Wat kan ik met die Sociale Netwerken?

Wat is dat met die sociale netwerken? Ik heb me geregistreerd op drie netwerken, LinkedIn en Facebook en Twitter. Het ene heeft een meer professioneel karakter, het ander is “het leven zoals het is” online. Ik doe pogingen om die dingen te gebruiken en probeer te verhinderen dat op een krampachtige “ik moet nu toch ook iets zeggen” wijze te doen.

Ze hebben me in elk geval terug bij mensen uit vervlogen dagen gebracht. Ik werd ontdekt of ontdekte zelf dat oud-collega’s en zelfs oude schoolkameraadjes nu ook volwassen jongens en meisjes zijn geworden met een internetaanwezigheid. Ik lees her en der wat deze en gene vandaag of gisteren uitspookte. En af en toe trekt er iets mijn aandacht. Doorgaans niets ernstigs zoals “dit is een bijzonder interessante studie over dit of dat”, maar eerder “onze poes durfde niet meer van het dak en ik zat ook vast op de ladder”. Dit is wat de sociale virtuele wereld me tot heden heeft bijgebracht.

Internetcommunicatietools verlagen de drempel om met iemand in contact te treden. Dit was zo met e-mail – wie niet graag belt, zal toch makkelijker mailen want het contact is niet live – en dit is zo met sociale netwerken zoals LinkedIn, Facebook, Twitter, Netlog, Myspace, Youtube etc. (deze laatste twee reken ik zeker tot sociale netwerken – ze zijn het forum romanum van de 21ste eeuw geworden). Van perkament, via postduif, telegraaf, telefoon, fax, e-mail naar internet. Steeds werd inspanning om te communiceren minder groot, steeds werd de communicatie directer.

Communicatie werd hiermee ook democratischer. Waar boeken ooit enkel in het Latijn werden geschreven voor de happy, of zalige few, schrijft vandaag iedereen. Iedereen is journalist. Het internet staat vol met “user generated content”. Als gevolg hiervan komt communicatie meer uit het hart, of beter, uit een impuls. De hedendaagse communicatie hoeft lang zo doordacht niet meer te zijn als vroeger, toen er slechts een beperkte communicatieruimte was. De uitzendmogelijkheden zijn vandaag onbegrensd. De reden waarom we vroeger meer nadachten voor we iets schreven en dus ook beter onderlegd waren om te communiceren is verdwenen. Communicatie is terug werkelijk, niet bedacht.

Sociale netwerken laten ons dus toe om sneller, met meer ruimte, alles wat we denken te willen zeggen, ook te publiceren. Het internet en zeker de sociale netwerken hebben de laatste hinderpaal om te communiceren weggenomen. De technologie die we daarvoor gebruiken, heeft weliswaar een nieuwe beperking gecreëerd. Internetcommunicatie is schriftelijk. Of juister gezegd, want vandaag communiceren we al heel veel met videoboodschappen, internetcommunicatie is een communicatie waarbij de mens en zijn communicatie gescheiden worden. Ik noem dit offline-communicatie. Gescheiden in de tijd (blogs, e-mail, berichten en opgenomen video’s verschijnen pas nadat ze eerst werden gemaakt) of gescheiden in de ruimte, ik chat niet in aanwezigheid met u maar van op afstand. Intonatie, gevoel, emotie wordt hierdoor sterk gereduceerd, alle emoticons ten spijt. Op zich niet erg, gewoon een feit om te onthouden, ware het niet dat het comfort van internetcommunicatie ons te vaak doet grijpen naar deze vorm van informatie-uitwisseling, vaker dan goed. Het comfort om zich te kunnen verschuilen achter een computerscherm en klavier weegt zwaarder door dan het besef van de eerder aangehaalde beperkingen van het systeem. Hierdoor maken we al te vaak foutief gebruik van het nieuwe medium. Denk aan het “ontslag per sms” dat soms de pers haalt, waarbij de werkgever een werknemer ontslaat door hem of haar een sms te sturen.

Het gevaar van de steeds makkelijker wordende online-communicatie is dus het verdwijnen van het besef van de beperkingen ervan. Een besef dat steeds minder aanwezig is. Daarvoor is de aantrekkingskracht van het comfort te groot. Zoals elke communicatiespecialist pleit ik voor een selectief gebruik van het internet en zijn netwerken als complement naast het gewone gesprek van man tot man of van vrouw tot vrouw of welke permutatie dan ook. Misschien zal het buurtcafé terug aan relevantie winnen, als we plots allemaal achter computerschermen zitten? Stel dat u de hele dag thuis werkt en slechts 1x per maand op kantoor bij de collega’s zit. Zou de drang om die collega’s, die klanten, die leveranciers, die vrienden dan ook echt te gaan opzoeken, niet toenemen? Zal er geen nood ontstaan naar een nieuw café? De oude waren nodig omdat we zelf geen bier koud konden houden thuis. Omdat we geen ton bier konden kopen. De nieuwe zullen nodig zijn omdat we wellicht niet elke week een pak volk in ons huis willen uitnodigen. Wie wil er elke week zijn huis laten innemen door bezoek? Je ziet het hier en daar gebeuren. Bloggers spreken regelmatig af in één of andere taverne. Elk sociaal netwerk heeft wel ergens een live event. Het zijn voorbeelden van de nood aan fysiek contact. Voor wie geïnteresseerd is, de markt voor ontmoetingscentra, de cafés van morgen, zal groeien.