Wat moet je doen als je merkt dat je werkgever illegaal afval dumpt, geld achteroverdrukt of levensgevaarlijke situaties creëert en daar niets aan wil doen? Melden oftewel klokkenluiden, lijkt het beste. Maar werknemers die dat willen, blijken slecht beschermd. Driekwart van de werkgevers heeft de gedragscode die daarvoor moet zorgen niet op orde. Niet melden maakt echter soms medeplichtig. 'Een duivelsdilemma'. Zaken die maatschappelijke of sociale schade veroorzaken, moeten immers worden aangepakt.

Klokkenluiden maakt om voor de hand liggende redenen niet populair. De meeste klokkenluiders kunnen op zijn minst na hun actie naar een andere baan uitkijken. Daarnaast halen ze regelmatig bij de rechter bakzijl als ze daar hun ontslag proberen aan te vechten.

Het is de bedoeling dat alle bedrijven de gedragscode naleven. De code schrijft onder andere voor dat werknemers bij iemand in het bedrijf de misstand aan de kaak moeten kunnen stellen. Maar ook dat mensen die onraad ruiken dat bij de juiste instantie moeten doen en niet zomaar naar de pers mogen lopen. Dit omdat sommige werknemers het klokkenluiden gebruiken om hun werkgever een hak te zetten.

De code blijkt echter slecht te worden nageleefd. Bijna driekwart van de werkgevers is niet bekend met de code. Ook de meeste werknemers kennen hem niet. En slechts een op de tien bedrijven heeft een specifieke procedure voor het aan de kaak stellen van misstanden.

Veel van de bestaande regelingen zijn geen echte klokkenluiderregelingen. In de code staat dan wel waar een medewerker een probleem intern kan aankaarten. Maar er staat niet in dat een medewerker met de informatie naar buiten mag treden als er intern geen verbetering komt of als de klacht wordt afgedaan. Zo'n regeling klinkt dan mooi, maar eigenlijk is de werknemer er nog veel verder mee van huis.

Een werknemer die weet dat hij intern misstanden moet melden, maar dat toch extern doet, doet aan plichtsverzuim en mag daarvoor ontslagen worden. Dat vindt soms ook de rechter. Als een bedrijf niets regelt, geldt de gedragscode. Niets regelen is dan soms dus beter dan wel iets regelen.

(bron: DE SPITS)