Antonio Damasio schreef in ‘Het gelijk van Spinoza’ het volgende; ‘een van de vele redenen waarom sommige mensen leiders en anderen volgelingen worden, waarom sommige ontzag afdwingen en anderen terugdeinzen, heeft weinig te maken met kennis en vaardigheden en veel met de wijze waarop bepaalde fysieke kenmerken en manieren van doen van een bepaald individu zekere emotionele reacties bij anderen stimuleren’.
Leider of volgeling, een gegeven? Zijn we tegen de tijd, wanneer we gaan deelnemen aan het arbeidsproces, allang gevormd door opvoeding en omgeving, zodat de keus ‘leider’ of ‘volgeling’ niet meer de onze is? Zijn we dan te laat en kunnen we leiderschap niet meer leren, ongeacht onze intelligentie of vaardigheid?
Er zijn wetenschappelijke bewijzen dat sociaal gedrag is aangeboren, dus genetisch, evolutionair is bepaald! Als voorbeeld geeft Damasio o.a. het aangeboren sociale gedrag van de worm ‘C. elegans’, die onder veilige omstandigheden en bij voldoende voedsel alleen ‘wenst’ te eten. Is het voedsel echter schaars en hangen er kwalijke geuren in de lucht (wormen schijnen via hun neus te communiceren) dan verzamelen ze zich en eten ze in groepjes! Je weet tenslotte maar nooit!
Damasio stelt verder dat; ‘de beschikbaarheid van een dergelijke sociale emotie een rol heeft gespeeld bij de ontwikkeling van complexe culturele mechanismen voor sociale regulering’.
Nu is de mens geen worm, maar het is zeer waarschijnlijk dat dit soort ‘emotioneel sociaal gedrag’ ook bij de mens een vast gegeven is, evolutionair ingeprent in onze hersenen!
Als dit zo is en we vanaf onze geboorte, onder invloed van deze sociale emotie, continu door opvoeding en omgeving ‘gedwongen’, deze vraag steeds opnieuw voor onszelf te moeten beantwoorden (leider of volgeling), dan kun je je afvragen of dit proces bij het volwassen worden al niet dusdanig is ingevuld en uitgerijpt, dat een wijziging (bijna) niet meer mogelijk is!
Samengevat; ‘bij de volwassen mens is de vraag; ‘leider of volgeling’ een gegeven, bepaald door één of meerdere biologische/evolutionaire factoren en (bijna) volledig ingevuld door ervaringen, opvoeding en omgeving tijdens het opgroeien! Waaruit dan volgt; ’als we als volwassene van rol willen/moeten wisselen, we deze net als een acteur, alleen nog maar (zo goed of zo kwaad) kunnen acteren, maar nooit meer werkelijk ‘zijn’!
Graag uw reacties.
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>