De top 10 E-bedrijven van Nederland

• Inleiding
• De bedrijven
• De criteria
• De top 10
• Wie niet in de top 10 kwamen
• De verliezers
• Tot slot
• Discussie
• Bijlage 1: Rekenformule
• Bijlage 2: Onderzochte bedrijven
• Bijlage 3: De relatieve positie per criterium v/dtop 10
• Bijlage 4: De top 5 E-bedrijven naar...

Inleiding

De ontwikkelingen in internetland hebben in het Nederlandsebedrijfsleven onmiskenbaar hun sporen achtergelaten. Derazendsnelle opkomst van UPC (maarook de recente teloorgang van de kabelgigant), de revival van <ahref="http://www.kpn.com/">KPN en het debacle rondom <ahref="http://www.wol.nl/">World Online zijn er exponenten van.Nu het nieuwe er langzaam vanaf begint te raken en het kaf watbeter van het koren is te scheiden is het tijd om de stand van hetgewas op te maken. Wat zijn de 10 beste e-bedrijven vanNederland?

De bedrijven

De ontwikkelingen op het gebied van internet bleek te langenleste bijzonder veel kansen te bieden. Dat computers met elkaarkonden communiceren was al lang bekend. Maar dat deze 24 uur perdag 7 dagen in de week op een gebruikersvriendelijke en visueelaantrekkelijke manier aan elkaar gekoppeld konden worden bleekcommercieel erg interessant. Toegang verlenen tot het internet, hetlokken van internetbezoekers en het verhandelen van gewone enelectronische producten leken een gouden toekomst te hebben, hoewelde scepsis groot was, zeker in Nederland. De wereld rond met eenmuisklik, zelfs Bill Gates zag er aanvankelijk weinig in. Debedrijven die de gok waagden en deze nieuwe wereld instaptenprofiteerden er uiteindelijk van. Natuurlijk de pioniers, inAmerika America Online , <ahref="http://www.yahoo.com/">Yahoo en <ahref="http://www.amazon.com/">Amazon.com ; in Nederland pasveel later Planet Internet , XS4ALLen World Online . Later volgdenanderen als KPN , <ahref="http://www.upc.nl/">UPC en <ahref="http://www.vnu.nl/">VNU , die zorgden voor de massaledoorbraak van het www. Tegenwoordig worden ze aangeduid alsInternet, Media en Technologie-fondsen (IMT), de drie-eenheid diesamen het internet vormen. Voor deze top-10 zijn alle Nederlandse,beursgenoteerde fondsen op (een van deze) gebieden onderzocht.

De criteria

Het succes van internetbedrijven is tot nu allerminst afgemetenaan prestaties. Veel verlies maken leek het devies. <ahref="http://www.upc.nl/">UPC en <ahref="http://www.versatel.nl/">Versatel kunnen erovermeepraten. Hoe slechter de resultaten, hoe hoger de beurskoers leekhet wel. Immers: de bedrijven moesten fors zaaien, de oogsttijd zounog wat jaren op zich laten wachten. Er moest gebouwd worden aantechnologie, het aanleggen van netwerken en het opbouwen vanklantendatabases. In die opvatting lijkt een kentering te komen:performance gaat weer tellen. In de performance speelt eenbelangrijke rol welke positie de e-bedrijven in de waardeketenhebben. Zie ook: <ahref="http://management.hbp.net/scripts/artikelen/220/bijdrage.asp?aid=220">Het E-commerce geheim ontrafeld . Het verlenen van toegang tothet net levert over afzienbare tijd niet zoveel meer op (het lokalebeltarief neigt naar nul), grote wereldwijde netwerken zijn er opeen gegeven ogenblik ook voldoende. Vanaf dan is het zaak via hetweb unieke producten en diensten aan te bieden: content in jargon,een wereld waarin het -whats new?- om schaalgrootte en marktaandeeldraait.

De Top 10 E-bedrijven is gebaseerd op meting van driehoofdcriteria. Elk van de heeft een even zware weging.

1. Investeringskracht

a. Marktwaarde

De marktwaarde van e-bedrijven is een indicator voor marktmachten marktaandeel in de toekomst. Hoe hoger de waarde van eenaandeel, hoe groter de investerings- en overname-kracht van eenonderneming. Ook profiteren grote bedrijven van gevestigdemerknamen, die ze op het net kunnen uitbaten. In de Top 10 wordt demarktwaarde op basis ultimo mei 2000 gehanteerd.

b. Solvabiliteit

Een hoge marktwaarde is een, het hebben van voldoendekasmiddelen is een tweede. Cash leek lange tijd een scheldwoord -overnames werden vooral met aandelen gefinancierd. Maar nu deaandelenkoersen stabiliseren en ook de gewone bedrijfsvoeringbetaald moet worden, is solvabiliteit (een indicator voor het gemakwaarmee geld geleend kan worden) van groot belang. Voor deze Top 10is de solvabiliteitratio ultimo 1999 gebruikt.

