleen al door hun zichtbaarheid - andere vrouwen en mannen om hun ingesleten denk- en gedragspatronen te veranderen. Het leidt tot een meer open en transparante organisatiecultuur, waarbinnen vrouwen zich minder hoeven aan te passen aan mannelijke normen- en waarden. Dit lukt niet met een enkele topvrouw, maar alleen als vrouwen stevig vertegenwoordigd zijn.