Hoe is het mogelijk, dacht ik als geboren Rotterdammer. Hoe is het mogelijk dat een ex-wethouder van Amsterdam Burgemeester wordt van Rotterdam. Het moet niet gekker worden daar in Nederland. Straks komen we er nog achter dat deze goede man een Ajax-supporter is. En weer doen we er niets aan. Wel ik laat het er niet bij en u mag deze column zien als een rechtstreeks protest.
Daarvoor moet ik wat meer argumenten verzinnen, want met de hierboven gepresenteerde gevoeligheden zal ik nog geen medestanders krijgen.
“Mensen, Rotterdammers, kijk uit wat u binnenhaalt…” Nee zo wordt het niets… “Rotterdam heeft een cultuurprobleem.” Dat klinkt beter. Ik ben even de expert, ik weet het nodige van cultuur.
Maar nu serieus:
Een cultuurprobleem kunt u herkennen doordat de organisatie teveel met zichzelf bezig is, in plaats van met de wereld om haar heen. Dat gegeven leid ik af uit het andere feit over deze burgemeester: van Marokkaanse oorsprong. Een vertegenwoordiger van de immigranten dus. Net als Obama in feite. Het is iemand die het gemaakt heeft, een grote staat van dienst, “snel carrière gemaakt,” hoor ik mensen zeggen op de tv… De juiste man. Burgemeester Cohen staat achter hem. Begrijpelijk.
Echter het gaat hier om een reëel dilemma. Kiezen we iemand van buiten of iemand van binnen de organisatie. Voorbeelden op de beurs, geven aan dat het niet uitmaakt. PHILIPS topman (CEO) Kleisterlee is opgeklommen vanuit de Philips-organisatie en heeft het bedrijf en de cultuur weten te veranderen. Onder andere is het hoofdkantoor verplaatst. Naar Rotterdam als ik me niet vergis. WOLTERS KLUWER is een voorbeeld waar de CEO (Nancy Mckinstry) uit een van de dochterbedrijven kwam, Wolters USA. Zij werd CEO om de cultuur van Wolters te veranderen naar meer Amerikaans voorbeeld.
Ook al kan het allebei, de vraag is: wat is nu het belangrijkste criterium waaraan de nieuwe CEO moet voldoen. Wat drijft de beslissing?
Ik ben niet goed meer op de hoogte van de problematiek in Rotterdam, maar ik kan me voorstellen dat met de keuze van Ahmed Aboutaleb, men vooral gefocust heeft op de interne problemen. Aboutaleb vertegenwoordigt de immigrant en hij laat het goede voorbeeld zien. Dat is een belangrijke functie van burgemeester. Daar is dus veel voor te zeggen. Echter er is nog een veel belangrijker probleem, en dat is wat zich in de wereld afspeelt. De externe vertegenwoordiging is even belangrijk.
Willem Vermeend hoorde ik van repliek dienen gisteren bij Pauw & Witteman en zei; “ja mevrouw, we leven in een internationale wereld.” Helemaal mee eens. Echter dat werkt twee kanten op.
Een voorbeeld. Icesave had zijn zinnen gezet op Nederland. Waarom Nederland en niet Frankrijk, Spanje, Duitsland, zou je kunnen denken: Nederland, omdat ze weten dat Nederlanders open staan voor nieuwe ideeën (innovatie), goede spaarders zijn EN zuinig zullen we maar zeggen. Een hoge rente spreekt aan bij de Nederlanders. Als je destijds had gezegd, je kan in Italië tegen 10% rente ontvangen en hier 4 had men nog gezegd, Ja dan krijg ik zeker Italiaanse lires. Dank je. Maar nu is men de factor risico vergeten.
Belangrijker is dat Nederland zich internationaal op de kaart (te kijk) heeft gezet. Typisch Nederlands denkt men bij het incident. “Men gaat voor het goedkope geld. Dan zal de kwaliteit wel te wensen over laten…”
Dat imago nekt ons nu. ING verliest vandaag 20%. Men denkt dat ze ook problemen krijgt. Aegon, de verzekeraar is al voorgegaan. In Spanje dalen de banken niet zo hard. En dat verschil is deels te wijten aan het imago. Nederland neemt teveel risico.
