De Volkskrant heeft ‘De Sociale Agenda’ georganiseerd. Zeven maatschappelijk problemen komen aan de orde in de krant en op de site. De eerste twee bijdragen van wetenschappers zijn inmiddels in de Volkskrant verschenen. De vraag is telkens: Kom met oplossingen!’
Goed initiatief van de Volkskrant! Gooi het debat open en richt de discussie op concrete oplossingen ipv op de zoveelste analyse.
Jaap Dronkers bijt de spits af met de vraag “Hoe verder met ons onderwijs?”
Dronkers komt met de volgende oplossingen:
1. Onderwijsinstellingen opbreken in kleinere eenheden
2. Het bestuur in handen van de ouders en de leerkrachten leggen
3. Beoordeel scholen alleen op de prestaties van de leerlingen
4. Verbeter het niveau van de leerkrachten
Duidelijk en concreet. We hoeven het niet met deze punten eens te zijn maar ze zijn in ieder geval niet vrijblijvend. Ook met kennis van zaken opgesteld. Er zit een wereld achter! Alleen punt 3 al, gezien de huidige bureaucratische rompslomp van visitaties, inspecties, richtlijnen en tientallen, soms zelfs meer dan honderd kwaliteits-indicatoren. Het zou een revolutie zijn en nog simpel te realiseren ook.
Als tweede gaat Pauline Meurs in op de vraag “Hoe kunnen we de kwaliteit van de publieke dienstverlening verbeteren?”
Meurs komt ook met oplossingen:
1. Investeer in professionaliteit
2. Kies voor stimulerend en slim toezicht
3. Maak het management dienstbaar
4. Vier de goede voorbeelden
Dit is andere koek. Het zijn punten die bij elke organisatie passen, behoorlijk abstract en algemeen. Concrete oplossingen voor de verloedering van onze publieke organisaties kan ik het niet vinden. In de toelichting zien we af en toe iets concreets, bijvoorbeeld ‘kortdurende arbeidscontracten voor directies’ maar de algemeenheden domineren: ‘leren terwijl je werkt’, ‘minder vergaderen’, ‘professionals moeten hun kennis verbinden met de eigen mogelijkheden’, ‘toezichthouders dienen instellingen te ondersteunen met gerichte adviezen’. Tja ......
Het valt op dat, in de reacties op de oplossingen, Dronkers zwaardere kritiek te verduren krijgt dan Meurs. Hoe concreter de aanbevelingen hoe meer men in verzet komt? Dat belooft niet veel goeds. Gaat ‘De Sociale Agenda’ een dynamiek oproepen van krachteloze aanbevelingen? Culminerend in het advies: ‘Nader onderzoek is geboden’?
Dat zou zonde zijn van het fraaie initiatief. Er gaan nog vijf artikelen van wetenschappers volgen, telkens over een ander urgent maatschappelijk probleem. Over de artikelen worden te zijner tijd afzonderlijke openbare hoorzittingen georganiseerd. De auteurs zullen er hun oplossingen verdedigen ten overstaan van critici uit de praktijk.
Ik hoop van harte dat ‘De Sociale Agenda’ zich heel pragmatisch zal richten op praktische en direct toepasbare verbeteringen. Een beperkt aantal meer structurele verbeteringen, bijvoorbeeld de ontvlechting van bureaucratische organisaties of simpeler vormen van besturing past daar ook bij. Als de dynamiek naar meer abstracte wijsheden maar bedwongen wordt! Deze dynamiek is bijna niet te vermijden; sociaal wenselijke kretologie klinkt goed, velen betuigen hun instemming, wat er precies moet gebeuren is vaag en er gebeurt niets.
Willem Mastenbroek
Hoofdredactie ManagementSite
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
Dat is niet goed genoeg. Laat werkgevers erover oordelen.
Ik heb in mijn loopbaan veel te maken gehad met stagieres. Omdat ik het nuttig besteede tijd vond, omdat ik er veel van heb leerde en omdat ik het gewoon hardstikke leuk vond om te doen.
Wat mij is opgevallen is dat het met "kennis" vaak best goed zat, maar met enkele ander dingen niet. Samenwerken, interpersoonlijke communicatie, zakelijk communiceren en nog wat van die zaken die je "in de dagelijkse praktijk" leert NIET.
De maatschappij is eindklant en niet de leerling. Ik kan me bijvoorbeeld best volledig commerciele scholen voorstellen. Eigenlijk IS het er al een beetje zo: een opleiding SAP en je bent verzekerd van een baan nog vóór je klaar bent. Vraag en aanbod toch?
