Eerst het vreten, dan pas de ethiek

U hebt een afnemer die jaarlijks goed is voor ongeveer 18% van uw verkopen. Mede dankzij deze afnemer weet u al een groot aantal jaren een stijgend operationeel resultaat te boeken. Er is echter een probleem. Uw afnemer is wel erg traag van betalen. Met de schuldbewijzen kunt u niet alleen uw kantoor, maar ook uw hele fabriek behangen. Gelukkig kunt u een deel van de schuldbewijzen aan uw bank verkopen tegen goede prijzen en via geldmakelaars zijn – ook nog steeds tegen aanvaardbare prijzen – derden bereid de schuldbewijzen te kopen. Omdat u in voldoende mate aan uw geld kunt komen, bent u bereid de wat traag betalende, maar zeer goede afnemer nieuwe spullen te leveren.

U weet ook dat uw afnemer vindt dat u wat aan de dure kant bent. Daarom hebt u een paar jaar geleden uw prijzen in een aantal stapjes al met een procent of 15% verlaagd. De vraag naar uw producten bleef echter aanhoudend hoog. U hebt dan ook uw productiecapaciteit in de fabriek fors vergroot, waarna u besloot om de prijzen voorlopig even niet verder te verlagen. U bent hiertoe wel bereid, maar dan moet eerst de fabriek volledig up-and-running zijn en de eerste aanloopkosten moeten zijn voldaan. Bovendien de vraag naar uw producten is hoog, dus waarom zou u uw prijzen verlagen.

Op een fraaie dag komt de CEO van uw belangrijkste afnemer bij u op bezoek. Hij stelt dat uit onderzoek naar voren is gekomen dat uw prijzen eigenlijk wel 25% te hoog zijn. Om u niet het vel over de neus te halen, vindt hij dat u uw prijzen met minimaal 10% moet verlagen en dat u ook 10% van de al geleverde maar nog niet betaalde goederen dient kwijt te schelden. Tegelijkertijd geeft hij aan dat de betalings-termijnen verder moeten worden opgerekt en dat u nog meer schuldbewijzen als betaalmiddel dient te accepteren. Als u tot dit alles niet bereid bent, wil de CEO u daartoe dwingen door zijn afzetprijzen met 10% te verhogen en het verschil in eigen zak te steken. Uw afzetvolume zal na zo’n actie waarschijnlijk teruglopen. Uw omzet zal dus dalen en uw operationeel resultaat loopt terug.

U heet Wen Jiabao en uw onderneming is China. Uw belangrijkste afnemer is de VS. Wat doet u? Het Amerikaanse congres dreigt met importheffingen. De vooraanstaande econoom Krugman heeft gezegd dat Amerika niet bij China in de tang zit, maar dat China door de Amerikanen kan worden klem gezet. Dit is bijna de redenering die Latijns-Amerikaanse landen volgden om hun schuldproblemen te saneren.

De Argentinië crisis van 2001 is, volgens een onderzoeksrapport van het Amerikaanse congres uit 2010, te wijten aan jarenlange structurele overheidstekorten die werden gefinancierd door het drukken van geld en allerlei andere financiële trucs. Samen met een recessie culmineerde dit in een moratorium van de Argentijnse schulden.

Amerika reageerde op verschillende manieren op het moratorium. Er kwam onder andere een wet waarin werd gesteld dat de acties van Argentinië slecht waren voor Amerikaanse beleggers en dat deze acties het Amerikaanse rechtssysteem ondermijnden. Het doel van de (nog steeds niet aangenomen) wet was bescherming van beleggers door landen die hun verplichtingen wellicht zouden kunnen/willen ontduiken te bewegen hun morele verplichtingen na te komen en ethische normen te handhaven. Maar dat geldt voor andere landen. Voor Amerika geldt blijkbaar dat eerst het vreten komt en veel later pas de ethiek.