Ook op bestuurlijk vlak neemt ze nu risico. Een krant in Spanje rapporteert:
Rotterdam eerste stad in het westen waar een immigrant van oorsprong Marokkaans en moslim, burgemeester wordt… Het is op zich innovatief en het vraagt lef om deze stap te nemen, maar laten we niet vergeten dat er risico’s aan zitten. Niet is zonder risico’s.
Nederland neemt risico’s. Met Icesave, en nu met de voorgestelde burgemeester. Het is uit te leggen als je kijkt naar de problematiek in Nederland, maar is het ook internationaal uit te leggen. We zijn als kleine economie erg afhankelijk van buitenlandse kapitaalstromen en imago doet ertoe op wereldniveau. Het is mogelijk dat buitenlandse investeerders minder zullen investeren en beleggen in Nederlandse titels juist door dit imago. Men kiest dan liever voor Duitsland – daar kan je tenminste op aan.
Een cultuurprobleem herken je aan het feit dat mensen met interne problematiek bezig zijn en niet met de wereld eromheen.
Willem Vermeend zei m.i. terecht dat de crisis mogelijkheden bieden om te investeren in alternatieve energie. Windmolens bijvoorbeeld, Fleur Agema was het daar niet mee eens en was een voorstander van “kernenergie.” Hoe is het mogelijk dat we op dat vlak daar nu niet uitkomen. Kernenergie past niet bij het kleine Nederland, dat moet je overlaten een de groteren zoals Frankrijk, Engeland en Spanje. Maar dat zijn wel de thema’s waar de “business” over gaat. Dat moet bepalend zijn voor de keuze van een burgemeester, iemand met een visie voor waar het heen moet met de stad en niet iemand die een deel van de interne organisatie zo goed mogelijk vertegenwoordigt.
Een cultuurprobleem dus.
Ik hoorde Leon de Winter zeggen dat “als je van Amerika een soort Zweden wilt maken, je Obama moet kiezen.” Een interessante uitspraak van een kenner van de cultuur. In hoeverre past de nieuwe leider bij een land of stad? Hoeveel ruimte is er om te veranderen? Bij de verkiezingen in de VS zijn maar twee kandidaten, dat maakt het extra moeilijk. In Rotterdam zijn er diverse geweest neem ik aan. Interessant zou de gedachte-exercitie zijn of het proces van een gekozen burgemeester dezelfde uitkomst zou hebben opgeleverd?
Wat ik in ieder geval weet is dat over deze keuze niet goed is nagedacht. Men heeft zich te snel laten leiden door een idee, uit een bepaalde invalshoek en men heeft niet gekeken naar de impact op het geheel.
Denken vanuit het geheel en de samenhang, dat gebeurt nog te weinig. Voor de kleine schare aan volgelingen die ik na deze column nog heb zou ik willen zeggen, kijk eens naar het begrip bedrijfsarchitectuur. Dat is een andere manier van denken. En die is hard nodig.
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
Een interessante stelling, zeker gezien de nauwgezetheid waarmee vertrouwenscommissies doorgaans hun werk doen (even daargelaten of je niet liever een directe verkiezing had gehad), en dat vergeleken met jouw toch vrij snelle reactie.
Je was er, net als ik, niet bij en kent, net als ik, slechts een deel van de relevante factoren en het doorlopen beslissingsproces. Maar blijkbaar toch genoeg om het (a) beter te weten en (b) toch niet met een betere oplossing te komen.
Op deze manier heb je als consultant altijd gelijk, maar voeg je weinig toe.
Zeker in het licht van je stelling "Ik vind dat je als consultant / adviseur een positie moet innemen" (zie http://www.managementsite.nl/columns/1356/Geen-vertrouwen-in-ABNAMRO-wel-in-Fortis.aspx) valt me dat eigenlijk een beetje van je tegen.
