Afgelopen week was het de week van het geluk. Op maandag 19 maart was het zelfs de internationale dag van het geluk. Ook al was het steenkoud in Nederland, het maakte niet uit. Blue monday was nog maar net geweest, maar goed. Gelukkig worden, gelukkig zijn. Geluk als magisch woord was erg veel in het nieuws.
Wij mensen in Nederland worden steeds een beetje gelukkiger. En in Drenthe zijn we het gelukkigst las ik. Helaas, in Flevoland is het minder goed toeven, daar scoren we het laagst op geluk. Grappig feitje over Flevoland: de provincie scoort laag op subjectief welzijn, sociale relaties en banen. Direct erachter stond: maar, je kunt wel makkelijk een huis kopen! Top combinatie. Maar goed, geluk in organisaties. Ik hoor het steeds vaker, dus ik ben op onderzoek gegaan. En ik waarschuw je alvast, ik word er niet ‘gelukkig’ van. Graag doe ik verslag van mijn inzichten en ontdekkingen.
Als eerste, wat blijkt? Steeds meer organisaties zijn druk in de weer met professionals gelukkig maken. Of eigenlijk moet ik dit anders opschrijven: steeds meer HR-afdelingen, trainingsbureau en goeroes hebben het concept geluk in het vizier en maken gretig gebruik van het concept geluk om hun toegevoegde waarde aan te tonen. Geluk is hot. Gelukkige mensen presteren zelfs beter werd er geclaimd in de Volkskrant van 19 maart jongstleden. Wat blijkt? Als mensen niet gelukkig zijn in organisaties dan is er iets goed mis. Je kunt er (gelukkig) wel van alles aan doen. Ik hoor je denken, wat dan? Nou, bijvoorbeeld een chief happiness officer benoemen die vervolgens onverwacht allemaal leuke dingen gaat organiseren tijdens de werkdag. Waar kan je aan denken? Hij of zij koopt soms een bloemetje voor de secretaresse of haalt een grote zak patat met kroketten voor tijdens de lunch. Top. Ook fleuren deze chiefs saaie vergaderingen op door te werken met een spannend moodboard of door iedereen te dwingen om te staan, dat schijnt ook te werken. Daarnaast zijn er veel gelukstrainingen en geluksexperts. Er blijken zelfs universele voorwaarden te bestaan om als werkend mens in organisaties gelukkig te worden. Een stip aan de horizon bijvoorbeeld. Moet je hebben. Af en toe even op de pauzeknop drukken. Moet je ook kunnen anders wordt het echt niks met je geluk. En veel lessen komen uit India en Tibet. Daar zijn ze overigens helemaal niet zo gelukkig meer vanwege de nogal autoritaire leiderschapsstijl aldaar of gebrek aan goed functionerend rechtssysteem. Maar terug naar mijn punt: Je weet dat ‘iets’ hot is, als alle grote trainingsbureaus het bovenaan hun lijstje trainingen hebben staan en gretig schrijven over de relatie met presteren (de performance) en winst. Als je gelukkig bent dan ben je 85% efficiënter in je werk! Je haalt 37% betere sales resultaten! Tel uit je winst. Die chief happiness officer heb je in twee weken terugverdient.
Laat ik maar met de deur in huis vallen. Ik ben niet zo'n fan van het concept geluk in organisaties. Ik denk zelfs dat het een slecht idee is om je als organisatie met geluk bezig te houden.
Ten eerste, het hangt af van toevalligheden en vage noties. Het gevoel van geluk is een volstrekt willekeurige gebeurtenis, een gevoel wat ineens opkomt en dan is het net zo snel weer weg. Zoals wanneer ik mijn gras maai en mijn kinderen zie spelen. Ineens voel ik me volstrekt gelukkig. Maar de rest van de dag kan een ‘fijne quality time thuisdag met drie kinderen’ aanvoelen als de meest ‘ongelukkige’ dag van mijn leven.
