Leidinggevenden: durf kritiek op te merken!

Leidinggevenden moeten de moed hebben kritiek van werknemers op te merken en hen aan het woord te laten. Benut de kritische bevindingen van werknemers op alle niveaus in een organisatie. Maak gebruik van observaties, contacten en netwerken van medewerkers. Geef ze de nodige vrije regelruimte en luister naar hun kritiek.

Bedrijfsethiek is in allerlei vormen gestandaardiseerd en ingebouwd in organisatiepraktijken en is tegenwoordig beter bekend onder de term Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Onder ethiek wordt verstaan als positief verzet: ‘de besliste wil om zo niet bestuurd te worden, zonder beginsel of alternatief’. Dit breekt ruimte open voor het onbesliste. Het debat rond klimaatverandering is hier een typisch voorbeeld van: geen enkele expert heeft het laatste en beslissende oordeel over wat er precies te verwachten is. Ondertussen is iedereen betrokken partij.

Het heeft geen zin een organisatie ‘die het niet goed doet‘ aan de schandpaal van een publieke moraal te nagelen. Interessanter is het om het thema waar het om draait centraal te stellen mét de belanghebbenden eromheen: ‘De samenleving ‘economiseert’, het bedrijf ‘vermaatschappelijkt’, de samenleving verandert en is in haar ontwikkeling onvoorspelbaar. Dit gaat iedereen aan.’ Een van haar stellingen:

De perfecte bedrijfsvoering van de ‘ovenbouwers van Auschwitz’ (Topf) is het bewijs dat gehoorzaamheid aan een systeem dodelijk ‘werkt’ en dat het (be-)oefenen van morele oordeelsvorming in een organisatie levensnoodzakelijk is

Er wordt bedoeld dat hiermee op dat zelfstandige, mondige en moreel bewuste medewerkers het verschil kunnen maken. Een organisatie brengt tegenstellingen samen, en iedereen die er deel van uitmaakt, krijgt daarmee te maken. Kritiek heeft een ‘onthullende’ werking, het is het levenselixer van een organisatie. Tegelijkertijd wordt kritiek gezien als bedreigend, slecht voor het imago en wordt kritiek ‘gesmoord’ door het te verbieden, te ontkennen of om te zetten in regels.

Omgaan met kritiek
- Kritiek ontvangen is veel moeilijker dan kritiek geven. Als leidinggevende is het wellicht nog moeilijker om kritiek te ontvangen.
- Laat blijken dat u een kritische houding kunt waarderen. Kritiek moet u immers als opbouwende feedback beschouwen.
- Leef u in in het standpunt van de medewerker. Dat helpt u de kritiek te waarderen.
- Als u de kritiek begrijpt en als terecht beschouwt, doe er dan iets mee.
- Vraag de medewerker de opbouwende kritiek te geven, zodra het nodig is, niet achteraf pas.
- Ga niet gelijk in de verdediging. Zodra u dat wilt doen, denk er dan aan dat alle kritiek opbouwende kritiek is.

Lees verder op:
Hoe bekritiseer je de baas (3): De tips.
Guyri Vergouw
Dit artikel geeft enkele tips die het bekritiseren niet alleen makkelijker, maar ook effectiever maken. Zowel voor de kritiekgever als voor de bekritiseerde zelf.

De rubriek ACTUEEL informeert u over recent verschenen artikelen in andere media. Bij elke bijdrage vermelden wij de oorspronkelijke bron. (bron: Suzan Langenberg van de Radboud Universiteit)