De daling van aandeelkoersen en de harde landing van ons polderlandschap

Het begint ook niet beleggers op te vallen dat er onrust is op de internationale aandeelmarkten. Niet dat er nog veel aan de hand is met de Dow Jones. Die notering ligt al twee jaar, met wat golf bewegingen vooral naar boven, op het niveau van circa 10500. Er is dus gedurende twee jaar, na gouden jaren, niet veel gebeurd met de Amerikaanse blue chips.

Dramatisch is wel de koersval van de NASDAQ. In maart van dit jaar was de notering nog 5500 en nu koersen we op de 2500 af! In de NASDAQ zitten vooral veel technologie fondsen en er is inmiddels een waar bloedbad aangericht onder de dotcoms, de voorhoede van de nieuwe economie. Binnenkort zal dit worden gevolgd door nog een slachting nl. onder de vele marketplaces die nu gebouwd worden in supplychains.

De nieuwe economie is dood hoor je hier en daar al zeggen, niet zelden gevolgd door een sneer naar al diegenen, waaronder ik, die een internet revolutie hebben gepredikt. Maar niets is minder waar.

Al de goede “gewone” ondernemingen zijn bezig van “brick and mortar” “click and mortar” te worden. De nieuwe economie dringt massaal de bedrijven binnen en het gevolg zal een verdere productiviteits stijging zijn. Bedrijven als Oracle, zie de laatste cijfers, profiteren daarvan.

Maar het lijkt wel zeker dat de grote niet aflatende expansieve groei van de de Amerikaanse economie afvlakt. Veel bedrijven nemen voor nieuwe investeringen –ook in IT even een adempauze omdat vooral in Amerika het absortie vermogen van de konstante innovatie even wat afneemt.Dat is in principe gezond maar het gevolg is dat zelfs een bedrijf als Microsoft voor het eerst in zijn bestaan [!] een winstwaarschuwing moest geven.

In mijn boek “Preparing for the E-Tornado” heb ik als slechtst mogelijke uitkomst van de naaste toekomst het volgende scenario geschetst:

De groei van de Amerikaanse economie vlakt verder af tot onder 2,5%. Bij dat niveau veroorzaakt de nieuwe economie door de voortgaande productiviteits stijging van de nieuwe economie al een toename van de werkeloosheid. De koersen van de tech fondsen dalen verder en bereiken een niveau van 40 P/E. [price earning ratio] terwijl het niveau voor ondernemingen als Cisco nu nog op ruim het dubbele ligt. De Nasdaq daalt onder de 2000!

Er kan nu een gevaarlijke kettting reactie ontstaan. De tech sector is de voornaamste motor van de Amerikaanse economie, terwijl die weer de motor is achter de economische groei van de wereld economie. Het BNP van de VS daalt ondanks rente verlagingen onder de 2% p.a.. De dollar koers begint te dalen waardoor de groei van de export bij de meeste landen abrupt inzakt.

Gevolg: in Amerika onstaat een grote werkeloosheid waarbij de onder president Clinton geschapen 14 mln. banen binnen enkele jaren weer allemaal verwijnen.De consument in de VS, die jaren boven zijn stand heeft geleeft door meer de consumeren dan werd verdiend moet fors bezuiningen. De export, de onroerend goed markt en de aandeel koersen storten in. Niet alleen in de VS maar in de hele wereld.Een jaren dertig crisis is niet totaal onmogenlijk!

En Nederland. Wij worden extra hard getroffen. Wij hebben een open economie en zijn een handels/service land. De dollar koers stijgt en dat treft ons hard zowel door de afname van de export vraag als de waardevermindering van de gigantische bezittingen die we in de VS hebben. Noud Wellink president van de Nederlandse Bank waarschuwde hier kort geleden nog voor!

Zijn wij hierop voorbereid? Mij dunkt het van niet. Zelfs [ex]ministers [Brinkhorst en Wijers] maken zich nu hardop zorgen over onze dorre consensus polder cultuur. Wij zijn volgens Brinkhorst zo zelfgenoegzaam dat wij nauwelijks over de schutting bij de buren kijken of daar nog wat te leren valt.

Nederland is zelfs naar Europeses maatstaven weinig innovatief. En de inflatie gedreven door voortdurende loonstijgingen neemt onrustbarend toe. Zelfs in deze hausse tijd zijn onze investeringen in onderwijs, de gezondheidszorg en vervoer zorgwekkend laag gebleven. Daardoor is de kwalieit van die diensverlening ver onder de maat geraakt.

Nederland kan zich maar beter voorbereiden op een harde landing waarbij wij mogen hopen dat het maar half zo erg wordt als hierboven geschetst. Niet de nieuwe economie is dood maar ons strategisch inzicht om ons op andere tijden voor te bereiden!