Ten tweede, geluk nastreven roept bij mij een heel egocentrisch beeld op van de mens. En natuurlijk willen we allemaal diep van binnen gelukkig zijn, ik snap ook wel dat het onzinnig is ons bezig te houden met dingen die we niet leuk vinden. Laat staan dat we in die specifieke expertise zullen uitmunten. Maar er kleeft een groot risico aan sturen op geluk. Gaan mensen in organisaties dan alleen dat doen wat ze lekker vinden en leuk vinden om te doen? Een soort hedonisme 2.0 in organisaties? Geluk is in mijn beleving daarom een hele onbetrouwbare graadmeter voor succes. Geluk is grenzeloos. Weet jij dan waar die grens ligt?
- Is het productief om mijn hele team te bestoken met e-mails als ik dolgelukkig word van typen en mooie mails maken?
- Als ik hou van wandelen mag ik dan de hele dag mijn collega’s op sleeptouw nemen voor mijn bila’s en functioneringsgesprekken?
- Mag ik als organisatie 1.000.000 mensen een woekerpolis aansmeren omdat de directie gelukkig wordt van geld verdienen?
- Is het OK als ik gelukkig word van mensen achter de broek zitten of de baas spelen onder het motto van authentiek leiderschap? Legitimeert dit bazig en oenig gedrag?
Gelukkig moeten zijn in een organisatie is een slim verkochte illusie wat ons wordt opgedrongen door blije tijdschriften, goeroes en vage blogs.
Wat dan wel? Er zijn in mijn bescheiden mening maar enkele vragen wezenlijk relevant nu. Vragen die gaan over een leefbare wereld creëren voor onze kinderen. Een meer gelijkwaardige wereld waarin betrokkenheid, duurzaamheid en vooruitgang een belangrijke rol speelt. Ik zie die vragen als zeer relevant los van welke politieke voorkeur iemand heeft. Ik heb niets tegen geld verdienen, maar om geluk te gebruiken als legitimatie om beter te presteren maakt me ontzettend achterdochtig.
Het doet op geen enkele wijze recht aan de werkelijke vragen waar we voor aan de lat staan. Geluk is prachtig en tegelijkertijd is het een idiote gedachte om het te moeten managen of te organiseren. Misschien als we het idee uitroeien dat we geluk kunnen ‘managen’ dat we dan ooit terugblikken en denken: ‘weet je nog, toen? Toen waren we ECHT gelukkig!’
Gerelateerde artikelen
Meer geluk en succes op je werk?
Natasja Kardos
GELUKKIG, er is een nieuwe hype voor HRM
Helma van den Berg
Waar vind ik toepasbare kennis en gedeelde ervaringen?
Probeer het Pro-abonnement een maand gratis
En krijg toegang tot de kennisbank. 110 onderwerpen, kritisch, wars van hypes, interactief en geselecteerd op wat wél werkt.
Word een PRO
Trouwens aan allen die dit lezen ; veel geluk toegewenst! ;-)
Op het moment dat je er lading aan geeft door er in termen van zingeving en bezieling naar te kijken, door mensen er überhaupt bewust van te maken dat werk zinvol kan zijn, zoals Lenette ook stelt, vind ik het helemaal prima dat geluk een speerpunt kan zijn. Er zijn teveel mensen die werken vanuit angst, (zekerheid, verlies, onzekerheid etc)
Het feit dat er aandacht geschonken wordt aan de betekenis van werk voor mensen, aan de bijdrage die iedereen kan en vooral ook wil leveren, dan vind ik dat 'geluk in organisaties' een prima kapstok. Ook al zou ik daar een andere term bij uitzoeken, en never een chief happiness officer voor aanstellen.
was getekend
een HRM-er in de regio Flevoland :-)
"One size does not fit all" is misschien wel de nieuwe hype.......
Dat een zak patat mensen niet gelukkig maakt en niet significant bijdraagt aan organisatiedoelen begrijpen organisaties die wat met geluk willen denk ik wel.
Het gaat om zinvolle bijdrages, autonomie en je talent ten dienste stellen van een gezamenlijk belang of een hoger (maatschappelijk) doel.
Dat echt realiseren is geen kwestie van geluk hebben. Het is hard werken.
De werkelijkheid is echter dat er veel organsaties zijn waar mensen niet gelukkig zijn in hun werk en hoe mooi is het dat er meer en meer het besef is dat dit niet ok is; daarom zijn er steeds meer organsaties en directies die hier wat aan willen doen.
