De logistieke sector staat op een kantelpunt. Elektrische vrachtwagens (BEV’s) komen snel dichterbij dankzij dalende batterijprijzen, Europese en nationale beleidsmaatregelen en schaalvoordelen in productie. Toch gaat de overstap verder dan een gunstige Total Cost of Ownership (TCO). Het vraagt om strategisch vlootbeheer waarin operationele, financiële en duurzaamheidsaspecten samenkomen.

De Europese Green Deal, ETS2, strengere CO₂-normen voor trucks en nationale maatregelen zoals zero-emissiezones en de vrachtwagenheffing maken verduurzaming onvermijdelijk. Subsidies als AanZET (aanschaf trucks) en SPRILA (laadinfrastructuur) ondersteunen de transitie. BEV’s bieden duidelijke voordelen: over hun hele levenscyclus stoten zij substantieel minder CO₂ uit dan dieseltrucks, zeker bij gebruik van groene stroom. Op korte termijn zijn ze de meest kansrijke zero-emissieoptie.

Operationele puzzel: laden en plannen

De overstap is echter niet zonder uitdagingen. Elektrische vrachtwagens hebben een beperktere actieradius en laden kost tijd. Depotladen in de nacht is voor de meeste bedrijven de voorkeursoptie, maar dit vraagt forse investeringen in laadinfrastructuur en een zwaardere netaansluiting. Publiek laden is duurder en leidt tot operationele vertragingen.

Dit dwingt vlootmanagers om hun operatie anders in te richten: routeplanning, voertuigkeuze en energievoorziening op het depot moeten opnieuw worden doordacht. Hoe houdt je het betaalbaar en maak je het betrouwbaar?

Van diesel naar elektrisch: wat het model laat zien

Onderzoekers Jasper Bakker en Paul Buijs van de Rijksuniversiteit Groningen ontwikkelden een zogenoemd fleet replacement model dat investeringsbeslissingen optimaliseert. Zij pasten dit toe op twee typen transportbedrijven: Nationaal: alle ritten binnen Nederland, tot 700 km, merendeel onder de 500 km. Internationaal: klanten ook in Duitsland en België, ritten tot 1.100 km.

Beide bedrijven hebben een vloot die precies groot genoeg is voor de vraag (circa 50 klanten, 130 full-truckloads per jaar). Uitgangspunt: acht productieve uren per dag, 250 dagen per jaar en nachtelijk laden met 50 kW-palen bij een initiële netaansluiting van 175 kW. Het model keek twintig jaar vooruit en vergeleek drie voertuigtypen: een dieseltruck (ICEV), een BEV-500 (500 kWh) en een BEV-750 (750 kWh).

De uitkomsten:

• Nationaal: vanaf 2028 geleidelijke elektrificatie, volledig elektrisch rond 2034.

• Internationaal: start in 2029, maar in 2040 blijft nog 30% diesel in de vloot.

• Voorkeur: de BEV-500 heeft de beste balans tussen kosten en inzet. Voor langere ritten schuift de keuze naar BEV-750 of diesel. Publiek laden wordt zoveel mogelijk vermeden.

Financiën: CAPEX omhoog, OPEX omlaag

Cashflowbeheer is cruciaal: de hoge investeringen komen vroeg, de besparingen later. Vooral voor MKB-bedrijven is dit een uitdaging, waardoor financiering en subsidies onmisbaar zijn. De transitie legt een groot beslag op kapitaal. Vooral tussen 2028 en 2035 stijgen de investeringen door dure elektrische trucks, laadinfra en netverzwaring. CAPEX ligt bijna 40% hoger dan bij een dieselvloot.

Daartegenover staan dalende operationele kosten (OPEX): ruim 7% lager door minder brandstof- en onderhoudskosten en lagere emissieheffingen. Chauffeurskosten stijgen licht door laadtijd. Over de hele periode 2025–2040 levert de overstap een totale kostenreductie van circa 2,2% op.

Elektrificatie reduceert de CO₂-uitstoot aanzienlijk. In de nationale casus daalt de cumulatieve uitstoot met ruim 62%, in de internationale met 33%. Het verschil komt doordat de langste internationale ritten voorlopig met diesel moeten worden gereden.

