De onderwijsinspectie

Een paar weken geleden was het weer stress bij ons thuis. Mijn vrouw is lerares in het basisonderwijs en de onderwijsinspectie zou weer langs komen. Als consultant in de private sector was ik natuurlijk direct geïnteresseerd in wat zo’n inspectie dan precies inhoudt. Hoe wordt een school doorgelicht? Wat zijn de KPI’s? Dat soort vragen. Mijn vrouw gaf aan dat ze interviews houden met de leerkrachten en een afvaardiging van het bestuur en in de klassen meekijken tijdens enkele lessen.

Op de dag van de inspectie kwam ik ’s avonds thuis en vroeg hoe de inspectie was gegaan. Conclusie: niet zo goed. De inloop ’s ochtends duurde te lang, het moment tussen het met pauze sturen van de kinderen en de start van de volgende les was ook te lang en er werd zo nu en dan tijdens de les afgeweken van afspraken. Dit was een deel van de de observatie in verschillende klassen. Op het eerste gezicht prima verbeterpunten leek mij tot de uitleg kwam.

’s Ochtends deden een paar kinderen er wat langer over om de klas in te komen. Om er voor te zorgen dat er efficiënt gestart kon worden koos de leerkracht er voor om even te wachten tot iedereen zat om met de hele klas te beginnen. Een dergelijk geval was er met de pauze. Er moest in die pauze namelijk eerst met elkaar fruit gegeten worden en vervolgens nog even 10 minuten rennen over het schoolplein. Voor de pauze stond 15 minuten, uiteindelijk duurde het allemaal in totaal 20 minuten. Ja, dit wordt geklokt.

Tot slot het afwijken van afspraken. De leerkracht had aangeven dat de kinderen zelf mochten bepalen wat voor werk ze zouden doen in dat uur. De kinderen waren dermate druk dat de leerkracht besloot om met z’n allen te gaan lezen om de rust weer terug te krijgen.

Van sturen op uren naar sturen op output
De manier waarop zo’n inspectie plaats vond kwam op mij nogal ouderwets over. Vooral het sturen op uren in plaats van output verbaasde mij. Is het zo erg als een pauze 5 minuten langer duurt, of als er wat meer tijd wordt genomen voor de inloop om de kinderen de tijd te geven om met elkaar te starten zonder interrupties?
In het bedrijfsleven wordt er al lang gestuurd op output, waarom zou dit niet werken binnen het onderwijs? En hoe zou een inspectie hier op moeten controleren?

Belangrijkste vraag is natuurlijk, “voor wie inspecteer je een school?”. Het antwoord zou naar mijn mening moeten zijn, “de ouders en voortgezet onderwijs”. Dat is volgens mij ook direct de manier waarop een inspectie zou kunnen sturen op output. Zie de school in eerste instantie als een blackbox, praat met de ouders en vraag aan ouders en vervolgopleidingen hoe tevreden ze zijn over de prestaties van de leerlingen. Als zowel de ouders als het voortgezet onderwijs tevreden is, hoeft de school zelf niet geïnspecteerd te worden. Geeft een van beide geen voldoende dan moet er ingegrepen worden en dit start met een interne inspectie.

Hopelijk komt er een moment waarop een school zelf mag bepalen hoe ze hun onderwijs inrichten en de inspectie controleert of de stakeholders tevreden zijn.