Ik begeleid leidinggevenden en organisaties met deze uitdaging. Het gaat niet om ping pong tafels en yoga matjes. Het gaat om oprechte aandacht voor purpose/meaning, ontdekken en versterken van ieders talent en plezier en onderlinge verbinding tussen collega’s. En bovenal de boodschap dat iedereen zelf verantwoordelijk is voor zijn/haar eigen (werk)geluk.
Wellicht kunnen we een aantal van de mensen die hier reageren eens bijeenbrengen, genoeg stof voor een mooi gesprek Tjip!
Het gaat er vooral om dat je energie krijgt van wat je doet. Je kunt het bv. een cijfer geven van 1 tot 10. Daalt de score dan moet je oppassen.
Uit mijn onderzoek en advisering blijkt het vooral te gaan om het antwoord op de combinatie van twee vragen: vind ik het zinvol wat ik doe en vind ik het ook leuk wat ik doe. Sommige activiteiten zijn niet echt zinvol, maar wel leuk. Zoals een tijdje in de zon liggen bakken onder de platanen met een glas pastis in je hand (in Zuid Frankrijk). Andere zijn niet leuk, maar wel zinvol, zoals de jaarrekening opstellen. Het mooiste is als je op beide vragen ‘JA’ kunt zeggen.
Het key-inzicht: ons menselijk brein is niet vanzelf bezig is om ‘ons gelukkig te maken’, dat is simpelweg niet de functie van het brein! De functie van het brein is gericht op overleven. Wanneer dus je simpelweg alleen naar je eigen gedachten luistert, kom je inderdaad al snel tot de conclusie dat ‘geluk’ niet het allerbelangrijkste is, het is immers niet direct relevant om te overleven.. Tegenwoordig leven gelukkig veel mensen, in een groot deel van de wereld, in de omstandigheden om fysiek te kunnen overleven. Is het dan gek dat we er vervolgens naar streven naar een steeds hogere kwaliteit van leven?
Kijk eens naar pasgeboren baby’s. Die zijn automatisch gelukkig als het ze fysiek goed met ze gaat! In het proces van volwassen worden en socialisatie verliezen we ergens dit automatisch gelukkig zijn. Voor een deel door de manier waarop we onze samenleving in de afgelopen paar eeuwen vorm hebben gegeven. Ook in organisaties zijn we soms de menselijk maat kwijt geraakt. Dit besef groeit en je ziet dat veel organisaties op zoek zijn naar een manier om hun organisatie niet alleen met hun hoofd, maar ook met hun hart aan te sturen. Tijdens het World Economic Forum afgelopen januari werd in dit kader gesproken over Human Leaderschip. Ik ben er oprecht gelukkig mee dat deze thema’s zoveel aandacht krijgen! Daar kun je toch niet tegen zijn?
Het is tegelijkertijd ook een feit dat de organisaties (met al hun krokketen en bloemetjes) jou als individu niet gelukkig kunnen maken! Dit is iets wat je als individu zelf hebt te doen, je hebt een actie te ondernemen om jezelf en anderen om je heen gelukkig te maken. Dit begint met inzicht krijgen in wat jouw talenten en drijfveren zijn en welke dingen in het leven echt belangrijk voor je zijn. Mensen die zelfbewust in hun werk en leven staan, en vanuit persoonlijk leiderschap richting geven aan wat ze doen en niet doen, zijn over het algemeen gelukkige mensen. Vanuit deze basis genieten ze van de kleine dingen van het leven (de geur van vers gemaaid gras ;-)) en zijn ze van betekenis zijn voor de mensen om hen heen, de organisaties waar ze werken en onze samenleving.
Ik wens je veel geluk toe!
Alla Liberova
Psycholoog bij ORMIT – Specialist in Traineeships
Als je doet waar je enthousiast van wordt, is dat vrijheid
Wanneer je enthousiast wordt van wat je doet, vind je vreugde en geluk
Mooi toch?
Gelukkig zijn begint bij je zelf. Is een gevoel of emotie. Als je een leuke baan hebt en je werkt samen met aardige betrouwbare collegae ben je of voel je gelukkig. Ga je met plezier naar je werk. Als je gewaardeerd wordt door je leidinggevende en je collegae ga je met plezier naar je werk. En dan voel je je gelukkig. Ik heb door de jaren heen verschillende workshops over gelukkig zijn gevolgd maar ze hebben o,o rendement geleverd voor het bedrijf of de instelling. Kosten handen vol geld. Geld dat we beter kunnen besteden aan de voorwaarden om je werk beter te kunnen doen.