Wat betekent dit voor fleet managers?

Het onderzoek laat zien dat elektrificatie geen kwestie is van één-op-één diesel vervangen door elektrisch. Het is een vlootvraagstuk, met effecten op strategie, operatie en financiën. Belangrijke lessen:

• Kijk verder dan de TCO van een individuele truck. De echte impact wordt pas zichtbaar op vlootniveau.

• Voorzie tijdig in de juiste netaansluiting; inschatten van toekomstige elektriciteitsvraag is cruciaal.

• Depotladen is de sleutel voor een rendabele business case. Publiek laden blijft een dure aanvulling.

• Houd rekening met een verschuiving van OPEX naar CAPEX: hogere investeringen nu, besparingen in latere jaren.

• Maak slim gebruik van subsidies en regelingen om investeringsdrempels te verlagen.

• Integreer duurzaamheid en emissiereducties in vlootstrategieën: winstgevendheid en verduurzaming kunnen samengaan.

Conclusie: vlootbeheer als strategische discipline

Elektrische vrachtwagens zijn meer dan een kostenvergelijking. Ze vragen om een integrale vlootstrategie waarin voertuigen, infrastructuur, energievoorziening en financiering samenkomen. Bedrijven die nu al verder kijken dan de TCO van een enkele truck, leggen de basis voor een toekomstbestendige en concurrerende vloot. De transitie is complex, maar onvermijdelijk. Wie tijdig anticipeert, is straks niet alleen duurzamer, maar ook beter voorbereid op de markteisen van klanten en de druk van regelgeving.

Lees meer over het onderzoek hier.

Walther Ploos van Amstel

Bron: Bakker, J., Lopez Alvarez, J., Veldman, J., & Buijs, P. (2025). Strategic fleet replacement for the electrification of heavy-duty road freight transportation. Applied Energy, 391, 125935. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2025.125935

Lees ook: Lehmann, J., Gvozdjak, A., & Winkenbach, M. (2025). The Service Network Fleet Transition Problem. Transport Economics and Management, 3, 313-333. https://doi.org/10.1016/j.team.2025.07.003

-------

Checklist: Strategische transitie naar elektrische vrachtwagens

1. Strategische voorbereiding

• Formuleer een lange termijn visie (2030–2040) op de vloot en duurzaamheid.

• Maak een vergelijking tussen diesel en elektrische trucks op vlootniveau, niet alleen per voertuig.

• Stem duurzaamheidsdoelstellingen af met klanten, overheden en eigen strategie.

2. Financieel management

• Breng de verschoven kostenstructuur in kaart: hogere CAPEX (aanschaf en laadinfra) versus lagere OPEX (brandstof en onderhoud).

• Bereken de impact op cashflow: investeringen komen vroeg, besparingen later.

• Onderzoek financieringsopties: leningen, leasing, subsidies (AanZET, SPRILA).

3. Vlootplanning

• Analyseer huidige vlootsamenstelling en vervangingsmomenten.

• Stel een transitiepad op: welke voertuigen elektrisch vanaf 2028, welke later?

• Kies tussen BEV-500 en BEV-750 afhankelijk van ritlengte en inzetprofiel.

• Plan diesel voor de langere ritten die (nog) niet rendabel elektrisch kunnen.

4. Laadinfrastructuur en energievoorziening

• Onderzoek de huidige netaansluiting en toekomstige behoefte.

• Plan tijdig een zwaardere aansluiting, rekening houdend met netcongestie.

• Voorzie in voldoende laadpunten voor nachtelijk depotladen.

• Minimaliseer afhankelijkheid van publiek laden; gebruik dit alleen als aanvulling.

5. Operationele integratie

• Herontwerp routeplanning en inzet van voertuigen rond actieradius en laadtijd.

• Implementeer laadstrategieën (’s nachts depotladen, slim plannen bij verplichte pauzes).

• Train chauffeurs en planners op efficiënt gebruik van elektrische vrachtwagens.

6. Monitoring en bijsturen

• Houd TCO-ontwikkelingen en batterijprijzen bij.

• Monitor CO₂-reducties en rapporteer richting stakeholders.

• Pas vlootstrategie aan bij nieuwe technologieën of beleidswijzigingen.