Ha, een recessie - nu niet snijden maar leiden

De R is weer in de maand, tijd voor het S-woord?De kredietpaniek op de financiële beurzen is achter de rug, en nu volgt de tweede en beslissende akte in de double whammy: een recessie. Van dreigende oververhitting tuimelen we in een sterke afkoeling. De net op gang gekomen inflatie lijkt alweer te gaan dalen, huizen gaan alweer moeilijker en tegen lagere prijzen over de toonbank, het consumenten- en ondernemersvertrouwen is al lang over z’n top, en ook de gerealiseerde winsten maar vooral winstverwachtingen van bedrijven nemen af. Waar we nog geen drie maanden geleden lazen over onvervulbare vacatures, groeiverstoring voor bedrijven die geen werknemers meer konden vinden of binden, arrogante sollicitanten, lage betrokkenheid van personeel en enorme, onvermijdbare salarisstijgingen, praten en lezen we nu over teruglopende aantallen vacatures en aanstaande ontslagrondes. Maar - hoe verstandig is het om nu maar weer de messen en kaasschaven tevoorschijn te halen en ons met een zekere berusting te focussen op het snijden?
 
Wegens succes niet herhalen s.v.p.Van 1995 tot en met 2000 groeide de Nederlandse economie elk jaar met minstens 3%. Onze arbeidsproductiviteit per gewerkt uur behoorde tot de hoogste in de wereld, en ontwikkelde zich in die periode geweldig. Het ging zó goed met ons, dat wij, de BV Nederland, op de jaarlijkse internationale concurrentielijst van het World Economic Forum in 2000 op de vierde plaats stonden. Hoe je het ook wendt of keert, dat succes was vooral een combinatie van handelsgeest, sterk stijgende arbeidsparticipatie en lage kosten. (De Nederlandse werknemer, de schrik van de jaren ’70 nog in de benen, was in 1982 in Wassenaar akkoord gegaan met een politiek van loonmatiging). Al in de jaren ’90 waarschuwde professor Kleinknecht voor de gevaren van een economisch concurrentie- en groeimodel gebaseerd op loonmatiging. En inderdaad, door de enorme krapte op de arbeidsmarkt van 1999-2001, verdampte ons internationale kostenvoordeel als dauw in de zon en verdwenen we uit de top 10 van de WEF-lijst. Elk voordeel hep z’n nadeel, zou je kunnen zeggen.
 
Twéé keer aan dezelfde steenSinds die tijd was 2007 pas het eerste (en voorlopig enige) jaar met een economische groei van meer dan 3%. Onze arbeidsproductiviteit ontwikkelt zich al jarenlang nauwelijks, en we hebben grote moeite om weer een rol van betekenis te spelen in de top 10 van de WEF-lijst. Gek genoeg ligt dat volgens de Erasmus Universiteit niet aan een gebrek aan technologische innovatie, maar komen we niet toe aan het toepassen en vermarkten ervan. Ondanks dat alles kwamen al in 2006 de eerste berichten over een krappe arbeidsmarkt in de media, en het is nog niet een kwartaal geleden dat het aantal moeilijk vervulbare vacatures historisch hoog was (en overigens nog steeds is).
 
Twee benen om naar een prachtige toekomst te lopenWe moeten nu toch echt concluderen dat Nederland niet alleen last heeft van de economische conjunctuur, maar vooral van de grenzen aan onze economische structuur. Dat het niet vanzelf goed komt. We hebben daarom twee hele grote uitdagingen in Nederland, waarvoor we nu een tweede kans voor herstel krijgen.
 
Ten eerste moeten we zoveel mogelijk Nederlanders aan het werk krijgen én houden. Dat voorkomt enerzijds een te sterke stijging van de lonen en anderzijds hoeven we dan niet meer geconfronteerd te worden met nee-verkopen. Zowel de overheid als werkgevers kunnen en moeten daar belangrijke, nieuwe bijdragen aan leveren. De Commissie Bakker heeft daar onlangs goede voorstellen voor gepresenteerd, en werkgevers moeten nu zelf toch echt de ruimte geven voor een professionaliseringsslag in HRM. Ze moeten aan strategische personeelsplanning gaan doen, aan HRMarketing (en dat betekent heel veel meer dan spannende, spitsvondige arbeidsmarktcommunicatie!) en aan employer branding. En HRM mee laten tellen in de directie- en bestuurskamers.
 
Ten tweede moeten we het potentieel en de energie van de werkondernemers veel effectiever gaan richten en aanboren. Andere delen van de wereld hebben veel grotere capaciteiten op het vlak van commodities en massale productie, maar dat is helemaal niet erg, prima zelfs! Wij kunnen ons richten op niches, innovaties, customer intimacy-gevoelige segmenten en relevante differentiaties. Innovatieve, creativiteits- en kennis-intensieve goederen en diensten, die inspelen op de uitdagingen van de 21e eeuw, beleving en service. Onze kracht moeten we niet langer zoeken in lage kosten, maar in (nieuwe) toegevoegde waarde, gecreëerd en geleverd door goede, gemotiveerde mensen.
 
Let’s go to the moon!
De sleutel tot onze toekomst heeft twee baarden: visie en veel geïnspireerde mensen. Dat vraagt om moedige, prikkelende, stimulerende, ambitieuze organisaties, met transformationele leiders. Gelukkig komt er een recessie, kunnen we even bij zinnen komen.
 
Wim Davidse
Dzjeng, business inspiration & transformation
 

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>