Jos Steynebrugh
Marketing Consulent
Change Enhancement
Een goed initiatief, vooral in verkiezingstijd, lijkt mij. Wat ik me afvraag is hoe je tot concrete oplossingen kunt komen als het doel nog vaag is. Hoe concreet is de vraag "hoe verder met ons onderwijs"? Wat wil je dan bereiken (wat is je ideaal)? Hetzelfde geldt voor "hoe kunnen we de kwaliteit van de publieke dienstverlening verbeteren?" Mijn vraag is eerst: hoe moet die er uitzien?
Wat mij opvalt in het hele bureaucratiseringsgebeuren is, dat we oplossingen voor oplossingen aan het bedenken zijn. We zijn de weg aan het zoeken, maar hebben vergeten eerst vast te stellen welk doel we willen bereiken (waar is het allemaal om begonnen?).
Met andere woorden: je kunt wel naar Rome willen, maar is het niet verstandig om eerst even je positie op de kaart te bepalen t.o.v dat doel?
Het lijken me leuke debatten worden...
Groeten van Joke
Bedankt voor je reactie; twee opmerkingen:
1. Doelen en middelen lopen door elkaar heen; dat is bijna niet te vermijden. Bij elk van de genoemde middelen om tot een oplossing te komen, ook de meer concrete zoals 'beoordeel de school uitsluitend op de prestaties van de leerlingen', past ook weer de 'Hoe-vraag'. Dat is dan weer een vraag naar de middelen die daartoe aangewend moeten worden.
2. Je vraagt je af of niet eerst de vraag beantwoord moet worden: "Wat wil je dan bereiken (wat is je ideaal)? " Welnu, zijn de 4 aanbevelingen van Dronkers niet als redelijk concrete doelstellingen te zien?
Het is maar welk abstractie niveau men gebruikt. Het concretere niveau kan je telkens als middel zien; maar er is altijd een nog concreter niveau.
Als men echt bij werkbare en praktische oplossingen uit wil komen is het dus zeer belangrijk om niet te hoog in te steken want dan wordt het al gauw 'luchtfietsen'.
Met vriendelijke groet
Willem Mastenbroek
Ik had aanvankelijk de neiging (na het lezen van je column) om in discussie te gaan over de concrete oplossingen in het eerste voorbeeld. Dat heb ik proberen te vermijden, maar dat lukt nauwelijks.
Ik zie in de gemeente waar ik woon juist de problemen en vastgelopen dossiers zich opstapelen, omdat er zoveel concrete oplossingen vanuit evenzovele belangengroepen naast elkaar worden gelegd. Men komt er met elkaar niet uit, want de oplossing voor de ene is een (nieuw) probleem voor de andere. Het enige gemeenschappelijke, dat partijen hebben is het gevoel niet serieus (meer) genomen te worden. Dit is voor de nieuwe wethouder (een geboren communicator) koren op de molen.
In het voorbeeld van de scholen zie ik dezelfde problematiek ontstaan. Scholen willen zich profileren door de prestaties van de leerlingen. Dat is leuk, zolang je een goede leerling bent, maar je zult maar een "rugzakje" hebben.
Ik zie het op de basisschool van mijn kinderen iedere dag weer. De ouders kiezen voor de school, omdat die het in "Cito-normen" zo goed doet. Maar diezelfde ouders klagen ook over de enorme prestatiedruk.
Mijn persoonlijke oplossing is "met de neus vooraan zitten". Ik zit dus in MR , schoolforum en allerlei commissies en maak het de directeur soms lastig en soms gemakkelijk (afhankelijk van de gemeenschappelijkheid van onze doelen). In die rol moet ik het "hoe" heel vaak bijstellen. Eigenlijk al doende en aftastend wegen vinden om mijn doel te bereiken. Mijn uiteindelijke doel ligt op een hoog abstractieniveau, de stappen ernaar toe worden iedere dag opnieuw gezet en/of verzet. Vaak water bij de wijn doen en af en toe scoren.
Vriendelijke groet van Joke
Dat er verschillende belangen en wensen zijn betekent voor mij niet dat de uitkomsten van de discussie niet meer concreet en praktisch kunnen zijn. Bovendien zijn er in schoolorganisaties genoeg gemeenschappelijke belangen die gemakkelijk te vertalen zijn naar concrete maatregelen. Bijvoorbeeld rust, reinheid, regelmaat, veiligheid, weinig uitval, terugdringen bureaucratisch gedoe, betrokken ouders een stem geven in het bestuur, ed.
Maar als men in de discussies over principes, visies, onderliggende problemen, onderwijsdoelstellingen en nadere analyses blijft kletsen dan wordt het wel erg moelijk om spijkers met koppen te slaan. De problemen blijven dan liggen.
Welnu, deze dynamiek kom ik nog veel te vaak tegen. Door niemand gepland en bedoeld maar het gebeurt toch. Zonde van alle energie! En frustrerend voor de betrokkenen die juist dan het gevoel gaan krijgen dat ze zich voor niks uitsloven.