2. Beurskoers

De koers van de aandelen van e-bedrijven is veruit de besteindicator van het vertrouwen dat beleggers hebben. Hoewel de ratioachter het beleggersgedrag van het afgelopen jaar soms ver tezoeken was, is het gezonde eigenbelang van investeerders een primamaatstaf om het (toekomstig) succes van e-bedrijven aan af temeten.

a. Koersontwikkeling 1999

Bij de analyse van de aandelenkoersen is ten eerste gekeken naarde performance van de aandelen in 1999, oftewel de procentuelestijging/daling per ultimo 1999 ten opzichte van het begin van1999.

b. Koersontwikkeling 2000 ultimo mei

Ten tweede is gekeken naar de koersontwikkeling van deIMT-fondsen in 2000. Dit is met name interessant, omdat de koersenin deze periode een flinke opdonder hebben gekregen door eenneerwaatse stemming op alle internationale beurzen. In zware tijdenkomen in het algemeen de sterksten bovendrijven. Hierbij is deprocentuele stijging/daling per ultimo mei 2000 genomen tenopzichte van begin 2000.

3. Performance

De meest gehanteerde performance-maatstaf van het moment isEBITDA oftewel de winst voor intrest, belastingen, afschrijving enactivering. Voor deze maatstaf wordt in de nieuwe economie vooralgekozen omdat de investerings- en financieringslasten van hetmoment een vertekend beeld zouden geven van de prestaties vanbedrijven. Veel e-bedrijven hebben nog steeds een negatieve EBITDAen hebben daarmee een groot concurrentieel nadeel. Ze moeten al huninvesteringen immers nog terugverdienen en kunnen moeilijkanticiperen op toekomstige investeringen. Als criterium wordt deEBITDA als percentage van de omzet gehanteerd per ultimo 1999.

Zie voor meer informatie over de totstandkoming van de Top 10 debijlages.

De top 10

En zo ziet hij er dan uit: de Top 10 E-bedrijvenvan Nederland:

1. KPN
2. ASML
3. CMG
4. ICT
5. Cap Gemini
6. VNU
7. Devote
8. Reed-Elsevier
9. Telegraaf
10. Exact

1. KPN

Wie het voormalige staatsbedrijf nu nog stoffig noemt, heeftzelf even stil gestaan. KPN wistzijn mobiele tak marktleider te laten blijven in Nederland enbreidde fors uit in Oost-Europa en Duitsland. Qua marktpotentie ishet nu de nummer drie van Europa. Op het gebied van breedbandiginternetverkeer, bracht het samen met het Amerikaanse Qwest dejoint venture KPNQwest naar de beurs. Op internetgebied doet hetbedrijf het prima met merken als XS4ALL, <ahref="http://www.pi.nl/">Planet Internet en <ahref="http://www.hetnet.nl/">Het Net . Op het vaste net lijktADSL het de kabelaars (zoals UPC )behoorlijk moeilijk te gaan maken. Met recht een winnaar als hetgaat om Nederland, maar KPN ziet Europa als zijn speelveld en dandoemt toch het Nederlandse servet/tafellaken-syndroom de kopop.

2. ASML

Internationaal sterk is de technologische niche-speler <ahref="http://www.asml.com/">ASML . De producent vanmicrolithografie-systemen, nodig om chips sneller en beter te latenwerken, is wereldwijd een grote speler op dit gebied en geniet naamen faam vanwege zijn technologische vernieuwingen. Hoewel ditproduct minder tot de verbeelding spreekt is het een knap staaltjehigh-tec van Nederlandse bodem.

3. CMG

CMG is als een van de eersteautomatiseerders nieuwe markten gaan zoeken, zoals internet entelecom. Op het gebied van SMS-technologie is de Europeseonderneming een vooraanstaande partij. Die beweging werd doorbeleggers vorig jaar ruimhartig beloond met een verdrievoudigingvan de beurskoers.

4. ICT

Wie niet groot is, moet slim zijn. Het Nederlandseautomatiseringsbedrijf ICT isbepaald geen reus in de IT-markt. Maar financieel presteert hetbedrijf uitstekend op alle fronten. Continue groei in winst enwaarde kenmerken het bedrijf, dat in 1999 populair was onderbeleggers en nauwelijks last had van de neergaande trend van deafgelopen maanden.

