Wat me opvalt in het aanbod van vakliteratuur

Managers en de velen die zich als deskundigen op het gebied van management en organisatie presenteren kunnen, als ze hun kennis willen bijspijkeren, putten uit een gestage stroom van boeken. In mijn beleving wordt er meer op dat gebied gepubliceerd dan een aantal jaren geleden.

Als een mogelijke verklaring hiervoor zie ik dat het een vakgebied betreft dat geteisterd wordt door hypes. Hypes die te maken hebben met het gevoel dat de samenleving en dus ook organisaties voortdurend aan veranderingen onderhevig zijn. Dat vraagt dan van managers en anderen die zich op dat domein bewegen alertheid om passend te kunnen reageren of, nog mooier gezegd, pro-actief te zijn.

Behoefte aan nieuwe, bij de trend van de tijd passende publicaties, is dan al gauw gecreëerd. Of het dan echt om iets nieuws gaat of om iets wat al bekend was in een nieuwe verpakking, ontdek je pas bij het lezen. Hypes suggereren dynamiek, maar er spreekt ook onrust uit. Gejaagdheid om met iets nieuws te komen dat de aandacht trekt.

Een recent voorbeeld van zo een hype is coaching. Vrij plotseling staat het in de aandacht en dan verschijnen er publicaties over het belang en de voordelen van coaching bij het leidinggeven en als opleidingsmethode. Maar dat coaching een nuttig instrument kàn zijn voor zowel managers als dienstverleners was al eerder ontdekt en gepraktizeerd. Hypes bieden weinig ruimte tot relativering of nog eens anders kijken. Thema's als cultuurverandering, zelfsturende teams etc. hadden een aantal jaren geleden ook zo een hypekarakter. Dat ze door een nieuwe hype dan niet meer zo centraal in de aandacht staan wil natuurlijk niet zeggen dat het geen bruikbare concepten meer zijn.

Bij de vele publicaties over management en organisatie valt me nog iets anders op. In vergelijking met een aantal jaren geleden zie ik een stijlverandering in de titels optreden. Nog steeds zie je boeken die door hun titel makkelijk herkenbaar zijn als boeken op het gebied van management en organisatie. Voorbeelden: Het structureren van organisaties; Managementstijlen; Leidinggeven aan veranderingen; Projectmanagement; Van weerstand naar veranderbereidheid etc. Maar in toenemende mate zijn er nu titels als: Surviving is not enough; Wie orde zaait zal chaos oogsten; Het moordbedrijf; Het is mooi geweest - het kantoor is geen pretpark; Neanderthalers op het werk; Hoe word ik een rat? Nooit meer sjoemelen; Ik werk graag - met mijn ellebogen.

Als je het niet weet zou je niet zonder meer zeggen dat die titels iets met organisatie en management te maken hebben. Wat ze wèl gemeen hebben is dat ze opvallen. Ik zie in de stijlverandering een tendens die ook elders, in de media en de reclame, te bespeuren is. Het zoeken naar vormen om producten en diensten steeds meer op een verrassende, liefst originele wijze aan te bieden. Meer prikkels om de aandacht van de consument te krijgen. Soms lijkt de vorm het van de inhoud te winnen. Presentaties en behandelen van thema's moeten om aandacht te krijgen worden opgeleukt, een term die voor dat doel in zwang lijkt te komen. Mijn idee is dat zo een mechanisme ook in het groeiende aanbod van vakliteratuur te herkennen is.

Het zoeken naar prikkelende, de aandacht trekkende titels kun je dus zien als een verschijnsel dat nu eenmaal in deze tijd past. Je kunt er wel of niet aan mee doen. In de stijlverandering zit echter nog een ander element, dat ik eigenlijk problematischer vind. Uit sommige van de titels spreekt een ondertoon van cynisme en verharding en dat roept bij mij de vraag op door welk mens- en organisatiebeeld die auteurs zich bij het bedenken van zo een titel eigenlijk laten leiden?

