Geen OK-gevoel

Ook in de afgelopen week bleef de malaise op de beurzen aanhouden. Technische steunniveau's zijn daarbij doorbroken. Dit kan er toe leiden dat de indices nog eens 4 tot 6 procent dalen.

Niets kon de index steun geven in de afgelopen week. Bedrijfsresultaten waren weer redelijk. Het is eindelijk mooi weer. Maar de belegger ziet de zon nog niet schijnen.
In de komende dagen blijft voorzichtigheid geboden. De markt moet een aantal negatieve elementen verwerken. Zo hebben we te maken gehad met de werkgelegenheidscijfers in de VS. In juli kwamen er slechts 32.00 nieuwe banen bij. Europa mist charismatische leiders. De situatie in Irak blijft moeizaam En de olieprijs is sterk gestegen.

Om te beginnen met de werkgelegenheidscijfers in de VS. Deze leiden tot het gevoel dat de economische groei in de VS zal afnemen. Tot op heden heeft de overheid de groei gestimuleerd. Zodoende kon de banengroei achterblijven.

De groei heeft er voor gezorgd dat er een gigantisch overheidstekort in de VS is ontstaan. Hierdoor raken bronnen uitgeput om de economie te stimuleren via overheidswegen. En dat houdt weer in dat de consument meer betrokken moet raken bij de economie.

Als de banengroei stagneert ontstaat er een zwakke situatie. De overheid moet bezuinigen. Bedrijven nemen geen mensen aan en gaan minder produceren en minder investeren.
De rente is daarbij al zo laag dat dit geen hulp meer biedt. Zodoende kan worden gesuggereerd dat de werkgelegenheidscijfers voor de trend in de komende weken ongunstig zijn.
Een bijeffect is de zwakke dollar. De zwakke dollar en een zwakkere economie leiden weer tot zwakke exporten vanuit Europa. Europa heeft te kampen met een broos herstel in de economie. Elke verstoring zal dit herstel teniet doen.
Daar komt bij dat Europa te maken heeft met leiders die geen charisma hebben. De leiders van Europa zullen heus zeer intelligent zijn. De historie heeft echter uitgewezen dat een leider uiteraard intelligent moet zijn, maar bovenal charisma moet hebben. Kijk maar naar de jaren 90. Clinton straalde. Nog steeds zijn veel mensen verheugd om Clinton te horen spreken.
Ook zijn vrouw Hillary heeft deze feel-good-look. Volgens mij wordt zij de eerste vrouwelijke president van de VS. In Nederland hadden we Wim Kok. Ook hij had een charismatische uitstraling. Daarmee is nog niet gezegd dat ze de juiste politiek volgde, of dat je het eens was met hun beleid. Maar menigeen had wel een veilig en OK-gevoel, met als gevolg dat dit weer zichtbaar werd binnen de economie.
Dan hebben we ook nog eens te maken met de situatie in Irak, al raakt dat op de achtergrond. Maar ondertussen blijven er aanslagen plaatsvinden. In de aanloop naar de verkiezingen zal dit weer meer een thema worden. Daarbij kunnen de Amerikanen niet zo maar Irak verlaten en moet er dus een internationaal besluit komen om orde te handhaven. Echter, de belangen van Europa, Rusland, China en de VS zijn niet helemaal gelijk op dit moment.

De olieprijs komt daar nog eens bij. De paniek daarover geeft aan dat alternatieve energiebronnen nog steeds niet serieus worden genomen. Auto's kunnen rijden op koolzaad. De aanpassingen voor de motor zijn beperkt. Maar we blijven ons richten op olie.

De conclusie is dat de beurzen het spoor op dit moment bijster zijn. Als de problemen niet worden opgelost zal het herstel in het laatste gedeelte van 2004 niet plaatshebben. In dat geval zijn we weer terug bij af. Laat de politiek dit inzien en laten de juiste leiders opstaan om ons weer het feel-good-gevoel te geven.

Jan-Willem Struiksma is directeur van adviesbureau SCE in Amsterdam, www.SCE.nl.
Bron: DFT.nl