Ik verander dus ik ben

De wet van de aantrekkingskracht van het ontbrekende deel. Heeft u daar al eens van gehoord? Niet? De wet van de aantrekkingskracht van het ontbrekende deel is een zeer fundamentele wet als u ooit iets wil leren begrijpen van uzelf en de mensen om u heen. Ik heb ‘m zelf door schade en schande ontdekt en ik heb het tot mijn persoonlijke missie gemaakt om de mensheid inzicht te verschaffen in deze wet. Bent u al nieuwsgierig? Zie je wel, daar heb je het al. De wet is al in werking getreden. Ik heb iets genoemd zonder uit te leggen wat het is. U bent nieuwsgierig geworden naar de uitleg, maar die heb ik nog niet gegeven: Het Ontbrekende Deel!! Dat aantrekkelijk is omdat ik het nog niet aan u heb verteld.

Het principe achter de wet is vrij eenvoudig: Vraag een kind om te kiezen uit twee min of meer gelijke snoepjes. Net op het moment dat u denkt dat hij voor het ene snoepje kiest, trekt u het andere weg met de woorden: “Neem deze maar niet.” In 80% van de gevallen zal het kind dan juist zeggen: “maar ik wilde dat snoepje nu juist uitkiezen.” Het ontbrekende deel is aantrekkelijker geworden omdat je daar een gemis ervaart. Daarom ruilen mannen perfect functionerende auto’s, computers en mobiele telefoons in voor nieuwe exemplaren. Niet omdat ze niet goed meer zijn maar omdat er iets aan hun huidige apparaat ontbreekt. “Hij is wel goed maar je kunt er geen foto’s mee maken en E-mailen.” zegt zo’n man dan. Of: “Ik heb zo’n autonavigatiesysteem nodig om op tijd op mijn afspraken te komen” Voor die tijd kwam ik ook altijd op tijd en foto’s maken wilde ik daarvoor ook al nooit. Laat staan mailen. Maar het bestaat, ik heb het niet en dat voel ik als een ontbrekend deel. De wet van het ontbrekend deel wordt gevoed door de in wezen irreële gedachte dat dingen volmaakt of compleet moet zijn. En dat je dat kunt realiseren door te regelen, aan te schaffen en af te spreken.

Deze wet is ook van toepassing op veranderingen in organisaties. Mensen werken op een bepaalde manier met elkaar samen, ze hebben procedures en methodieken afgesproken die succesvol en uitvoerbaar zijn. Toch blijft er iets over dat net niet goed loopt. Er wordt net niet genoeg aan relatiemanagement gedaan of bepaalde kosten lopen steeds maar weer uit de hand. “Het roer moet om”, roept de door de wet van het ontbrekend deel bevangen manager. “Er moet hier iets fundamenteels veranderen!” Na de reorganisatie van de werkprocessen blijkt helaas vaak dat het probleem wel is opgelost, chapeau voor de manager, maar dat er nu ergens anders in de organisatie gaten vallen.

Veranderen is geen doel op zichzelf, veranderende organisaties zijn niet per definitie verbeterende organisaties. Dat zult u met me eens zijn. Soms is het verstandig om naar je organisatie kijken zoals een goede coach van een sportteam doet. Je moet het doen met de mensen die je hebt en je streeft er naar dat je team optimaal functioneert. Dat betekent dat je weet dat er plekken zijn waar gaten vallen en dat je probeert het spel zo te spelen dat de gaten niet zo’n probleem zijn.

Wil Princen