Het fenomeen 'groupthinking' heeft een veel te vriendelijke klank heeft voor het desastreuze effect dat ze kan hebben.
Natuurlijk, als sociale wezens doen we het echt goed bij een bepaalde groepsdruk. Maar gezonde groepsdruk kan omslaan in groepsdwang: een situatie binnen een groep waarin mensen elkaar bewust en onbewust gaan manipuleren om maar tot de gewenste uitkomst te komen. Mensen durven niet meer te zeggen wat ze echt denken, en er worden besluiten genomen waar sommigen eigenlijk helemaal niet mee eens zijn.
Er ontstaat dan een onzichtbare, maar voelbare, grimmige groepssfeer, waarin elke kritische discussie in de kiem gesmoord wordt.
Op zich aardige gedachten kunnen onbedoeld de groep gaan gijzelen: ‘Het moet toch vooral gezellig blijven, we moeten als team wel eensgezind zijn, laten we toch vooral rekening houden met onze achterban’, enz.. Zo ontstaat er een ‘in-groep’ waar je of bij hoort, of niet, en dan ben je ook meteen de vijand. De andersdenkenden worden vanuit de eigen groepsbubbel als de zondebok gebrandmerkt: ze worden niet alleen geweerd en genegeerd, ze worden stelselmatig gekleineerd en aangevallen.
Een rechtstreekse dreiging voor elke vorm van gezonde samenwerking, maar ook van onze democratie: het maakt directies en bestuurders blind voor eigen hardnekkige aannames en uiterst intolerant ten aanzien van andersdenkenden (psychologische onveiligheid). Dit fenomeen heeft zich de afgelopen jaren stelselmatig ontwikkeld in zowel de publieke sector als het bedrijfsleven. Het leven wordt overleven, elke discussie een gevecht en governance wordt een schijnvertoning.
Gerelateerde artikelen
Het interactiepatroon van de Duivelsmachine
Willem Mastenbroek
De valkuilen van groepsdenken en tunnelvisie.
Aart G. Broek
Groepsdenken herkennen en voorkomen
Leonie van Rijn
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>