Ik ken een bedrijf in het buitenland met o procent ziekte verzuim. Waarom ? ze mogen hun werktijden zelf bepalen, de leidinggevende/Baas werkt thuis en geeft ze de opdrachten via hun computer. Ze zijn verplicht te rusten, liggen bedden/hangmatten.
Er is een enorme vertrouwensbasis/waardering tussen collegae en hun leidinggevende. Weet niet of dit hier in Nederland werkt.
Zolang er concurrentie , afgunst en gebrek aan waardering op de werkvloer heersen kun je nooit gelukkig zijn op het werk en je werk goed doen.
Met mijn achtergrond als financieel planner en als Tukker blijf ik persoonlijk graag met de voeten in de klei blijf staan en vraag me dan ook dikwijls af wie er het meest gelukkig wordt van de "Gelukindustrie". Het is echter niet aan mij om te oordelen of iemand gelukkig wordt van een middag boom knuffelen op de Utrechtse Heuvelrug of van gratis fruit op de werkplek.
Sinds 2009 doe ik onderzoek naar geluk en naar wat een leven gelukkig maakt. De reden hiervoor is dat ik binnen mijn adviespraktijk constateerde dat er veel mensen zijn die in hun streven naar het vergroten van hun vermogen en het behoud van hun verworvenheden bereid zijn om hun gezondheid (burn-out) op het spel te zetten. Dat veel relaties stranden omdat er geen tijd voor elkaar wordt vrijgemaakt laat staan voor jezelf. Ik vroeg mij af waarom geld tegenwoordig veelal als doel wordt gezien in plaats van als middel.
Tijdens mijn onderzoek kwam ik erachter dat geld vaak wordt gezien als vereiste voor een gelukkig leven en dat is tot op zekere hoogte waar. Geld maakt niet gelukkig maar geen geld maakt het leven er ook niet echt eenvoudiger op. Geld waarborgt namelijk onze bestaanszekerheid, de zekerheid van een goede woonomgeving en de zekerheid van toegang tot goede medische zorg. De kunst is echter te bepalen wanneer genoeg ook genoeg is. Wanneer draagt een extra investering in tijd, middelen en gezondheid niet meer bij aan meer zekerheid en dus aan meer geluk.
Naast de zekerheid voorziet geld ook in mogelijkheden voor de plezierige zaken in ons leven zoals lekker uit eten of op vakantie gaan en het kunnen doen van luxe aankopen. Zaken die velen van ons, onze economie en ook mij zeker gelukkig maken. Belangrijk hierbij is echter te realiseren dat deze vorm van geluk nastreven vaak slechts voor beperkte duur is en dat het in stand houden ervan om een continue investering vraagt. Het geluksgevoel dat ik bij de aankoop van mijn auto had is nu na vier jaar toch echt anders.
Vervolgens is er nog het geluk dat ervaren wordt uit het van betekenis zijn voor anderen en het gewaardeerd en erkend voelen. Dit is naar mijn mening de meest duurzame vorm van geluk die niet direct vraagt om een financiële investering.
In mijn praktijk ervaar ik dat mensen die in staat zijn hun bestaanszekerheid in voldoende mate te waarborgen en daarnaast het gevoel hebben ertoe te doen het meest gelukkig zijn. Kun je dit nog aanvullen met momenten uit het plezierige leven dan is dat de kers op de taart.
En hier kan je als werkgever weldegelijk invloed op uitoefenen namelijk door medewerkers te helpen weloverwogen hun keuzes te maken. En om dit te kunnen doen hebben medewerkers inzicht nodig. Inzicht ten aanzien van waar ze het meeste rendement ten aanzien van hun persoonlijk geluk kunnen behalen en wat er nodig is om het persoonlijk geluk te waarborgen. Helaas zie ik dat zowel werkgever als werknemer vaak pas in actie komen wanneer er problemen zijn (uitval of verminderd presteren als gevolg van burn-out, problemen op financieel gebied, of problemen in de relationele sfeer).