5. Cap Gemini

De Nederlandse tak van deze <ahref="http://www.capgemini.nl/">automatiseringsreus is alleenal bijna 5 miljard euro waard. De onderneming, die bij het grotepubliek met name bekendheid geniet vanwege de vele en intensievepersoneelswervings-campagnes, presteert al jaren achter elkaargoed. Het bedrijf profiteerde sterk van de Millennium-bug, hetimplementeren van ERP-systemen en nu van de stormachtigeontwikkelingen in e-commerce. Nu het moederbedrijfconsultancy-firma Ernst & Youngheeft ingelijfd, schuift het bedrijf verder op in de waardekolom.Prima move.

6. VNU

Geen andere uitgever weet zich zo snel aan te passen aan deomstandigheden als VNU . Toencommerciele televisie opkwam ( <ahref="http://www.rtl4.nl/">RTL4 ), was VNU van de partij. Entrok zich net zo gemakkelijk weer terug, toen bleek dat het nietdatgene bracht wat ze ervan verwacht hadden. Met de komst vaninternet gaat het bedrijf betere tijden tegemoet, lijkt het. Nietalleen staan de publiekstitels zoals Intermediair, Nieuwe Revu,Libelle en Playboy al geruime tijd online, ook informatiedienstenals de Gouden Gids eninternationale businessinformatie doen het goed. Prima combinatietussen oude en nieuwe economie.

7. Devote

Nog een kleine, maar hard oprukkende ICT-firma met grotegroei-ambities: Devote . Despecialist in e-business en IT-architectuur rekent de meeste groteNederlandse ondernemingen tot haar klantenkring. En gezien deinternetplannen van die bedrijven, blijft er voorlopig nogvoldoende aan de Devote-strijkstok hangen.

8. Elsevier

Waarschijnlijk de verassing van deze top 10. Het aandeel <ahref="http://www.reedelsevier.com/">Reed-Elsevier is al tijdenniet van zijn plek te krijgen en een doordachte internetstrategielaat nog op zich wachten. Maar Reed Elsevier is groot en daardoormachtig. Ongehinderd door enig internet-effect is Elsevier toch nogaltijd zon 7 miljard gulden waard. Hoed u als het concern zijntitels en know how alsnog gaat uitbaten op het web. Maar voorlopigis het bedrijf kwetsbaar. Het is de risee onder internetuitgevers,zelfs een electronische versie van vlaggeschip Elsevier Weekblad isnog steeds niet beschikbaar. Overnamekandidaat of laatbloeier?

9. Telegraaf

De eigenzinnige uitgeveruit Amsterdam heeft nooit kunnen worden betrapt op openheid. Zolanghet concern bestaat doet het de dingen het liefst op eigen houtje.Dat mag dan niet stroken met de meest gangbare zakelijkeopvattingen, het bedrijf weet zich wel al jaren prima staande tehouden. De laatste maanden mocht zelfs een -voorTelegraafbegrippen- spectaculaire koersstijging worden genoteerd.De krant van wakker Nederland was dan ook het eerste dagblad opinternet en ontplooit momenteel veelbelovende initiatieven. DeTelegraaf heeft een uitstekende neus voor wat het grote publiekwil. In de gaten houden dus.

10. Exact

De Nederlandse software-producent heeft een sterke positieopgebouwd in softwaresystemen voor middelgrote bedrijven eninstellingen. Het bedrijf, dat zich wereldwijd manifesteert, richtzich op het segment onder dat van bedrijven als SAP en Oracle.Daarmee maakt het zichzelf kwetsbaar. Vooralsnog richt <ahref="http://www.exact.nl/">Exact zich op traditionele softwareen minder op aansluiting op het world wide web. De klantengroep vanExact kan daarvan de oorzaak zijn: ook die lopen achter op degroten. Vooralsnog geloven investeerders erin.

Wie niet in de top 10 kwamen:

De Internet Media en Technologie markt is onstuimig. Nu deeerste faillisementen (Boo.com) een feit zijn, wordt kritisch naarde sector gekeken. In korte tijd een leidende positie innemen iswaar de ambitieuzen naar streven. Veelbelovend is <ahref="http://www.newconomy.nl/">Newconomy ; hetinvesteringsvehikel van Maurice de Hondt en consorten, die goedkoopinstapte in een aantal veelbelovende electronischeinitiatieven.

