Flexibele arbeid

De laatste jaren is er een ontwikkeling naar een flexibele schil, een deel van de arbeid in een bedrijf waar snel afscheid van genomen kan worden en dat ook relatief snel ingehuurd kan worden. Bedrijven kunnen daardoor veel flexibeler op economische ontwikkelingen reageren. Volgens sommigen gaat dit de komende jaren nog enorm toenemen. Deze flexibele schil bestaat uit uitzendkrachten en zzp’ers.

Voordeel voor de werkgevers: ze hoeven geen mensen door te betalen waar geen werk voor is, zitten niet vast aan langdurige en kostbare ontslagprocedures, en hebben geen gedoe met een sociaal plan. Bij een dip zijn de lasten bovendien veel lager en een piek is snel op te vangen. Maar: flexibiliteit moet betaald worden. Een inhuurkracht is duurder dan een reguliere. Maar gelukkig is er ook wel eens een kredietcrisis. Dan kun je deze mensen als werkgever minder betalen dan je vaste mensen, met een beroep op de marktwerking. Zo wordt een nadeel toch nog een voordeel.

Voordeel voor de zelfstandige professional is dat hij kan kiezen voor het soort werk en voor welke opdrachtgever hij wil werken. Als het niet bevalt begint hij er niet aan of houdt er weer mee op. Je kunt doen waar je goed in bent, waar je passie ligt. Je hebt geen last van structuren en managers, want je bent ondernemer, onafhankelijk, niet alleen in naam, maar ook in geest. Je bent alleen bezig met activiteiten die echt je ding zijn. Bijzaken laat je over aan anderen. En als je werkt met plezier, hoef je nooit meer te werken.

De Nieuwe Armoede
Bij het ondernemerschap komt echter heel veel kijken. Acquisitie, opdrachten binnenslepen. En dat valt lang niet mee. Vooral niet in tijden van crisis. Je moet zelf zorgen voor je sociale verzekeringen en je pensioen. Doe je dat niet, dan bespaar je voorlopig wat geld, en dat lijkt heel prettig. Zolang het goed gaat met je. Vaak heb je als ondernemer echter een tijdje geen opdrachten, en als je er één hebt, is de prijs ver onder de maat. Echt ervan rondkomen kun je niet, maar gelukkig heb je nog een potje en soms nog wat resterende WW die je er nog een tijdje doorheen kunnen slepen.

Zo is er een enorme verborgen armoede ontstaan in Nederland. We noemen dat vol trots het entrepeneurschap in Nederland. In werkelijkheid is het de nieuwe armoede. Al die zzp’ers zonder inkomen tellen niet mee in de werkloosheidscijfers. Dus dat is mooi. Ze krijgen niet (of nog beperkt) een uitkering. Dus dat is voordelig. Ze tellen wel mee in de cijfers over ondernemerschap. Dus dat staat goed. De politiek kan gelukkig zijn. En zoals al eerder bleek, zijn ook de bedrijven er alleen maar beter van geworden.
Dus de zelfstandige professionals zijn eigenlijk de grote slachtoffers van de crisis. Maar die hoor je niet. Want ze spelen ondernemer. En een ondernemer zegt altijd dat het goed gaat, anders koopt helemaal niemand meer bij hem.

Vrijwillig?
‘Ze zijn er zelf aan begonnen. Het is een bewuste keuze. Ze zagen het grote geld en daar zijn ze voor gegaan, dus ze moeten niet zeuren.’ Dit soort argumenten hoor ik regelmatig en ik denk dat het voor een bepaalde groep wel opgaat. Met name in de bouw en in de zorg is dit fenomeen ontstaan. Maar met het grotere geld kwamen er ook grotere risico’s, en daar wordt men nu mee geconfronteerd. Het overgrote deel van de zelfstandige professionals die ik de afgelopen jaren heb ontmoet – en dat zijn er heel veel – heeft ook een bewuste keuze gemaakt: weg bij het knellende management, de regeltjes, de beperkingen aan het vakmanschap. Ze willen hun passie in het werk stoppen. Maar ook hebben ze bijna allemaal wel een ‘aanmoediging’ gehad van hun bedrijf om weg te gaan.

Gevolgen
Door deze latente werkeloosheid wordt ongelofelijk veel passie, kennis en ervaring op dit moment niet ingezet. Dat is bovendien al langere tijd het geval. Passie stroomt weg. Vaardigheid gaat verloren. Kennis blijft niet up-to-date. Ervaring groeit niet meer mee met de ontwikkelingen. In alle voorspellingen over de arbeidsmarkt hebben we alle arbeidskrachten binnen een paar jaar keihard nodig, maar tegen die tijd hebben we een grote groep verloren laten gaan, die wel nodig maar niet meer (goed) inzetbaar is. De bedrijven, de managers zouden wakker moeten worden (HR managers, waar zijn jullie?) en nú maatregelen moeten nemen dit te voorkomen. Dit is misschien niet in lijn met de kortetermijnbelangen, maar managen is juist ook wat verder dan de korte termijn kijken.