Leiderschap agility: het repertoire van verbinden

Goed leiderschap herken je niet aan wat een leider doet, maar aan de wil van anderen om met hem of haar mee op reis te gaan. De volger bepaalt dus uiteindelijk wat er “verleiderlijk” is. Dit stelt hoogleraar Strategisch Leiderschap Ron Meyer in een interview met Roemer Visser, executive professor bij TIAS. Zij verkennen wat deze stelling betekent voor leiderschap in de praktijk? ‘Leiderschap agility’, is zijn antwoord. De belangrijkste inzichten van de hoogleraar op een rij. 

De essentie van leiderschap

‘We dichten allerlei karakteristieken toe aan leiderschap. Je moet charisma hebben, je moet een goede communicator zijn, enzovoort. Er zijn allerlei manieren om je met iemand te verbinden en die ander te raken. Maar wat de één charismatisch vindt, vindt de ander misschien een beetje arrogant. Leiderschap tonen betekent de huidige enorme diversiteit aan mensen kunnen aanspreken. Dat vereist heel veel wendbaarheid.’ Leiderschap is volgens de hoogleraar daarom in essentie “verleiderschap”. 

‘Naast de wil om de lead te pakken heb je de vaardigheden nodig om je te kunnen verbinden met anderen.’

Leiderschap is te leren

Vaardigheden die helpen om iemand te verleiden zijn er genoeg. Denk aan communicatie, zekerheid uitstralen, goed luisteren. Doordat de vele verschillende vaardigheden om je te kunnen verbinden met anderen, te ontwikkelen zijn, is leiderschap te leren. Wat volgens Ron wel intern aanwezig moet zijn is de wil om uit je comfortzone te stappen. ‘Jij moet de lead pakken op een manier dat de anderen dit jou gunnen. Daarom moet je die relatie aangaan.’ 

Authentiek leiderschap?

Het gaat dus bij leiderschap om hoe je op de ander overkomt. En niet om “ze moeten me maar nemen zoals ik ben”, zoals onder het kopje authenticiteit nog wel eens gebeurt. ‘Dat is niet heel verleiderlijk’, benadrukt Ron. ‘Je kunt een brug slaan naar de ander zonder jezelf kwijt te raken. Je oprecht aanpassen aan wat de ander nodig heeft om met jou mee te willen op die reis. Als leider ben je dus constant op zoek naar “Wat is de wereld van die ander? Wat wil die? Waar zijn zij mee bezig? Wat spreekt hen aan?” En, “Weet ik daar die brug te slaan?”

Paradoxen in leiderschap

Voor het tonen van leiderschap zoals Ron dit voor ogen ziet, is er niet één antwoord of leiderschapsstroming die dé waarheid in pacht heeft. Elke benadering heeft zijn eigen kracht en valkuil met tussen die twee een spanningsveld of paradox. Met co-auteur Ronald Meijers bracht hij voor het boek Leiderschap Agility de verschillende leiderschapsstromingen in kaart om uiteindelijk tot de conclusie te komen dat ze allemaal gelijk hebben. In een bepaalde context weliswaar. ‘Het is aan de leider om op zoek te gaan naar wanneer de ene leiderschapsstijl en wanneer de andere leiderschapsstijl het beste aansluit.’

‘Door terug te vallen op simplistische modellen, maak je het leven makkelijk, maar het is niet effectief.’

Breed repertoire leiderschapsstijlen

Ron: ‘Hoe breder je stijlrepertoire is hoe meer je over de vaardigheden beschikt om in elke situatie verleiderlijk te zijn en de verbinding te maken. Elke situatie is uniek, elke persoon is uniek. Door terug te vallen op simplistische modellen, maak je het leven makkelijk, maar het is niet effectief. Probeer de situatie in te schatten, en pak dan uit je rugzak de stijl die het beste past.’

Balans in leiderschap agility 

Uiteraard heeft Leiderschap agility net als elke andere leiderschapsstroming een kracht en een valkuil. Te agile kan immers betekenen dat je met alle winden meewaait en mensen niet meer weten wat ze aan je hebben. ‘Je moet dan ook niet teveel een kameleon zijn’, benadrukt Ron. ‘Dan word je fake. Maar uiteindelijk moet je je toch aanpassen aan de situatie. Dat is de paradox. Hoeveel aanpassing en hoeveel consistentie, hangt van de situatie af. Het gaat elke keer weer over: “Hoe vind ik de balans? Hoe weet ik een verbinding te maken tussen twee kanten?” Er zijn geen absolute waarheden.’ 

Uit je comfortzone stappen  

De hoogleraar geeft toe dat de paradoxen in leiderschap niet comfortabel zijn. ‘Elke keer opnieuw heel even twijfelen, opnieuw nadenken over wat nu het handigste zou zijn. Dat is leiderschap tonen. Als je dat niet wil, moet je het vooral niet doen. Maar als je je leiderschap wil ontwikkelen, dan moet je het aandurven om elke keer weer uit je comfortzone te komen en je af te vragen “Wat heeft deze situatie nodig? Wat hebben deze mensen nodig?”’

Leiderschap is gedrag, geen positie

Tot slot onderstreept Ron dat leiderschap een gedrag is, en geen positie. ‘Je bent geen leider, je toont leiderschap. Jij moet als leider op cruciale momenten bedenken: nu is mijn leiderschap nodig, nu pak ik de lead. Op alle andere momenten is het prima om dat niet te doen, en iemand anders te volgen. Het is een bekende valkuil te denken dat mensen je willen volgen omdat je “de leidinggevende” bent. Nee, ze gaan je volgen omdat ze dat moeten. Maar jij kan eraan werken dat mensen dat wíllen.’

Beluister hier het hele gesprek tussen Ron Meyer en Roemer Visser in de TIAS-podcast Rethinking Leadership, aflevering 1. 

Beluister de podcast hieronder, of op je favoriete podcast app, zoals Spotify, Apple Podcasts, of via YouTube.