De angsthaan houden we zelf in stand

Columns

Veel werknemers kennen de angsthaan als de leidinggevende die bekendstaat om zijn of haar autoritaire en narcistische trekjes. Ze komen in het bedrijfsleven veel voor en hun leiderschapsstijl wordt massaal gehekeld. En toch blijven angsthanen in het bedrijfsleven stevig in het zadel zitten en kunnen zij hun weg banen naar het zonnekoningschap. En werknemers klagen in stilte en kijken met lede ogen toe. Het wordt tijd dat werknemers meer eigenaarschap nemen om angsthanengedrag op de werkvloer te verminderen. En dat is mogelijk met een portie lef, inzicht en een goede set communicatievaardigheden.

Zwijgende werknemers dragen de angsthaan naar het zonnekoningschap.

Angsthanen zijn beangstigend om aan te spreken, omdat ze kritisch uit de hoek kunnen komen. Jij bent geen uitzondering als je je herkent in de werknemer die zich daarom bij het koffieapparaat beklaagt over zijn of haar leidinggevende, maar mooi weer speelt als de angsthaan in kwestie langsloopt. Veel werknemers kiezen hiervoor, omdat dit veilig en gemakkelijk is. Het is begrijpelijk, maar ook problematisch. Want een werknemer kan als geen ander de angsthaan een spiegel voorhouden over wat zijn of haar gedrag voor een invloed heeft op de mensen om hem heen. Door te zwijgen, onthoud je hem van deze noodzakelijke inzichten. Zonder de noodzakelijke tegenspraak van werknemers zal een angsthaan zich uiteindelijk ontwikkelen tot een alwetende zonnekoning.

Angsthanen weren kritiek af als ze zich bedreigd voelen.

Angsthanen hebben een spiegel van hun werknemers nodig om te kunnen veranderen. Maar zij staan ook bekend om hun gebrek aan zelfreflectie. Toch staan angsthanen best open voor feedback als je ervoor zorgt dat zij zich niet bedreigd voelen.

Dit creëer je onder andere door:
- Het juiste moment te kiezen. Geef persoonlijke feedback zo veel mogelijk individueel en niet in bijzijn van anderen. Dit kan als vernederend worden ervaren.
- Altijd voor jezelf te blijven praten en niet voor de rest van de werkvloer. Baseer jouw feedback alleen op je eigen ervaringen.
- Jouw feedback oordeelvrij over te brengen. Gebruik je eigen gevoel en gedachten als spiegel, in plaats van de ander te beschuldigen van negatief gedrag of slechte eigenschappen. ‘

Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het is verleidelijk om in je feedback toch voor de hele werkvloer te praten. Of wellicht heb je lang gewacht met feedback geven, waardoor je uit frustratie toch op de beschuldigende toer bent gegaan. Je kunt veel ellende voorkomen als je je communicatievaardigheden heel goed traint. Oordeelvrij feedback geven is een vaardigheid die overal goud waard is. En je kunt het perfect op elkaar oefenen in de koffiekamer.

Angsthanen aanspreken is gemakkelijker als je hun gebruiksaanwijzing kent.

Ieder mens heeft een gebruiksaanwijzing, dus een angsthaan ook. Als je deze persoonlijke handleiding niet kent, dan kan een angsthaan aanvoelen als een onvoorspelbaar mijnenveld. Voor je het weet heb je hem of haar tegen de haren in gestreken en dan ben je de pisang. Maar een angsthaan handelt vanuit een aantal voorspelbare onderliggende drijfveren. Als je die goed leert kennen en begrijpen, dan wordt het een stuk gemakkelijker om met een angsthaan om te gaan. En het helpt je ook om het gedrag van de angsthaan door een mildere bril te bekijken. Mildheid helpt enorm in het creëren van veiligheid en wederzijds vertrouwen.

‘Mijn leidinggevende luistert toch niet naar mij, ik ben ‘maar’ een werknemer.’

Een angsthaan is bereid om te luisteren naar mensen waar hij of zij respect voor heeft. Maar respect hangt lang niet altijd samen met de functie die je bekleedt. Een angsthaan heeft respect voor mensen die hun hoofd boven het maaiveld durven uit te steken, ook als het gaat over het durven geven van feedback.

Realiseer je dat een angsthaan van medewerkers maar zelden directe feedback krijgt over zichzelf. Ze zijn het geroddel en geklaag achter hun rug gewend. Ze weten dat het koffieapparaat heel blij is dat het niet kan praten. Ze weten dat hun werknemers over het algemeen mooi weer spelen en met hun ogen rollen als ze zich omdraaien. Angsthanen zijn niet dom, zij hebben haarfijn door hoe de hazen lopen op de werkvloer. Ze hebben alleen geleerd om het normaal te vinden. Zo doen werknemers nu eenmaal.

Veel angsthanen schrikken zich rot als jij hun verwachtingspatroon doorbreekt door eerlijk en open tegen hen te zijn. Ze gaan je dan met nieuwe ogen bekijken. Jij laat zien dat je de angsthaan de moeite waard vindt om jouw spiegel met hem of haar te delen. Dat wekt bij een angsthaan respect op en het maakt hen nieuwsgierig naar wat je te zeggen hebt.

Een angsthaan als leidinggevende? Neem eigenaarschap en maak een verschil.

Natuurlijk zijn angsthanen geen optimale leiders. Dat weten we allemaal. Maar we zitten niet in utopia, de realiteit is dat veel leidinggevenden een hoog angsthanengehalte hebben. Als je niet tevreden bent over het leiderschap van jouw leidinggevende, realiseer je dan dat je samen met miljoenen andere werknemers in hetzelfde schuitje zit. Het is aan jou als werknemer hoe je hiermee om wilt gaan. En er gaat niets veranderen met ondergronds verzet of jouw beklag bij het koffieapparaat. Angsthanen hebben jouw tegenspraak en feedback nodig om met beide benen op de grond te blijven. De grote vraag is: Durf jij die verantwoordelijkheid te dragen, ook als dat betekent dat je soms je neus kan stoten?

Meer weten over de persoonlijke handleiding van de angsthaan? Klik dan hier.

 

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Gytha Heins
Dank Inge voor je mooie en interessante artikelen over angst. Een spannend maar belangrijk onderwerp. Vooral dit artikel raakt aan mijn artikelen over aanspreken. Ik hoop dat ze elkaar voeden en dat steeds meer managers en medewerkers angsthanen aanspreken op hun gedrag. Voor de angsthanen zelf; binnenkort schrijf ik over 'aangesproken worden'.
Inge Mink
Bedankt Gytha! Het sluit zeker op elkaar aan! Op mijn site staat de handleiding van de angsthaan, wellicht kan deze nog tot verdere inspiratie leiden voor je nieuwste artikel? Zo vullen we elkaar mooi aan :-)
Herly Wowor
Lid sinds 2019
Je moet oppassen dat je niet ontslagen wordt, dus verantwoordelijk nemen is juist maar pas op voor de gevolgen. Feed forward is een betere methode, de kleine stapjes van verbetering. Er zijn managers onder ons die de feedback niet aankunnen en direct in de weerstand gaan. Die weinig zelfkennis hebben en die zelden over zichzelf nadenken.
Kortom: Schat eerst de ander in voordat je feedback geeft en schakel direct over op de Feed Forward methode.

Meer over Feedback