Co-creatie zet traditionele beoordelingssystemen aan de kant

Organisaties, willen ze overleven staan aan de vooravond van een zeer diepgaande transformatie. Veel organisaties zijn hier nog niet van doordrongen. Ze begrijpen nog niet precies waarom bv dienend leiderschap en vertrouwen zo belangrijk zijn. Deze organisaties functioneren vooral op basis van controle en de interactie tussen medewerkers onderling en klanten is laag. De vernieuwingen vinden voornamelijk gecentraliseerd plaats via ontwikkelingsafdelingen op productniveau en niet organisatie breed. Deze “oude” organisaties voelen steeds meer de hete adem in hun de nek van co-creërende flexibele organisaties die door dienend leiderschap en vertrouwen worden aangestuurd.

Statisch naar dynamisch

Co-creatie is gebaseerd op intensieve interactie tussen medewerkers en klanten waarbij de ware synergie voortkomt uit een gedeelde missie. De betrokken medewerkers en klanten groeien tijdens het co-creatie proces veel sneller dan in traditionele bedrijven. Op het moment dat een project wordt gestart is er nog geen idee van de dynamiek en wat het resultaat zal zijn dat het co-creatie proces op gang brengt. Er wordt iets nieuws geschapen waar geen van de betrokkenen controle over het verloop heeft. Niemand kan erop anticiperen of voorspellen hoe het verder gaat. Dit vergt een grote mate van persoonlijk leiderschap van de deelnemers.

Synergie

Huidige beheersystemen binnen traditionele organisaties gaan ervan uit dat ze controle hebben op het idee dat de mens bepaalt hoe dingen verlopen. Tot op zekere hoogte kan dat werken mits de interactie zeer beperkt is. Zodra de interactie onderling toeneemt, is het hek van de dam. De creativiteit en synergie nemen met sprongen toe en worden een zelfstandige kracht. Het functioneren van medewerkers veranderd sterk door de wisselende rollen en nieuwe inzichten die tijdens het co-creatie proces ontstaan. Dit past niet binnen huidige beoordelingssystemen van bedrijven. Hoe kun je nu medewerkers beoordelen op meetbare prestaties als de vorm continue verandert? Functieprofielen zijn statisch en kunnen de dynamiek niet meer volgen. Dit geldt idem voor beloningssystemen die aan statische functieprofielen zijn gekoppeld.

Medewerkers beoordelen elkaar

Beoordelingssystemen op basis van gedragsanalyse door feedback door de betrokken medewerkers en klanten tijdens het co-creatie proces kunnen deze dynamiek wel monitoren. Dit dient  periodiek plaats te vinden en geïnitieerd door de medewerker zelf. Na elk co-creatie traject wordt geëvalueerd wat de toegevoegde waarde is geweest van iedere medewerker. Niet de manager maar de medewerkers beoordelen elkaar en de klant beoordeelt mee. De manager is dienstbaar geworden aan het co-creatie proces van zijn medewerkers en klanten.

Voorbeeld
Havatec BV is een vooraanstaand machinebouwer die sinds 2000 bloemensorteermachines op basis van co-creatie ontwikkelt in nauwe samenwerking met de klant. De klant financiert voor het grootste gedeelte het ontwikkelingsproces en levert zijn input als gebruiker. Het ontwikkelteam is multidisciplinaire samengesteld en de taken vloeien tijdens het co-creatie proces naadloos in elkaar over. Of een oplossing software matig, mechanisch of elektrisch moet worden uitgevoerd wordt tijdens het co-creatie proces bepaald. De klant wordt permanent betrokken en denkt mee. Zo komt het voor dat een software engineer tijdens het co-creatie proces mechanische kennis opdoet en met zijn frisse blik nieuwe mechanische oplossingen aandraagt.
Een traditioneel beoordelingssysteem zou alleen de vooropgestelde rollen die bij een software engineer horen beoordelen en niet zijn inbreng op andere gebieden zoals op het mechanisch vlak. Havatec neemt deze zaken wel mee in het beoordelen van zijn medewerkers. Dit zorgt ervoor dat zijn medewerkers hun focus blijven richten op de beste oplossing voor een probleem en niet hun expertise willen doordrukken. Deze aanpak legt Havatec geen windeieren. Afgelopen jaar heeft Havatec een FD Gazelle Award gekregen en is tot beste leerbedrijf gekozen van Zuid Holland in hun segment. De vernieuwingsrate ligt rond de 27% wat inhoud dat 80% van de omzet voort komt uit de ontwikkelingen van de laatst 3 jaar.

Conclusie
Huidige beoordelingssystemen zijn gebaseerd op statische bedrijfsprocessen waar weinig interactie, synergie en ontwikkeling van de medewerkers onderling plaats vindt. De opkomende co-creërende organisaties hebben nieuwe beoordelingssystemen nodig die de dynamiek van een co-creatie proces volgen. Deze beoordelingssystemen zijn vooral gericht op de vraag in hoeverre medewerkers hebben bijgedragen aan het co-creatie proces. Hiermee is beoordeling vanuit een functieprofiel niet meer leidend maar het resultaat. De klant die betrokken is bij het co-creatie proces beoordeelt ook de medewerkers.