Februari 2004

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Coert Visser
Beste Max,
Ik kan me vinden je commentaar, zowel wat betreft je opmerkingen over teistering door hypes (zie bijvoorbeeld dit <a href="http://www.managersonline.nl/cgi-bin/newspro3/viewnews.cgi?newsid1067811860,53177,">artikeltje</a>) als wat betreft je opmerking over het cynisme dat veel boeken kenmerkt. Gelukkig verschijnen er ook uitstekende boeken over management, organisatie en economie, die niet cynisch zijn en een behoorlijke diephang hebben. toegegeven, het is zeker niet altijd lichte kost en veel interessante titels verschijnen niet of pas laat in het Nederlands, maar toch. Enkele voorbeelden:
- <a href="http://www.amazon.com/exec/obidos/tg/detail/-/0691006725/qid=1076089344/sr=1-1/ref=sr_1_1/104-8169642-5440740?v=glance&s=books">What price the moral high ground</a>
- <a href="http://www.managementboek.nl/boekeninfo.asp?CODE=9057677412271654&ReferrerID=4">Het boek verandering</a>
- <a href="http://www.amazon.com/exec/obidos/tg/detail/-/1578518520/ref=pd_sim_books_1/104-8169642-5440740?v=glance&s=books">The Innovator's Solution</a>
- <a href="http://www.managersonline.nl/cgi-bin/newspro3/viewnews.cgi?newsid1062362522,53172,">The Success Case Method</a>
Laten wij de positieve uitzonderingen in het aanbod van managementboeken koesteren.
hartelijke groet,
Coert Visser
Arno Vroom
Beste Max,

Een leuke collumn. Grappig dat zoiets opvalt. De opvatting van een tendens van stijlverandering ondersteun ik dan ook graag. Veel boeken schrijven dat het anders moet. In feite is dat een soort cynisme - immers het niet eens zijn met de huidige koers. Maar wat ik niet snap is de opvatting dat er sprake is van een verharding. Ik zou verharding zien als een negatieve tendens. Ik denk echter dat er sprake is van een positieve tendens. De titels suggereren op een ludieke manier bepaalde invalshoeken. Dit spreekt tegenwoordig meer aan lijkt me.

Groeten Arno Vroom
J.M. Dagevos
Kijk voor de grap eens op managementboek.nl welke titels er onder "algemeen management" onder de zogenaamde literatuur vermeld staan. Vrijwel alle publicaties, op die van Philip Walewijn na, sluiten naadloos aan op die van "Whinny the Pooh in managementland". Ik heb me verbaasd over het verkoopsucces van "hoe wordt ik een rat", maar vraag me nog meer af, welk soort mensen dit soort boeken koopt. Zijn ze te karakteriseren? Als ik deze mens tegen kwam, zou ik die dan mogen, of zou ik direct voelen dat et rammelt. Een belangrijke oorzaak voor de toennemende stroom bedrijfsromans is denk ik te wijten aan het feit dat er op organisatie kunde niet zoveel echt nieuwe inzichten meer kunnen worden neergelegd. Zelfs als het gaat om nieuwe technologie, zoals destijds internet, wordt door Tichelaar teruggegrepen op bestaande theoretishe benaderingen. IDat geeft te denken. Ik ben het daarom met Max eens dat vrijwel alle nieuwe publicaties publiceren over voorgaande publicaties. Wat dat betreft kunnen we een voorbeeld nemen aan de medische wetenschap, waar een veel directere koppeling ligt tussen research en de terugkoppeling van ervaringen uit de praktijk. Ik zit met smart te wachten op een uitgave van een topmanager die zijn bedrijf succesvol heeft weten uit te bouwen, zijn ervaringen zonder opsmuk wil overbrengen aan de volgende generatie. Echter, recent onderzoek heeft aangetoond dat de nederlandse manager nog maar goed 2 jaar op zijn plaats kan zitten, om weer plaats te maken, al dan niet met een gulden handdruk. We weten niet meer hoe het moet, dus kunnen we er ook niet meer over publiceren.

Een geluk: ratten eten ratten.

Meer over Kennismanagement