Moet de burgemeester de interne organisatie vertegenwoordiger zijn en visie hebben? Een gemeentesecretaris is hoofd van het ambtelijk apparaat en wat visie betreft is net de Stadsvisie 2030 voor Rotterdam vastgesteld. En verdere visie zal de nieuwe burgemeester vast wel hebben.
Ik begrijp denk niet waar dit artikel over gaat. Is nu het punt dat we beter moeten kijken naar de bedrijfsarchitectuur (een na laatste zin?).
Als je naar het uiteindelijke gebouw kijkt, dan weet je ook hoe het proces tot stand gekomen is, meestal is dat via een traditionele kosten-baten-analyse. Wat ik voorstel is een compleet andere benadering, gebaseerd op een concept, principes en beeldvorming. Waar moet Rotterdam aan voldoen? En wat betekent dat voor de bestuurder.
Was Napoleon een Fransman? Niet echt, kijk de geschiedenisboeken er maar op na. Dat immigranten belangrijke posities innemen is dus niet nieuw. Echter de naam Napoleon past typisch bij Frankrijk, het verschil met het oorspronkelijke Italie is minimaal. Dat kan je niet zeggen van de naam van de huidige burgemeester van Rotterdam.
Een vrouw als burgemeester zou me zeer logisch geleken hebben, een prima representatie van de Rotterdamse bevolking. Een vrouw is altijd goed, past ook bij het tijdsbeeld en is een zeer neutrale keuze. Kijk op het internet en men zoekt "vrouwelijke en allochtone burgemeesters." Een Marokaanse (vrouw) had m.i. nog net gekunt en een homofiel (geimmigreerd vanuit Marokko) was ook prima; typisch Nederlands had ik dan gedacht. Dat denk ik nu niet.
Een betere oplossing aandragen? Typisch een uiting van de "hoe-dan-wel-cultuur," dat is een van de redenen waarom we nu met de kredietcrisis zitten; je mag niets meer zeggen of afwijkende meningen laten horen; ook als dat evt. met emotie gebeurt of negatief klinkt. Ben ik niet gevoelig voor.
Door anders te denken kan je veel sneller to-the-point komen. Als jij denkt dat de vertrouwenscommissie hier criteria voor had en expliciet een immigrant wilde hebben dan vind ik het prima, maar ik denk dat ze een proces-gerichte besluitvorming hebben gehanteerd en niet een waar eerst een profiel wordt geschets van wat wenselijk is.
Maar keuzes overvallen ons, omdat we niet voorbereid zijn. Het ontbreekt aan visie aan lange termijn denken en dus moeten we snel een keuze maken die niet ideaal is. Anders waren er b.v. vrouwelijke kandidaten geweest.
Verder over innovatie. MIsschien pakt het goed uit. Nu de burgemeester er is kunnen we hem alleen maar steunen, maar ik zou hebben gezegd; begin eerst eens met een stad als Gouda en kijk dan verder. Innovatie brengt risicos met zich mee.
Dat je het beroep IT architect beschermt is volgens mij niet nodig. Ik ben onafhankelijk, geen architect, ik heb alleen een boek geschreven over bedrijfsarchitectuur waarin een profiel van een bestuurder staat opgenomen (hoofdstuk 10); deze zal soms de rol van architect moeten spelen, als hij dat niet zelf kan moet hij die rol inkopen of beleggen bij het team, anders komt er geen evenwichtige bouw. Daarnaast zijn nog vele andere rollen nodig. In mijn visie is er geen functie van architect nodig, maar moet de rol van architect wel belegd zijn binnen de organisatie; en daar schort het heel erg aan. Men bouwt vollop binnen bedrijven, maar de samenhang is soms ver te zoeken. In dit voorbeeld van Rotterdam laat ik dat zien, volgens mij visie: het is transparant iedereen mag er op reageren. Onafhankelijk, zonder dat ik zelf architect ben. Dit is hoe ik denk, soms negatief, dat is een stijl. Verder gewoon eerlijk zoals ik voel en denk.
Als je van tien architecten een visie vraagt ontvang je elf meningen; net zoals bij economen. Dat hoort bij het beroep.