Regelmatig vertellen mensen mij dat ze met het inzicht van nu hele andere keuzes zouden hebben gemaakt. Inzicht dat ze makkelijk hadden kunnen verkrijgen maar waaraan nooit aandacht is gegeven en de bereidheid was om in te investeren. Want inzicht verwerven kost tijd en geld en de aanbetaling voor de vakantie moet nog gedaan worden en de televisie is aan vervanging toe.
Het is mijn ervaring dat een investering in inzicht bij de medewerkers een directe investering is in het rendement in geluk op de werkvloer.
Ozewald Wanrooij
Financial life planner en gelukonderzoeker bij Neutralis
Wat betreft de definitiekwestie van geluk (is dit mogelijk?), ik heb al grote moeite met een definitie over presteren of leren in een team gedragen te krijgen en hier acties en verantwoordelijkheid aan te koppelen.. Ik ben benieuwd of het mogelijk is geluk te definiëren... En om hier consensus over te bereiken in een grote organisatie (en dan bedoel ik dus breder dan HR maar omarmt door teamleiders, managers en professionals, vooral in de top misschien?). En vervolgens of het lukt hier een krachtig beleid rondom te bouwen. Los dat beleid in organisaties vaak weinig tot geen zin heeft om koers te veranderen en de kans op vernieuwing of innovatie te vergroten. Is er iemand ooit gelukkig geworden van nieuw beleid (denk ik even hardop)? Ik denk wel dat HR professionals en geïnteresseerden in het concept het snel eens zijn over een definitie over geluk.
Daarnaast ben ik groot voorstander van wetenschap en onderzoek naar het thema geluk! Maar laten we onderzoek doen (terugkijken en iets snappen) niet verwarren met dit zien als handvatten om gelukkig te worden (voorschrijvend). Twee totaal verschillende perspectieven en de oorzaak van enorm veel verwarring in organisaties. Ook op universiteiten overigens. Maar dit heeft misschien ook te maken met de rol die commercie tegenwoordig speelt. Onderzoek moet het liefst geld opleveren.
Stelling (en) die ik graag verdedig:
Er bestaan geen geluksinstructies.
Geluk is hoogstens een herinnering aan iets.
Geluk nastreven is een zinloze bezigheid en maakt ongelukkig.
Geluksmanagement koppelen aan prestatieverbetering is a-moreel.
Als ik artikelen over geluk bestudeer waar organisaties het concept omarmen valt het mij op dat vooral relevant is bij IT bedrijven (ik laat zelfstandige trainers en trainingsbureaus nu buiten beschouwing). Wat betreft IT: dit zal komen door de grote vraag naar jonge experts vermoed ik. Vaak professionals die ook veel lol willen hebben? Of verzorgd willen worden? Aangezien ze 10 uur per dag naar een scherm staren? Dat viel in ieder geval op bij het artikel in De Volkskrant van 19 maart 2018. Er werd lacherig gedaan over wat ik schreef (wandelen, gekke dingen doen, maar het stond allemaal zo in de krant).
Mo Gawdat (ex google) is nu bezig met het concept geluk nadat hij multimiljonair werd (misschien zelfs wel miljardair?). Hij legt de lat nu hoger en wil nu koste wat het kost 1 miljard mensen (dat zijn dus: 1.000.000.000 mensen) gelukkig wil maken. Ik vind het nogal aanmatigend overkomen. Wie denk je wel niet dat je bent? Eerst verzamel je Rolls Royces (serieus) en nu word je een soort rondreizende zen-boeddhist die in een privéjet het woord komt verkondigen. Overigens heeft hij als een heuse data-analist een wiskundige formule voor geluk geformuleerd. Het moet wat mij betreft niet gekker worden. Geluksmanagement 2.0!
Ik lees pas nu, dus maanden na het verschijnen ervan, je geweldige artikel. Het is me uit het hart gegrepen.
Maar werkgeluk is ‘in’ en dus is kritiek uit den boze.
Ik was een keer op een conferentie over werkgeluk en moest tijdens de openingssessie spontaan melden wat ik van werkgeluk vond. ‘Een raar, bemoeizuchtig concept, zei ik, dat weinigen zal aanspreken. Voor de meeste mensen geldt iets heel anders: ik heb gelukkig werk!’
Dat had ik niet moeten zeggen...
Paul Verburgt