Kabelgigant UPC is natuurlijkook kanshebber. Met een wettelijk vastgelegd zevenarig monopolie inhet vooruitzicht, meende het bedrijf genoeg tijd te hebben om hetin ultrakorte tijd bij elkaar gesprokkelde bedrijvenpark op orde tebrengen. Toen de Tweede Kamer aan die zeven jaar wilde sleutelen,schrok het bedrijf en ook de belegger. Met een koersval als gevolg,die onder meer de overnameplannen van SBS Broadcasting frustreerde.Na het overnamegeweld is nu het wachten op echte resultaten. Datgeldt ook voor het telecombedrijf Versatel, dat vanuit het nietseen miljardenbedrijf denkt te kunnen worden. Vooralsnog lijdt hetbedrijf gigantische verliezen, maar het breedbandige netwerk datVersatel aanlegt maakt het wel een aantrekkelijkeovernamekandidaat.

Netwerkspecialisten zoals <ahref="http://www.detron.nl/">Detron en <ahref="http://www.landis.nl/">Landis profiteren enorm van deopleving in de telecommunicatie-industrie. De activiteiten van detelecomaannemers zijn echter laagwaardig en niet toekomstvast. Degroei is bij deze bedrijven met name geboekt in termen van omzet enminder in termen van beurswaarde; een teken aan de wand.

Uitgevers als WoltersKluwer en Wegener lijkenhet af te gaan leggen. Net te klein, net te traag net iets tetraditioneel. Wolters Kluwer is iets te conventioneel om voorop telopen, maar beschikt wel over een benijdenswaardige positie in eenaantal deelmarkten, zoals het onderwijs en enkele professies.Wegener kiest met het afstoten van Arcade en het verwerven van deregionale VNU-dagbladen voor de oude economie. Of heeft dekrantenuitgever -ook de eigenaar van jongerenzender <ahref="http://www.tmf.nl/">TMF - met deze regiobinders eeninteressante electronische niche aangeboord?

De verliezers

Echte verliezers kent de Nieuwe Economie nog niet. Een tweetalkan echter wel een waarschuwing gebruiken.

1. Baan Company
2. World Online

1. Baan Company

Hoe een bedrijf door slecht management ten onder kan gaan.Slechte marketing en financieel wanbeheer brachten het bedrijf vande gebroeders Baan naar de afgrond. Ooit bereikte het bedrijf eenbeurskoers van zon 45 Euro, waarschijnlijk wordt het nu voor minderdan 3 overgenomen.

2. World Online

Nee, niet nummer 1 van de verliezers. Het is verleidelijk <ahref="http://www.wol.nl/">de internetprovider uitsluitend af terekenen op de desastreuze beursgang. Akkoord: de introductiekoersvan 43 Euro was veel te hoog, de 6 Euro die Nina Brink ervoor kreegwas een stuk realistischer. Maar intussen heeft het bedrijf welzijn kas gespekt en de mogelijkheid om te investeren in kwaliteit.Dat is ook hard nodig, want nu verdient het bedrijf vooral zijngeld met internettoegang. En 1,5 miljoen klanten of niet,uiteindelijk levert dat niet veel meer op.

Tot slot

De Top 10 E-bedrijven is een momentopname, een foto in de tijd.De ontwikkelingen in de IMT-markt volgen elkaar snel op, waardoorde Top 10 van nu de Flop 10 van straks kan zijn. Niettemin wordtduidelijk dat de bedrijven die het goed doen de oude en nieuweeconomie weten samen te voegen tot een succesvol elixer. Deverliezers Top 3 bestaat vooral uit bedrijven die de aansluitinggemist hebben. Die The Networked Economy niet tot hun domein hebbengemaakt.

Discussie

Dit is de eerste versie van de Top 10 E-bedrijven van Nederland,een die in beweging is. Volgend jaar ziet de ranking erongetwijfeld weer heel anders uit. En beter. Met uw hulp als hetkan. Uw suggesties, opmerkingen en verbeteringen zijn van hartewelkom. U bent van harte uitgenodigd te reageren op de volgendevragen:

1. Wat vindt u van deze Top 10? Zijn er verrassingen?

2. Welke verbeteringen zijn volgens u mogelijk in deonderzoeksmethodiek?

Fred Akkerma is recruiter bij KPN en was daarvoor adviseur enmanager Interne en Externe Communicatie binnen dit bedrijf. Hij istevens webmaster van <ahref="http://www.managersonline.nl/">Managersonline .

Rekenformule

Onderzochte bedrijven

De relatieve positie per criterium v/d top 10

De top 5 E-bedrijven naar...