Met deze column - op deze managementsite - poogde ik een vergelijking te maken tussen een gemeente en een bedrijf. Mijn gekozen stijl - iets te stelling en wellicht enigzins arrogant (je hebt gelijk @G-J)- lokt misschien niet de juiste dialoog uit, terwijl dat wel de bedoeling was.
Of je het nu bedrijfsarchitectuur noemt of samenhang, het gaat om het volgende:
ING is in 2006 de Formule 1 gaan sponsoren. De F1 maakte een internationaal (globaal) publiciteitsbereik mogelijk. Wat men m.i. niet genoeg meeneemt in de besluitvorming is hoe een dergelijke stap - in dat geval van sponsorship - de hele bedrijfsvoering en het imago beinvloedt; het belang van performance management, resultaat gerichtheid, een cultuuromslag, personeel krijgt gratis kaarten, maar vinden ze het echt leuk, vraag ik me af. Typisch Amerikaans. Net als de CEO van Wolters die uit de VS "moet" komen, om een cultuuromslag te bereiken. Waarom, vraag ik me af. ING is inmiddels (bijna) uit de bocht gevlogen. Het sponsorship van de veel degelijkere en menselijkere Marathon in New York geeft een heel ander imago. De Rabo sponsort wielrennen dat past bij een bank met een AAA rating.
Als inhoudelijke discussie biedt deze case van Rotterdam voldoende aanknopingspunten: cultuurproblemen, voorzitterschap, imago, interne focus, externe focus, etc. Een simpele reactie zou kunnen zijn: "je vergelijking gaat mank want... dit of dat. Een burgemeester is geen CEO en een stad geen bedrijf." Punt.
Ik hoor je zeggen dat de Rotterdammers "ook geen probleem hadden met Opstelten." Dat kan je opvatten als een cultuurprobleem: men vindt alles goed. De stap naar onverschilligheid is dan niet te groot.
De enige reden waarom deze man geen burgemeester zou moeten worden, is wanneer hij geen goede bestuurder zou zijn.
Maar je rept met geen woord over zijn bestuurlijke kwaliteiten en bent alleen vergelijkingen aan het trekken om een punt te maken. Voor mij blijft het punt echter vooralsnog onduidelijk.
Zijn 'wij' niet toe aan een allochtoon als burgemeester van een grote stad?
Hoeveel jaar zouden we moeten wachten tot we dat we zijn?
De eerste vrouwelijke burgemeester was ook een risico, de eerste zwarte president evenzeer.
Ik vind het dapper van Aboutaleb dat hij dit aan durft. Alle ogen zijn op hem gericht en als hij het goed doet, geeft hij een geheel nieuw integratieperspectief. Lijkt me goed voor de Marokkaanse jongens die hier nu niet echt aarden, om te zien dat hard werken hier wel degelijk ergens toe leid.
Je argument - nieuw leven in het integatiedebat - is nu precies de focus op cultuur en blijkbaar dus een probleem. Bovendien, er kwam geen debat, want er is geen gekozen burgmeester.
De kwaliteiten van de persoon. Heb ik het inderdaad niet over gehad. Maar ik twijfel ook niet aan de kwaliteiten de bankbestuurders (allemaal van hun voetstuk gevallen sinds kort) en,
ik twijfel ook niet aan de kwaliteiten van Paul Krugman. Deze ontving de nobelprijs voor de economie. Weet je (mede) waarom dat gebeurde, omdat een selectiecriteria bij de Nobelkandidaten is inhoeverre ze passen bij de visie van het Nobel-committee. Krugman is tegen Bush en dat past precies. Daarmee maakt het Nobel-committee een politiek statement. (Doen ze wel vaker).
Ik denk inderdaad dat dit soort overwegingen gespeeld hebben bij de verkiezing van de Burgemeester van Rotterdam en het lijkt me dat de focus op het integratieproblematiek te veel aandacht krijgt. Er is meer. En dit kan later een risico worden.
Let wel, dit is een managementforum. Dat ik mogelijk 400.000 negatieve reacties had kunnen verkrijgen op deze column had ik vooraf ook al ingeschat...