Keuzevrijheid

Nog niet zo lang geleden leefden we in het zogenoemde Vissentijdperk. Een tijdperk dat gekenmerkt werd door de hiërarchieke manier van werken. Keuzevrijheid in het dagelijkse leven was voor de meerderheid van de bevolking niet of nauwelijks aanwezig. Keuzes werden vaak niet bewust gemaakt. Ze werden zodanig beïnvloed door anderen dat er een bepaalde koers werd gevaren en je slechts de keuze had om mee te varen of niet. Met name het gedachtegoed van religieuze leiders was zo’n 2000 jaar geleden bepalend voor de manier van werken. Later kwamen hier politieke en maatschappelijke leiders bij.

In de afgelopen tientallen jaren heeft er in deze mate van keuze vrijheid een belangrijke verandering plaats gevonden. Dit houdt rechtstreeks verband met een nieuw tijdperk waarin we zijn aanbeland, namelijk het tijdperk van de Waterman, ook wel het Aquariustijdperk genoemd. Het gedachtegoed van de massa, ontstaan door politieke, maatschappelijke en religieuze leiders valt in het nieuwe tijdperk van de Waterman uit elkaar in een nieuw gedachtegoed gebaseerd op de mening van het individu.

Als voorbeeld zijn er de religieuze stromingen waarin je ziet dat dogmatische “waarheden” met betrekking tot letterlijke vertalingen van heilige schriften vanuit het Vissentijdperk veranderen in het proeven en dus onderzoeken van het geschrevene en het hiernaar handelen in de vorm van normen en waarden in het dagelijkse leven van het Watermantijdperk. Waar vroeger de kerk een zeer grote rol speelde binnen alle facetten van het leven en zelfs werd gedreigd met het verliezen van de plaats in de kerk of het werk indien de letter van een heilig geschrift niet werd gevolgd, wordt deze situatie niet meer geaccepteerd en wordt er een beroep gedaan op de mogelijkheid tot vrijheid van meningsuiting.

In het tijdperk van de Waterman zal het steeds meer zo zijn dat iedereen zelf onderzoekt welke keuzes er mogelijk zijn om vervolgens de juiste route uit te kiezen. Er wordt nu van mensen gevraagd om eerst de eigen normen en waarden te onderzoeken om vervolgens hiernaar te handelen en de verantwoordelijkheid hiervoor te dragen

Het gevolg van deze nieuwe manier van handelen is dat men in een veranderende omgeving nu ineens aangewezen wordt op zichzelf. Ervaringen hiermee ontbreken nog vaak en daarmee ook de basis voor vertrouwen.

Het proces van zelfonderzoek brengt in eerste instantie veel onzekerheid met zich mee. Waar juist dan terug gevallen kan worden op de intuïtie gaan mensen in plaats hiervan vaak op zoek naar kennis om een inschatting te kunnen maken welke gevolgen uiteindelijke keuzes met zich mee brengen. Dit om de kans te verkleinen dat er een ‘verkeerde’ keuze wordt gemaakt.

Dit innerlijk conflict is wereldwijd op grote schaal te zien. Een voorbeeld van de uitwerking van zulke conflicten is de “burn-out”. Er wordt een keuze verwacht en ik ben verantwoordelijk voor de gevolgen van die keuze. Welke keuze is goed? Wat als ik de verkeerde keuze maak? Zal ik maar gewoon de keuze maken waar mijn omgeving het meeste blij mee is? Wat verwacht mijn omgeving dat ik voor keuze maak?

Vertrouwen is het handelen op basis van positieve ervaringen en brengt innerlijke Vreugde met zich mee

Wanneer iemand de moeite neemt om vooral vanuit zichzelf te gaan handelen, is daarvoor veel tijd en ruimte nodig voor onderzoek. Iemand wordt dan aangewezen op zijn eigen normen en waarden. Dit stimuleert het nadenken over de vraag waarom iemand handelt zoals hij dat doet en wat de gevolgen hiervan zijn. Een voorbeeld kan dit alles verduidelijken.

Wanneer een vogel lang in een kooi heeft gezeten met de deur dicht en opeens gaat de deur open zodat de vogel de mogelijkheid heeft om het vrije luchtruim te kiezen, dan blijft de vrije vogel vaak in eerste instantie gewoon stokstijf zitten. Zo is ook vaak de reactie van iemand die met keuzevrijheid wordt geconfronteerd. In eerste instantie is er de mogelijkheid om te handelen op basis van een eigen keuze en toch zul je vaak net als de vogel, stokstijf blijven zitten. Je voelt diep van binnen vaak wel aan dat je een bepaalde stap kunt zetten, maar het zetten van die eerste stap, het daadwerkelijk handelen op basis van dat gevoel is vaak moeilijk omdat de gevolgen nog nauwelijks goed in te schatten zijn. Er is nog weinig ervaring opgedaan met deze nieuwe manier van handelen. Er is nog weinig vertrouwen hierin opgebouwd.

De aanloopmoeilijkheden in het hanteren van de keuzevrijheid kunnen zo uiteindelijk toch de innerlijke vreugde brengen van de vrije vogel die geniet van zijn mogelijkheden om het luchtruim te verkennen. Onwennig in het begin, maar naarmate de ervaringen zich vermeerderen steeds meer vertrouwend op het innerlijke kompas dat het bewegen in vrijheid tot een meer aangename levenswijze maakt dan voorheen mogelijk was zonder deze vrijheid van keuze.