Managet u vanuit medelijden of mededogen?

Vind jij het wel eens lastig hoe je moet omgaan met klagende mensen in je team? Met mensen die zielig doen, het zo moeilijk hebben en veel ellende bij jou op je bordje neigen te leggen?
Als manager kun je dagelijks geconfronteerd worden met dergelijke issues. Velen weten niet goed hoe ze hier effectief mee om kunnen gaan.

Medelijden of mededogen

Het is belangrijk onderscheid te maken tussen medelijden en mededogen.
Medelijden hebben betekent dat jij mee-lijdt met een ander. Bijvoorbeeld: Je medewerkster komt regelmatig met het verhaal dat zij zo druk is, veel stress ervaart en niet lekker in haar vel zit. Ze vertelt dat dingen in haar privésituatie niet lekker lopen. Hierdoor lukt het haar niet om op haar werk goed te presteren. Dit gaat een tijdje zo door en je merkt dat ze geen stappen onderneemt zaken te veranderen.

Deze persoon zit in een slachtofferpositie. Ze klaagt veel, neemt geen verantwoordelijkheid voor haar gedrag, komt niet met oplossingen en wil het liefst dat haar probleem ook het probleem van jouw als manager wordt. Deze medewerkster beseft echter niet welke effecten haar gedrag op anderen hebben.

Als manager kun je deze medewerkster helpen in het bewust maken van haar gedrag, namelijk door zelf effectief gedrag te tonen. Veel managers vinden dit ongelofelijk moeilijk en belanden in verschillende valkuilen.

Een valkuil is dat je als manager meegaat in het ‘zielige’ verhaal van de ander. Bijvoorbeeld door te beamen hoe erg de situatie is. Dat het logisch is dat ze op haar werk niet functioneert. Het ergste wat je kunt zeggen is dat zij er ook niets aan kan doen.

Hiermee maak je situatie erger. Het drama van de ander wordt nu ook jouw drama. Dit is de valkuil MEDELIJDEN. Je betitelt mensen als zielig vanuit overtuigingen dat ze er niets aan kunnen doen of dat dit allemaal wel erg sneu is. Daarmee creëer je bij jezelf een gevoel van onmacht wat er weer voor zorgt dat je verlamt raakt en niets aan de situatie gaat doen.

Weinig effectief dus. Jij houdt het drama van de ander in stand en wendt geen effectief gedrag aan om haar werkelijk te helpen.

Tijd om medelijden om te zetten in mededogen.

Mededogen uitstralen houdt in dat jij heel goed helder hebt wat van jou is en wat van de ander is. Je moet hier het bewustzijn ontwikkelen dat ieder verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen gedrag met bijbehorende emoties en effecten. Een belangrijke valkuil is dat je denkt, dat wanneer je medelijden loslaat, je in een soort botheid terechtkomt. Dat je gaat denken dat ze het dan maar lekker zelf uit moet zoeken.

De uitdaging is juist om mededogen te tonen. Mededogen betekent dat je liefdevol luistert, begrip toont voor de ander, maar geen oordelen hebt over de ander. Oordelen zeggen namelijk alles over jou en niets over de ander. Als jij in allerlei belemmerende overtuigingen schiet door de ander te bestempelen als zielig zul je moeten onderzoeken waarom jij zo graag, onbewust, mee-lijdt met de ander. Vaak gaat dit over aardig gevonden willen worden.

Mededogen betekent compassie hebben voor de ander. Dit kan alleen door heel goed voor jezelf te zorgen. Hoe doe je dat? Door onafhankelijk te zijn. Je zorgt dat haar verhaal, met alle emoties van dien, niet leiden tot negatieve emoties bij jou (dan beland je namelijk in afhankelijkheid). Je zult helder moeten hebben wie jij als manager wilt zijn. Onafhankelijk zijn betekent dat jij je laat leiden door jouw waarden. Stel, jij vindt het belangrijk begrip te tonen en duidelijk te zijn. Deze waarden worden dan jouw leidraad in een gesprek met iemand die klaagt en in drama’s zit.

Wanneer jij je laat leiden door mededogen zul je de kracht voelen heel helder en duidelijk te zijn naar je medewerkers. Dan heb je het lef de ander wakker te schudden door bijvoorbeeld te zeggen: “Ik hoor dat je het moeilijk hebt en ik wil heel graag helpen. Ik vind dat je veel klaagt en blijft hangen in dit gedrag. Ik zou willen dat je met een plan komt hoe je, door verantwoordelijkheid te nemen voor je gedrag en je emoties, jouw situatie positief kunt veranderen. Waardoor ik het idee heb dat jij stappen maakt om anders naar dingen te kijken en mogelijkheden ziet om weer effectief te worden’ (of iets dergelijks ☺ ).

Het stappenplan van medelijden naar mededogen

Stap 1: Word je bewust van je gedrag met onderliggende overtuigingen en emoties wanneer iemand met een ‘zielig en/of klagend’ verhaal bij je komt. Filter uit de hele situatie wat van jou en wat van de ander is.

Stap 2: Ga terug naar de volgende basisprincipes: Ieder is verantwoordelijk voor zijn of haar eigen gedrag en emoties. Jij kunt pas effectief zijn als jij onafhankelijk bent en je niet laat leiden door emoties van anderen.

Stap 3: Toon mededogen; luister liefdevol, wees begripvol en waardeer ‘wat is’. OORDEEL niet.

Stap 4: Formuleer waarden die jouw leidraad zijn in gesprekken met anderen.

Stap 5: Neem de waarden mee in het gesprek met die ander. ‘Wees’ deze waarden. Je voelt dan de kracht de ander tegemoet te treden en te helpen uit zijn of haar drama te komen.