De wereld volgens topeconoom Joseph Stiglitz

Joseph Stiglitz was adviseur van President Clinton, bekleedde een hoge functie bij de Wereldbank en ontving in 2001 de Nobelprijs voor Economie. In 2002 maakte hij naam met fundamentele kritiek op het functioneren van zowel de Wereldbank als het IMF. Met het verschijnen van Globalization and its Dicontents werd Stiglitz - tegenwoordig hoogleraar aan Columbia University - de lieveling van de 'andersglobalisten'.
In zijn laatste publicatie Making Globalization Work (Penguin/Allen Lane, 2006), dat nu in Nederlandse vertaling verschijnt als Eerlijke Globalisering (Het Spectrum, 2006), toetst Stiglitz zijn kritiek aan de ontwikkelingen van de wereldeconomie van de laatste vier jaar.

Hoe komt het dat sommige ontwikkelingslanden wel vooruitgang boeken en anderen juist verder wegzakken in armoede? Ontwikkelingsvraagstukken zijn complex, erkent Stiglitz. Zijn voornaamste kritiek op internationale instituten als IMF blijft overeind: one-size-fits-all oplossingen dienen geen enkel doel. Ook de vrije markt kan volgens Stiglitz nooit alleen als medicijn dienen. Economisch succes hangt af van een juiste balans tussen markt en regulering. Verandering is mogelijk als die op verschillende terreinen tegelijk plaatsvindt: in de politiek, in de economische instituties, in de spelregels voor de wereldhandel en in het idee dat globalisering ook de mensen in de ontwikkelingslanden ten goede moet komen. Om het proces van globalisering eerlijker te maken is een culturele omslag nodig.

Wat betekent globalisering voor de identiteit van mensen? Is het waar dat door de invloed van de westerse consumptiemaatschappij heel de wereld op elkaar gaat lijken? De Ghanees-Engelse filosoof Kwame Anthony Appiah, hoogleraar aan Princeton University denkt daar anders over.

De vraag rijst, zegt Appiah, of we ons druk willen maken om het behoud van culturen of om de vrijheid van meningsuiting en mensenrechten. We moeten volgens hem ophouden te denken in termen van stammen, rassen of volkeren. De geschiedenis van de mensheid bewijst telkens weer dat mensen willen ontsnappen aan een keurslijf van louter traditie. Mensen willen op in de vaart der volkeren, willen emanciperen in welke richting dan ook. Een maatschappij zonder verandering is ten dode opgeschreven.
Daarom pleit Appiah voor een herwaardering van het begrip ‘cosmopolitanisme’.
In de 4e eeuw na Christius noemde de Griekse filosoof Diogenes zichzelf al een wereldburger. Globalisering brengt ons geen homogeniteit, het brengt juist diversiteit met zich mee. Dat proces tekent zich af zowel in het Westen als in een land als Ghana.

De cosmopoliet neemt culturele diversiteit serieus, omdat hij de keuze van het individu voorop stelt. Relativering staat bij Appiah voorop. Al streeft de cosmopoliet naar een universele morele visie, hij heeft daarmee niet de waarheid in pacht. Hij dient zichzelf voortdurend een spiegel van tolerantie voor te houden. Alleen door ons te verdiepen in andermans leefwijze, politieke denkbeelden en culturen kunnen we gewend raken aan elkaars verschillen. Met als consequentie dat we die ook accepteren.

Kwame Appiah (1954), is door het Franse opinieblad Le Nouvel Observateur uitgeroepen tot een van de 25 grootste hedendaagse denkers.
Internationale bekendheid verwierf hij met zijn boek In My Fathers House: Africa in the Philosophy of Culture (1992). Met zijn laatste twee publicaties profileerde Appiah zich als denker over identiteit, gender en multiculturalisme: The Ethics of Identity (2005) en Cosmopolitanism: Ethics in a World of Strangers.Joseph Stiglitz was adviseur van President Clinton, bekleedde een hoge functie bij de Wereldbank en ontving in 2001 de Nobelprijs voor Economie. In 2002 maakte hij naam met fundamentele kritiek op het functioneren van zowel de Wereldbank als het IMF. Met het verschijnen van Globalization and its Dicontents werd Stiglitz - tegenwoordig hoogleraar aan Columbia University - de lieveling van de 'andersglobalisten'.
In zijn laatste publicatie Making Globalization Work (Penguin/Allen Lane, 2006), dat nu in Nederlandse vertaling verschijnt als Eerlijke Globalisering (Het Spectrum, 2006), toetst Stiglitz zijn kritiek aan de ontwikkelingen van de wereldeconomie van de laatste vier jaar.